Þjóðviljinn - 10.11.1974, Síða 6

Þjóðviljinn - 10.11.1974, Síða 6
Kjartan Ólafsson: slíðra sverðin eða 6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 10. nóvember 1974. Á( beita brandinum 1 Tlmanum á sunnudaginn var hyggst Þórarinn Þórarinsson sýna fram á, aö Framsóknarfor- ystan eigi enga sök á því aö upp úr slitnaði i vinstri stjórnar við- ræöunum, og þaö sé þvi ekki viö Ólaf Jóhannesson og félaga hans aö sakast, þótt Ólafur hafi mynd- aö rikisstjórn fyrir Geir Hall- grimsson, heldur viö aðra. Þetta reynir formaöur þing- flokks Framsóknarflokksins aö sanna meö þvi að vitna i ummæli, sem Ragnar Arnalds lét á sinum tima falla i viötali viö Þjóðviljann á þá leiö, aö Alþýðuflokkinn hafi skort vilja til samstarfs viö þá flokka, sem stóðu að vinstri stjórninni á siðasta kjörtimabili. Röksemdafærsla Framsóknar- foringjanna er á þá leiö, aö fyrst Ragnar Arnalds hafi borið þvi vitni, aö Gylfa Þ. Gislason hafi skort vilja til samstarfs um vinstri stjórn, þá sé þar með komin sönnun fyrir þvi, aö Fram- sóknarforystan hafi stefnt heils hugar aö vinstra samstarfi. Og það er svo látið fylgja meö, aö ef Þjóðviljinn leyfi sér að láta að þvi liggja, að innilegt samstarf Framsóknarforkólfanna viö Geir Hallgrimsson og Co. sér til marks um eitthvaö annað en vinstri pólitik af hálfu Framsóknar, þá sé Þjóðviljinn aö ráöast á Ragnar Arnalds. Svona kenningasmiö er auðvií- aö svo langsótt, að engum dytti i hug að gripa til hennar, nema þeim, sem reynir aö klóra i bakk- ann, þótt hann viti upp á sig skömmina. Þjóðviljinn er aö sjálfsögöu al- gerlega sammála Ragnari Arn- alds um þaö, að forystumenn Al- þýðuflokksins hefi skort einlægan vilja til aö tryggja vinstri stjórn og framgang vinstri stefnu. Sú staöreynd, að foringjar Alþýðu- flokksins hikuðu við að stiga úr- slitaskref til vinstri, segir hins vegar ekki eitt né neitt um það, hver hafi verið vilji ráðamanna Framsóknarflokksins I þessum efnum. Þaö er kunnara en frá þurfi aö segja, aö þegar ólafur Jóhannes- son sleit á sinum tima viöræðun- um um myndun vinstri stjórnar þá bar hann fyrir sig hreina tylli- ástæöu, ágreining um hvort flokkarnir, sem aö viðræðunum stóöu skyldu eiga formlegan fund meö „aðilum vinnumarkaöarins” fyrir eöa eftir þá stjórnarmynd- un, sem um var rætt. Þaö var ágreiningurinn milli Framsóknarflokksins og Alþýðu- flokksins út af þessu, sem sam- kvæmt yfirlýsingum ólafs Jó- hannessonar „skar úr” um þaö, aö hann hætti tilraunum til mynd- unar vinstri stjórnar, en sneri sér samstundis á önnur miö. Attu formsatriði að ráða? A þvi þarf hins vegar tæplega aö vekja athygli, aö enginn sá, sem heils hugar stefndi aö vinstri stjórn gat látiö ágreining um slik formsatriöi ráöa úrslitum i svo veigamiklu máli. Frá sjónarmiöi Alþýöubandalagsmanna horfði þetta t.d. þannig viö, aö þeir vildu gjanan ræöa formlega viö fulltrúa verkalýöshreyfingarinnar áöur en myndun rikisstjórnar væri lok- iö, en gátu þó til samkomulags fellt sig viö aö slikar formlegar viöræöur færu fram, þegar stjórnin væri komin á laggirnar, enda voru af hálfu Alþýðubanda- lagsins aö sjálfsögðu engin vand- kvæöi á þvi aö halda uppi samráöi við forystumenn verkalýöshreyf- ingarinnar meðan á stjórnar- myndunarviöræöum stóö, þótt ekki væri um formlega fundi allra aöila sameiginlega aö ræöa. Af hálfu rábamanna Alþýöu- flokksins og