Þjóðviljinn - 17.04.1973, Blaðsíða 5

Þriöjudagur 17. apríl 1973. 1>.IÓ1)VU..IINN — SiÐA 5
Þingmenn vilja íhugunartíma
Ákvörðun um nýtingu
landhelginnar frestað
Frumvarp Fiskveiðilaganefndarinnar verður ekki afgreitt á þessu þingi.
Ný lög væntanlega samþykkt i haust
Frumvarp Fiskveiðilaga-
nefndarinnar um veiðar
með botnvörpu, flotvörpu
og dragnót í fiskveiðiland-
helginni var til annarrar
umræðu á fundi neðri
deildará laugardaginn var.
Frumvarpið var lagt fram
mánudaginn 9. apríl og
hafa ýmsir þingmenn
kvartað yfir þvi að fá ekki
meiri tíma að gaumgæfa
svo umfangsmikið mál.
Þrátt fyrir lítinn tíma til
athugunarhafa margirtal-
ið sig geta bent á veiga-
mikla galla á frumvarpinu.
Lúðvik Jósepsson, sjávarút-
vegsráðherra, sagði, að fjöl-
margir þingmenn hefðu lagt til
við sig að fresta afgreiðslu máls-
ins. Ráðherra sagði, að mest riði
á að ná viðtækri samstöðu um
málið, og þvi sagðist hann hafa
sannfærzt um, að rétt væri að
fresta afgreiðslu þess til hausts-
ins. Ekki voru allir þingmenn
sammála um að fresta lagasetn-
ingu um nýtingu landhelginnar og
urðu þvi umræður allsnarpar.
Að lokum var samþykkt að visa
málinu til þriðju umræðu, en
flestir telja, að það muni ekki
koma aftur á dagskrá þessa
þings.
Lúðvik Jósepsson, sjávarút-
vegsráðherra, benti á, að núg.
lög um veiðar i landhelgi féllu úr
gildi 1. júli næstkomandi, og yrði
þvi að framlengja þau til ársloka,
ef frumvarp Fiskveiðilaganefnd-
arinnar hlyti ekki fullnaðaraf-
greiðslu á þessu þingi. Mestu
máli skipti að ná sem viðtækastri
samstöðu i málinu, og þvi gæti-
frestur til hausts hugsanlega
verið til góðs. En málið yrði að
taka upp strax á næsta þingi,
þannig að ný lög væru tilbúin
fyrir áramót.
Benedikt Gröndal (A) lagðist
gegn þvi að fresta afgreiðslu
frumvarpsins. Taldi hann til þess
tvær meginástæður. I fyrsta lagi
iiði vart svo dagur, að fiskifræð-
ingar færu ekki fram á auknar
friðunaðaðgerðir, og i öðru lagi
myndi dráttur á setningu nýrra
friðunarlaga veikja málstað okk-
ar i deilunni við Breta og Vestur-
Þjóðverja. Þingmaðurinn taldi,
að rikisstjórnin og þó alveg sér-
staklega Lúðvik Jósepsson hefðu
brugðizt. Frumvarp um veiðar i
landhelgi hefði átt að vera tilbúið
varpið, en hann tæki undir frest-
un, vegna þess að margir þing-
menn hefðu komið til hans og beð-
ið um frest, og hann hefði sann-
færzt um, að meirihluti þing-
manna vildi athuga málið i ró og
næði i sumar.
það mætti verða til þess, að
lausnin yrði haldbetri en ella.
Jón Skaptason (F) var vantrú-
aður á, að frestur tryggði sam-
stöðu. Sagði hann, að reynsla sin i
Fiskveiðilaganefndinni hinni
fyrri hefði kennt sér, að liklega
þingsjá þjóðviljans
um leið og landhelgin var færð út.
Lúðvik Jósepsson visaði til
föðurhúsanna ýmsum fullyrðing-
um Benedikts Gröndal. Ráðherra
sagði, að Benedikt hefði ekki farið
með rétt mál i útvarpsumræðun-
um siðustu, er hann sagði, að ráð-
herra hefði neitað að flytja um-
rætt frumvarp. Lúðvik sagði, að
hann hefði boðið nefndinni að
flytja frumvarpið eða að hún
flytti það sjálf. Nefndarmenn
hefðu sjálfir valið siðari kostinn.
