Þjóðviljinn - 24.11.1971, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞUÖÐVEIjJŒÍíN — MdðwSkiuidlagitir 24. nóvemlber 1071.

LEIKFIMI,
PÖLITÍK OG
GUÐSORÐ
Kæri Baejarpóstur!
Að nýafstöðnum kosningum
fyrir allmörgum árum hitti
einn nýju ráðlherranina séra
Bjama á fömum vegi og
spurði hann: „Er það satt,
séra Bjami, að þú sért alveg
hættur aö biðja fyrir ríkis-
stjóminni úr prédikunax-
stóli?“ — „Nei, það er nú
eitthvað annað,“ svaraði séra
Bjami. „Aldrei hefur mér
fundizt eins mikil þörf fyrir
stlfkrt og einmitt nú!‘
Astæðan til þess, að ég
rifja upp þessa skrítlu, er sú,
að mig langar tii að koma á
framfæri í gegnum þig, Bæj-
arpóstur góður, tvennskonar
tilmælum, öðnum til presta-
stéttar landsins, hinum til Rík-
isútvarpsins. og er mér full
alvara þótt einlhver tounni
máskl að halda að ég sé að
gera grín.
Fyrri tilmæiin, til presta-
stéttarinnar, eru þau, að prest-
amir upp til hópa — og þó
eintoum þeir sem halda stól-
raeður í útvairpi — leggi nið-
ur þann hæpna sið að biðja
fyrir ríkisstjóm og öðrum
valdsmönnum einvörðungu og
láti sem aðrir í landinu séu
alls ekki til. Það er semsé
eindregin ósk mín, að auk
innilegra fyrirbæna fyrir for-
seta biskupi og ríkisstjóm,
þá séu sendar eldíheitar bænir
til guðdómsins um að blessa,
hressa og græða andleg sár
og meinsemdir stjómar-and-
stöðunnar og veita henni vilja
og löngun til að ástunda
sannleika og fróman sfcikk í
hvívetna. Ég veit, að engir
myndu fagna þessu fremur en
núverandi stjómarandstaða,
sem að auki hefur jafnan haft
kirkju og máttarvöld sín
megin og ætti því að eiga
inni hjá þeim dulitla lið-
veizlu einmitt þegar kjósend-
ur hafa snúið við hensni bak-
inu. Ekki sakar að mlnnagiuð
á það.
Síðari tilmælin, þau til Rík-
isútvarpsins, em nokkuð ann-
ars háttar og þó ekki óskyld
með öllu.
Eins og sjá má af framan-
sfcráðu er ég maður trúaður
og tek mark á því sem út
gengur af munni prestanna.
En hitt hef ég enn ekki lótið
opinskátt sem ég neyðist þó
til að gera, semsé það — að
ég er jafnframt þó nokkuð gef-
inn fyrir leikflmi og stunda
trimm af kapni. Þetta vita
fáir, en þó er það dagsatt,
og má hver brosa sem vill.
Er ég þá kominn að því,
sem að útvarpinu snýr.
Þannig er mél með vexti,
að á morgni hverjum lendi
ég í æmum vanda. í fáum
orðum sagt: Klukkan korter
fyrir átta er ég hrifinn upp
£ (diýtrðarhæðir kirkjulegrar
tónlistar og guðsorðs í svo-
sem fimm mínútur og verð
allur að sméri á meðan, eins
og nærri má geta, sama hver
presturinn er; holdsins lysti-
semdir, þlautlegir draumar, að
ég nú tali ekki um dægur-
pólitík, — þetta hverfur gjör-
samlega úr huga mér á með-
an. En, viti menn. — rétt
á eftir dynur yfir mig fjör-
ugur mars á píanó og mér er
skipað að hoppa! 1 heilar tíu
mínútur eða lengiur er ég hvatt-
ur til að fetta mig og bretta,
teygja mig og toga, hlaupa og
stökkva og reyna af fremsta
megni að konsentera hugsanir
mínar um minn gjálífa og
dauðlega skrokk. Nú spyr ég:
Er þetta nokkurt vit? Hvers
vegna er verið að blanda si-
sona saman gymnastikki og
guðsiþjónustu? Hér er það,
sem ég kem með tilmæli mín
til Ríkisútvarpsins, og þau
eru:
Hafið niðurrööun þess arna
á annan veg í morgunút-
varpinu. Leikfimin má gjarn-
an vera áfram á þeim tíma
sem hún er, og með hressandi
músík þæði á meðan og á
eftir; ekki veitir manni af
áður en maður heyrir frétt-
imar frá útlandinu sem ekki
eru alltaf par fallegar. Síðan
er allt í lagi að lesið sé úr
forustugreinum dagblaðanna
— sem einskonar framhald
á æsinga- og stríðsfréttum
heimspressunnar —. En þvi
næst, ég endurtek: því næst
vil ég absolút láta fara með
guðsorð. Þá á það heima.