Ráðherra taldi, að þeir þing-
menn, sem ræddu um, að rikis-
stjórnin hefði átt að semja frum-
varp, hlytu að vera tómir i kollin-
um. Alþingi hefði á sinum tima
samþykkt að hafa þann háttinn á
að skipa sérstaka þingnefnd til að
semja frumvarpið. Það væri þvi
eins og hver önnur firra að tala
um, að rikisstjórnin eða einstakir
ráðherrar hefðu brugðizt, vegna
þess að þeir hefðu ekki gripið
fram fyrir hendurnar á Alþingi.
Eins væri þáð fráleitt að heita nú
á þingmenn að láta ekki ráðherra
beygja sig með þvi að gangast inn
á að fresta afgreiðslu frumvarps-
ins. Það væru einmitt kröfur
þingmanna að fá meiri tima til
ihugunar. Lúðvik sagði, að ekki
stæði á sér að samþykkja frum-
Ekki vildi ráðherra taka undir
þau sjónarmið Benedikts
Gröndals, að við stæðum höllum
fæti i fiskveiðideilunni vegna rán-
yrkju. Að visu væri unnt að nefna
einstök dæmi, þar sem betur hefði
mátt standa að málum, en ef á
heildina væri litið og borið saman
við nágrannalöndin, sæist, að hér
væru i gildi miklu strangari regl-
ur en annars staðar, jafnvel svo,
að útlendingar ættu erfitt með að
trúa þvi. Hér væru sett bönn og
hömlur á veiðarfæri og veiði
ákveðinna fisktegunda, miklu
strangari en viðast annars stað-
ar.
Aðalatriðið væri, að viðtæk
samstaða fengist um málið.
Stundum hefðu verið settar regl-
ur, sem heföu alls ekki staðizt i
framkvæmd. Enginn hefði virt
þær og brotin hefðu hrannazt upp.
Fyrst þegar reynt var að ná við-
tækari samstöðu náðist einhver
árangur.
Að lokum sagði ráðherra, að
það væri mikill misskilningur, að
frestur á afgreiðslu frumvarpsins
létti einhverri byrði af sér. Frest-
unin yki einmitt byrðarnar á
sjávarútvegsráðuneytinu og ráð-
herra. En ráðherra kvaðst gjarn-
an vilja axla auknar byrðar, ef
væri aldrei unnt að semja lög og
reglur i svo viðamiklu máli,
þannig að allir yrðu ánægðir.
Ingvar Gislason (F) var
hlynntur þvi að fresta málinu.
Vildi hann, að fresturinn yrði
nýttur til að leita umsagna þeirra
aðila, er ekki hefðu áður um mál-
ið fjallað.
Sverrir Hermannsson (S) vildi
eindregið fresta afgreiðslu frum-
varpsins til hausts. Sagðist hann
fyrst nú hafa fengið einhverja
heildaryfirsýn yfir málið. Vildi
hann meina, að Benedikt Gröndal
slægi fyrir neðan beltisstað, er
hann héldi þvi fram, að annarleg
sjónarmið yllu óskunum um frest.
Þingmenn vildu aðeins fá tima til
að rannsaka málið.
Gunnar Thoroddsen (S) sagðist
vera hlyntur frestun. Hann taldi
þó, að svo sem eins og ein vika
væri nóg, en það strandaði á
þeirri ,,þráhyggju rikisstjórnar-
innar, að vilja slita þingi fyrir
páska”.
Olafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, sagði, að frumvarpið
væri samið af fulltrúum allra
þingflokka, þvi hefði mátt ætla,
aö samkomulag hefði getað orðið
um málið. Þvi færi þó fjarri. Þess
vegna sagðist Ólafur hafa fallizt
á, að óskynsamlegt væri að reyna
að knýja málið fram á svo stutt-
um tima. Viðræður Fiskveiði-
laganefndarinnar og þingmanna
hefðu aðeins snúizt um einstök
kjördæmi, og það væri þvi eðli-
legt, að þingmenn fengju að at-
huga heildarmyndina nokkurn
tima. Unnt væri að framlengja
núgildandi lög og frestur á setn-
ingu nýrra laga hefði ekki
minnstu áhrif á úrslit deilunnar
við Breta.
Kom siðan til allmikilla orða-
hnippinga milli forsætisráðherra
og Gunnars Thoroddsen um annir
siðustu þingdaga og hversu sum
frumvörp væru seint á ferðinni.
Taldi Ólafur, að ástandið i þeim
efnum hefði oft verið miklu verra
en nú, en Gunnar taldi, að aldrei
hefði það verið jafn slæmt.