strax og þulurinn hefur sagt:
.Jæsið var úr forustugreinum
dagblaðanna”, þá eiga að
heyrast guðdómlegir orgel-
tónar, og síðan má gjarnan
koma innleg bæn eins og „fyr.
irgef oss vorar skuldir” et
cetera. Ég er viss um, að með
þessu móti væri trimm, póli-
tík og trú í miklu áhrifarík-
ari niðurrööun hjá því opin.
bera en nú er.
í von um ,að útvarpið hug-
Ieiði málið. Með beztu kveðj-
um.
E. M.
HELSUVERND
Undanfarið hefur mikið
verið talað um að nauðsyn-
legt væri að lóta bólusetja
sig gegn inflúensu. Ég lagði
þvi leið mína í Heilsuvernd-
arstöð Reykjavíkur í dag til
að fá bólusetningu fyrir mig
og 2 böm mín. Átti ég 500
kr. í veskinu og hélt aö það
væri meira en nóg, en viti
menn — bólusetningin kostaði
250 kr. á mann. Varð ég því
að sleppa að láta bólusetja
annað barnið, þar sem ég er
fyrirvinna heimilsins og mó
ekki missa vinnu.
Fór ég að grennslast fyrir
um hvað bólúefnið myndi
kosta og fékk þær upplýsing-
ar að skammturinn væri lið-
lega 100 kr. svo að álagning-
in er a.m.k. 100°/o,. Hef ég
heyrt fleira fólk tala um
hvað þetta væri ótiúlega
dýrt sérstaklega þar sem
læknarndr væru á föstum
launum hjá H.R. og þetta var
gert á venjulegum vinnutíma.
Fannst mér átakanlegt að sjá
sumt af gamla fólkinu, sem
virtist vera að • tína síð-
ustu aurana upp úr buddu
sinni. Nú langar mig að fá
skýringu hjá viðkomandi yfir-
völdtun í hvað þessi ágóði
rennur, þvi maður getur séð
í hendl sér hve gífurlegur
hann er, þó ékki sé bólusett
nema 5-10 þúsund mamns.
G. P.
LEIGUNÁM Á
FYRIRTÆKJUM
GRÖÐAVEGUR ?
Ég vil gjaman að Þjóð-
viljinn sæi sér fært að birta
þetta í næsta Bæjarpósti, því
ég tel málið aðkallandi.
Nú styttist óðum í þann
tíma, að verkföll verði yfir-
vofandi, Allir vita hvað verk.
föU hafa í för með sér fyrir
þjóðfélagið, en þá lifa allir
á varasjóðum, verkafólk, at-
viniiurekendur og ríkið, en
ekikert kemur af verðmætum
í staðinn.
Til þess að koma í veg fyr-
ir þetta vil ég gera það að
tillögu minni, að atvinnu-
tæki .verði tekin leigunómi
og rekin á reikning verka-
manna nokkra stund, eða þar
til samninigar nást og verk-
fallshættunni bæ-gt fró. Með
þessu væri margt unnið.
Framledðslain þyrfti ekki að
stöðvast. þótt ekki náist
strax samkomulag um kau-p
og kjör. Verkamenn fengju
með eigin augum pð sjá reikn-
inga atvinnufyrirtækjanna
sem þeir vinna hjá, en með
því gætu þeir betur gert
sér grein fyrir þeim ugg-
vænlega fjárhagsvanda sem
atvinnurekendur sífellt barma
sér yfir.