Karvel Pálmason (SFVM) var
andvigur þvi, að afgreiða ekki
frumvarpið á þessu þingi. Taldi
hann, að aldrei yrði frumvarpið
þannig, að ekki yrðu þar ein-
hverjir hnútar, sem þyrfti að
höggva á með atkvæðagreiðslu á
þingi. Þingmaðurinn taídi þó, að
frestur breytti svo sem engu, en
æskilegra hefði verið að sam-
staða hefði fengizt nú.
Stefán Valgeirsson (F) sagðist
vera einn þeirra þingmanna, sem
beðið hefðu sjávarútvegsráð-
herra um frest. llann átaldi
nefndina fyrir seinagang og taldi,
að mikils ósamræmis gætti i
frumvarpinu. Þingmaðurinn
sagðist óttast, að nýju togararnir
á Norðurlandi ættu ekki i mörg
hús að venda, ef af samþykkt
frumvarpsins yrði.
Garðar Sigurðsson var sam-
þykkur að fresta afgreiðslu máls-
ins. Hann sagðist gjarnan vilja
vita, að hvaða leyti nefndin hefði
farið eftir ábendingum þeirra
hagsmunahópa, er hún hefði haft
samband við. Þingmaðurinn
benti einnig á, að það væri hart, ef
reka ætti islenzka togara úr land-
helgi á meðan ðtlendir togarar
fiskuðu þar oft algjörlega óáreitt-
ir.
Guðlaugur Gfslason (S), sem
sæti átti i Fiskveiðilaganefndinni,
sagði, að frumvarpið væri við það
miðaö, að tslendingar væru ekki i
samkeppni við útlendinga i land-
helgi. Hann sagðist og vera sam-
þykkur þvi, að frumvarpið væri
seint á ferðinni. Vegna þessa
hefði hann orðið við áskorunum
þingflokksbræðra sinna að reyna
ekki að knýja fram afgreiðslu á
þessu þingi.
Að lokinni umræðu var frum-
varpinu visaö til þriðju umræðu,
en eins og áður segir, er ekki búizt
við, að það verði tekið aftur á
dagskrá þessa þings.
Heilsugæzlufrumvarpið
Frumvarp rikisstjórnar-
innar um heilbrigðisþjón-
ustu var lagt fram i neðri
deild fyrir nokkru og af-
greitt þaöan með nokkrum
breytingum. Á fundum efri
Heimsreisur í
hörmungartíð
Dýrtiðin er ógurleg. Óða-
verðbólga rikir. Kaupmáttur
launa minnkar stöðugt. Verð-
lag á landbúnaðarvöru er
slikt, að ekki hefur áður
þekkzt neitt svipað. Stórar
barnafjölskyldur liða skort
vegna ónógra fjárráða til að
kaupa brýnustu lifsnauðsynj-
ar. Samdráttur er fyrirsjáan-
legur i atvinnulifinu. Efna-
hagslegt hrun er skammt und-
an.
Þannig hljóðar boðskapur
Morgunblaðsins, eftir upp-
skrift Sjálfstæðisforystunnar,
og þessum boðskap er þing-
mönnum þess flokks og
flokksfólkinu ætlað að koma á
framfæri við fólkið i landinu.
Þegarsvo er ástatt i landinu
sem að ofan greinir, hvert
skyldi þá vera starf Sjálf-
stæðisflokksfélaganna, annað
en útbreiða þennan hryllilega
sannleika?
Helzta félag sjálfstæðis-
kvenna er félagið Hvöt. Þessa
dagana er að berast til sjálf-
stæðisfélagskvenna i Hvöt
bréf, undirritað af formannin-
um. Þar er hvorki minnzt á
óðaverðbólgu, dýrtið, kaup-
máttarrýrnun né neitt annað
af hinum hryllilega sannleik
hversdagslifsins. Þar er
heldur ekki orðinu minnzt á
hina hræðilegu ógnarstjórn
kommúnista, sem þó ljóst og
leynt leggur sig i framkróka
við að koma þjóðarbúinu á
vonarvöl, til þess að hægt sé
að gera heimsbyltingardraum
kommúnista að veruleika.
Einnig sendi eitt flokksfélag
karlkyns sjálfstæðisflokks-
fylgjenda bréf til sinna félags-
manna nýverið, og þar var
heldur ekkert minnzt á þær
hörmungar sem við blasa
hvarvetna hér innanlands.