Með verkamenn sem at-
vinmurekendur ætti að vera
-hægt qö ætlast tll, að 2. lán
fenigjust úr atvinnuleysistfygg-
ingarsjóði, en hann er nú
þessa stundina um það bil
180 mHjón krónur. Þannlg
yrði hægt að bæta úr brýn-
ustu þörfum fyrirtækjanna
fyrir rekstrarfé, koma í veg
fyrir að -peningar h-ætti að
streyma í kassa fyrirtækjanna
vegna vinnustöðvunar, verka-
ménn fengju nána vitneskju
um stöðu fyrirtækisins þjóð-
arbúið héldi áfram að fram-
leiða verðmæti og atvin-nurek-
endur fengju fri fró störfum,
þar til samningar um laun
verkafólks hafa tekizt.
Ef nú ríkisstjórnin beitti
sér fyrir því, að fjrrirtækin
yrðu tekin leigunámi, leystist
sá mikli vandi, sem af verk-
föllum stafar og hægt væri
að gefa sér virkilega góða-n
tíma til að semja um fcaup
og kjöir. Þeir samninigar ættu
ekki að þurfa að bera keim
af fljótfæmi.
Verkamaður.
HAVARl I
MASKINUNNI
Lengi getur vont versnað.
Ég get ekki lemgur þagað yfir
þeirri staðreynd, sem er að
ske, hér út í Eyi-umni _ okfcar,
varðandá útgerðarmálin og
það öryggi er sjómenn búa
við. Hér eru tveir slippar,
sem enu úr sér gemgnir, enda
vinnuaðstaðan í þeim hrem
og bein hörmung. Mannfaað-
in hjá tréslcipasmiðum er það
miikil á annatíma, haust og
vorskveringa bátafllotans, að
þeir sjá ékki neiitt út úr þeim
verteum, serp hrannast upp.
Nú er sá háttur kominn á sð
það er reynt að láta allt
drasla svo lemgi, sem unmt er
og sannast þar gott máltæki
að alit ffljióti á meðan ekki
sökkvi. Skipaskoðun ríkisins,
hér á staðnutm, virðist ekki
hafa neima samvizku, þótt ó-
haffærar fleytur fái haffæris-
skírteini. Ég veit dæmi þess
að vélbátuirinn m.b. Sæbjörg
VE hafðd undanþógiu uppá bað
að sigla um með gjörónýtan
skrúfuöxul. Það flór nú svo að
m.b. Sæbjörg VE tapaði
skrúfunni á siglingu og hefði
veðrið verið slærnt og bátur-
inn á vonidum stað, þá má
naerri geta hvaða afleiðdngar
svona undanþágur geta leitt af
sér. Nú hefiur verið sett ný
vél í m.b. Sæbjörigu VE, en
þegar það var gert þó kom
í ljós að edmn botnventiU var
alveg kominn að því aö fara,
boltarnir sem hóldu veniJj
þessum vcru alveg að de-tta í
sundur af tæringu. Það stóð
til að setja nýja vél í bát
þennan, því var allt íátið
drasla með undanþógu af
háliflu skipaskoðunar ríkisins.
Nýja vélin vai: sett í bót
þennan fýrir vertfðina 1971.
Þetta er ein af möngum ó-
stæðum fyrir því að illa geng-
ur að flá vélstjóra á minni
fiskibáltaina, auk þess að það
eru gerðar svo miklar kröflur
til vélstjóra, varðandi vinnu á
dakki, að þeir hafa í svo
litlum mœili tíma til þess að
halda við og lagfæra. Þegar
til slkveriingar kemur þá eru
hlutir, sem eru stórvarasámir
ekki teknir í gegn, heldiur fá
útgerðarmenn bara undan-
þágu,, um það að það sé í lagi
að nota ónýtt drasl áfram.
Þegar hægt er að fá vinnu
' í landi, þá er engin furða
þótt menn gefi sig elkki í það
að vera út á einthverjum
manndráipsskéljum, því að
skipaeftirlit rfkdsins, hér á
staðnum hefur sýnt það og
sannað að sjómenn geta eng-
anveginn treyst þeim. Þegar
ástandið getur orðið svona hjá
aflahæsita bát Eyjaflotans í
áraraðir, þá geta menn f-
myndað sér hvemig ásitandið
er hjá haliærisútgerðum. Þeir
sem nú gerii út m.b. Sæbjörgu
VE gerðu út samnefindan bát
fýrir nokkrum árum. en hann
liggur nú á hafsbotni, bað
kom skyndilegur leki að beim
bát, en mannbjörg varð, bví
miðu-r vill ekki svo heppilega
til -allta.f.
Það virðist lenzka hjá
fjölda- útgerðarmann-a að vera
alltaf með nöldlur út í þær
kaupgreiðslur, sem þeim ber
að inna af hendi samkvæmt
samningum. Ég er viss uim,
að þetta atriði gerir það að
vedbum, að margur sjómaður-
inn verður svéktur af óþörfu,
og teteur poteann sinn breint
og beint og flær sér vinnu í
landi. Fýrir utan það að aUto-f
margur útgerðarmaðuirinn
brýtur saifnnimga í litlum stH,
þannig að s.i-ómienn leggja
ekiki í það að fá sér löpflræð-
ing, efflda eklki of mikið af
lögmönnum hér í bæ. Sj'ó-
menn verða óónægðir með þá
h'tilsvirðingu, sem beim er
siýnd með sllfku athæfi og
hreint og beint ganga í land,
þegar mælirinn er orðinn full-
ur. Véllstjórinn er mnðuirinn,
,sem bezt veit um ástamd báte-
ins, hann sér um að lensa
begar sjórinn kemur í kjal-
sog skipsins. í vondum veðr-
um, bá reynir oft á styrk-
leifca fleytunnar og bá vill oft.
leka bar, sem sfst skyldi. Þ-efí-
ar vélsitióri fler framá lagfær-
iingu á leka, sem kernur frarn
í vondum veðrum, bá er því
ekfci alltaf sinnt, sem skyldi,
enda auðveldara að fá
imdaniþáigu, helldur en að
leggja í kostnaðairsaimar lag-
færingar. Það er ékki einleik-
ið, hvað vantar mikdðvélstjóira'
á bátaiflötann hér í Eyjum. Að
svo stöddu get ég elkfci látið
naifns míns getið af ótta 'dð
atvinnulcúgun. Með vinar-
kveðju. IXiil-nefni mitt er:
LúlH.

Castro og Allende á flugvellmum í Santiago
Castro á meðal
vina i
Chile
Heimsókn Fidels Castro, for-
sætisráðtoerra Kúbu, til Chile á
dögunum, var að mörgu leyti
merkilegur viðburður. Allt frá
1962 hefur Castro verið í útlegð
frá meginlandi Rómönskn Am-
eríku, útlegð scm Bandaríkin
hafa skipulagt og fyrirskipað.
Viðieitnin til að koma bylting-
arstjóminni á Kúbu á kné gekk
svo langt, að öll ríki Rómönskj
Ameríku siitu stjórnmálasam-
bandi við Kúbu, að Mexíkó
einu undanskildu
En í Chile fór Fidel mikla
siigurför: hvar sem hann fór
msetti honum fagnandi mainm-
fjöldi, sem hrópaði: Hér ert bú
meðaíl vima, fólagi Fidél.
Þegar allþýðufylkinigarstjóm
tók við völdum í fyrm f
Chile undir florystu Allendes
forseta, lét hún verða eitt sitt
fyrsta verk að rjúfa bannið á
samsfciptum við Kúbu og sendi
semdiherra til Havama. Og nú
telur alþýðufylkimigarsitjióimin
sig nægilega sterka til að storka
þamdarfslbu forræði í álfumni
rmeð þvf að bjóða heim þeim
manmi, sem hægrMöð í Chile
kalla enn þamn dag í dag „sjafc-
alann á Karabíahafi“.
Allemde hefur reyndar tekizt
að treysta stjlórn' sína aHvel í
sessi á því ári sem hamn hefur
setið við völd, — með „sam-
blöndu af lævísi cigforsjálni“ seg-
ir New York Times- Til dsern-
is grei-ddu andstæðingar hams
innamlamidis atkvæði með því, að
þjöðnýta þrjú bandarfsk stór-
fyrirtæki, sem starfræilctu
stærstu kopamámur Chile og
að láta ofsagróða fortíðarinnar
redteniast upp í skaðabætur.