Um hvað snýst þá flokks-
starfið á þessum voveiflegu
timum?
Jú, karlskynsverur i Sjálf-
stæðisflokknum skipuleggja
ferð til Flórida i Bandarikjun-
um. Kvenkynsverurnar 14
daga ferð til Kaupmannahafn-
ar i Danaveldi.
Nú skyldi einhver ætla að
um skipulagðan landflótta
undan hörmungunum hér
heima væri að ræða. En svo er
þó ekki. Báðar þessar ferðir
eru skipulagðar heim aftur i
allar hörmungarnar.
Það skyldi nú ekki vera, að
þessar heimsreisur ihaldsins i
hörmungartiðinni bentu til
einhvers annars en haldið
hefur verið fram i þeim her-
búðum? Eða er hugsanlegt að
ábyrgðarleysi ihaldsmanna,
karlkyns eða kvenkyns, sé
slikt, að þeir fari að eyða
gjaldeyri úr nærri tómum
gjaldey rissjóðum lands-
manna, til þess eins að
skemmta sér i útlöndum þeg-
ar ástandið hér innanlands er
svona hryllilegt á öllum svið-
um?
Eöa er kannski einhver
brotalöm i flokksapparatinu
hjá Jóhanni blessuðum? —úþ
deildará laugardaginn var
frumvarpið tekið til ann-
arrarog þriðju umræðu, og
voru gerðar á því nokkrar
breytingar þar. Þarf þvi að
senda það á ný til neðri
deildar.
Efni frumvarpsins og umræður
um það i neðri deild hafa verið
kynnt allýtarlega hér i blaðinu. 1
frumvarpinu er boðuð gjörbylting
á læknisþjónustu i Iandinu, eink-
um þó I dreifbýlinu. Stofna skal
heilsugæzlustöðvar, og er
almennt álitið, að það geti orðið
til að leysa læknaskortinn i dreif-
býlinu, þvi að menn halda, að
læknar vilji heldur setjast að, þar
sem unnt er að starfa með öðrum
læknum.
I neðri deild voru samþykktar
allveigam iklar breytingar á
frumvarpinu. Var þar til dæmis
samþykkt að fella niöur einn
kafla frumvarpsins, en i honum
var ákveðin deildaskipting i heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu. Einnig var breytt þvi
ákvæði frumvarpsins, að ráðu-
neytisstjóri skyldi vera læknir.
Fjölmargir þingmenn báru fram
tillögur um breytta staðsetningu
heilsugæzlustöðva, enda var
þetta kjörið tækifæri til að sýna
kjósendum heima i héraði nokkra
umönnun. Allar slikar breytinga-
tillögur voru felldar.
Siðastliöinn laugardag var
frumvarpið með áorönum breyt-
ingum tekið til annarrrar og
þriðju umræðu i efri deild.
Helgi Seljan mælti fyrir nefnd-
aráliti heilbrigðis- og trygginga-
málanefndar. Lagði hann rika
áherzlu á, að frumvarpið yrði
samþykkt óbreytt. Ekki kvaðst
hann fella sig við allar þær breyt-
ingar.sem frumvarpið hefði tekið
i neðri deild, en hann sagði, að
hætta væri á, að frumvarpið dag-
aði uppi, ef menn færu að hrófla
eitthvað við þvi. Þá þyrfti að
endursenda það til neðri deildar,
og vegna timaskorts væri eins
vist, að það fengi þar hægt andlát
að þessu sinni.
Þingmenn létu engan bilbug á
sér finna og héldu fast við fjöl-
margar breytingartillögur sinar.
Fundi var frestað einum tvisvar
sinnum og þess freistað að ná ein-
hverju samkomulagi i göngum og
hliðarherbergjum. En allt kom
fyrir ekki. Menn voru stifir á sinni
meiningu. Kom nú til atkvæða-
greiðslu um frumvarpið og allar
breytingartillögurnar. Gerðist nú
það að nokkrar breytingartillögur
voru samþykktar.
Frumvarpinu var þvi visað aft-
ur til neðri deildar. Ein breyt-
ingartillagan, sem samþykkt var
i efri deild hafði verið felld i neðri
deild, svo að þingmenn i neðri
deild eiga nokkuð óhægt um vik
með að samþykkja frumvarpið
óbreytt frá efri deild, ef svo færi,
að reynt yrði að þrýsta þvi i gegn-
um neðri deild i dag eða morgun.