Þegar Riogers, utanrífcisráð-
herra Bandaríkjanna bróst svo
við þessum tíðíndum, að hann
hótaði aö stöðva ailla þróunar-
aðstoð við Chile, tók jafnvel <?>
æðsti kirfcjuihöföinigi lamdsins
upp hanzfcamn fyrir AUende:
„Þjóðmýtimgin er óaðfinnamleg
frá st.jómarsikrársjónarmiði‘‘
saigði Silva Hemandez kardí-
náili.
Stjiómim hefur le-nt í ýmsum
eflnaihaigserfiðlleikum. Gjald-
eyristekjur landsins hafa
miimmfcaö um helming vegna
sitórhækfcandi verðs á kopar á
heimsmarkaðimum (49 sent á
pumdið mú, 68 sent í fyrra) »g
vegna truflana á framieið-slu í
n-ámumum vegna brottflutnings
hálaunaðra sórfræðimiga. Engu
að síður hefur alþýðufylkingar-
stjó-minni orðið býsma mikið á-
gengt í atvinnulífinu:
— Verðlagseftirlit samhliða
laumiahaskkunum hafa minnkað
verðbiólguna úr 33% í fyrra f
wez> í ár.
— Atvinnuleysi í höfuðborg-
inni hefur minnkað úr 8% nið-
ur í 5%.
— Iðtnaðarframleiðslam hefur
aukizt um 10% síðan í fýrra cg
landlbúnaðarframleiðslan uim
6%.
Álit stjórnarinnar út á vlð
hefiur vaxið í siamhandd við vél
hiuigisaðar heimsólknir fórsetans
og ammiama leiðtoga til ná-
granmarikjamma. Þá hafði það
sitt að segja að sendiherra AHt
ende í París, Pablo Neruda
hlaut Nólbélsverðlaiun f bók-
menntum í ár. V1 í.ío-...,... .
Og Allende heflur með þvi
að halda stjómarsfcráma í
heiðri edmmig öðlast virðimigii
borgaralegra amdstæðimgasinna.
Hinsvegar finnst uingum bylting-
arsinnum þetta veiklleilbameríci
á stjóm Allemdes — MIR,
(Hreyfimig byltingarsinmaðra)
viinstrí mamna) heJdur þvf flram
að byltinigin geti ékki sigrað
nema með vopnavaldi. Allende
hefur vísað þessum ungu mönn-
um á bug með því að kenma þá
við bamasjúfcdóma. Og verið
getur, að heknsókn Oastros
draigi nokkuð úr umsvifum
MIR. Oastro var þess sjáliflur
fiullviss fyrir skemmstu að ekki
væri umnt að bneyta bjóösfciou-
lagi í Rómiönsku Ameríku nema
með vopnaðri upreisn, en kosm-
imgasi-gur alþýðufyBdngarímmar
f Chile virðist hafa fengið hann
til að viðurkenma fleiri möigu-
leifca.
Allende sagði sjálfur uim
heirnsófcnina að koma „Castros
táknar viðurkemnimgu á þeirri
staðreynd að við erum þyltina-
arstjóm". Um svipað leyti loigði
hamn fyrir þingið nýtt frum-
varp um þjóðnýtinigu 150 stór-
fyrirtækjG.
Hótel sprakk
í loft upp
BEÍLFAST 22.11. — Skæm-
lidar lýðveldishersins kornu í
dag fyrir sprengju í hóteli í
borginmi Dumgamnof á Norð-
ur-írlamdi í dag, með þeim
afleiðingum að byggingin
tættist sumdur og helmingur
hennar hrundi í rúst. Áður en
sprengjan sprakk, getrðu-
skæruliðamir hótelgestum við-
vart og öllum sem þar voru
gafst tími til að forða sér í
taska tíð. Hótelið var allstórt,
110 hérbergi, og það gereyði-
lagðist nú, þvi að eftir
sprenginguna kom upp eldur,
sem torlimdi öllu sem efltir
i