Framsóknarflokks- ins var þarna hins vegar um til- búinn ágreining að ræða, sem lát- inn var skera úr um viðræðuslit, — ágreining, sem búinn var til vegna þess aö báða aðila skirti viljann til að knýja fram jákvæð úrslit og bægja ihaldinu frá stjórnarstólunum. Ólafur Jóhannesson og Þórar- inn Þórarinsson stefndu að kosn- ingum lokum aö myndun hægri stjórnar, fyrst og fremst vegna þrýstings frá hægrisinnuðum fé- sýsluöflum I flokknum, sem náö höföu þar undirtökum við þá upp- lausn, sem varö á vinstri væng Framsóknar við brotthvarf Mööruvallamanna úr flokknum. Þaö, aö samkomulag tókst viö Sjálfstæðisflokkinn um málefna- samning á svo örskömmum tima, sem raun varö á, — fjórum til fimm dögum — sannar þetta. Gylfi Þ. Gislason ber hins vegar ábyrgö á þvi, að hafa skapaö Framsóknarforingjunum tæki- færi til aö koma fram þeim vilja sinum, að hlaupa frá myndun vinstri stjórnar og hefja samstarf við Sjálfstæöisflokkinn á ný. Og þetta geröi Gylfi auðvitað, vegna þess, aö hann skorti lika viljann og áræöiö til aö snúa viö af þeim glötunarvegi, sem hann hefur leitt Alþýöuflokkinn eftir undan- farin ár, eins og Ragnar Arnalds benti réttilega á i viðtalinu viö Þjóöviljann, sem ritstjóri Timans reynir meö fölsunum aö gera sér mat úr. Eitt rekur sig á annars horn Þegar forystumenn Fram- sóknarflokksins reyna aö velta af sér ábyrgöinni á, að ekki var mynduö vinstri stjórn, láta þeir ekki alltaf nægja að skjóta sér á bak við tylliástæðuna, sem Gylfi gaf þeim upp i hendurnar, heldur sjást jafnvel kenningar um þaö, að þaö sé sök Alþýðubandalags- ins, aö Framsóknarforingjarnir gerðust bandamenn Sjálfstæbis- flokksins i nýrri hægri stjórn. í þessum áróöri rekur sig þó jafnan hvaö á annars horn þvi aö ýmist er þvi haldið fram, aö Al- þýöubandalagiö hafi veriö svo kröfuhart, aö óbilgirni þess hafi átt stóran þátt i þvi aö upp úr vinstri viöræöunum slitnaöi, eöa þá hitt, að blaðinu er snúið gjör- samlega viö og sagt sem svo, að Alþýðubandalagið hafa reyndar verið tilbúiö að fallast á nánast allt þaö, sem núverandi rikis- stjórn hefur veriö að gera, ef þaö bara fengi aö vera meö i stjórn. Þaö er sem sagt engin heil brú I þvi, sem á borð er boriö fyrir landslýðinn hvaö þetta varöar. Staðreyndin er sú, aö Alþýöu- bandalagsmenn voru reiðubúnir aö leggja sig i framkróka um að tryggja nýrri vinstri stjórn lif, að þvi tilskildu þó, að hún bæri nafn meö réttu. Ein besta sönnunin fyrir heilindum Alþýðubanda- lagsins i vinstri viöræöunum er, aö fyrir liggur, aö Alþýðubanda- lagsmenn höföu léö máls á þvi til samkomulags, aö fallast á kröfu Framsóknar um allt aö 15% gengislækkun, gegn þvi aö tryggt væri meö hliöarráðstöfunum aö kjör hinna lægst launuðu, fólksins i almennu verkalýösfélögunum, yröu ekki skert og samkomulag næðist um önnur atriði. Dettur nokkrum manni I hug, aö Alþýðubandalagsmenn heföu teygt sig þetta langt til samkomu- lags, ef sú kenning væri rétt, sem haldið er fram I Timanum og við- ar, aö ástæöan fyrir skyndibrúö- kaupi Framsóknar og ihaldsins hafi veriö sú að Alþýðubandalag- iö hafi ekki „þoraö að axla byrö- arnar”á erfiöum timum, og þess vegna ekki viljaö vinstri stjórn? — Hitt er rétt, aö Alþýöu- bandalagiö haföi heldur tak- markaðan áhuga fyrir „vinstri stjórn” án vinstri stefnu, og vildi þess vegna hvorki fallast á kjara- skerðingu almenns verkafólks né stefnu „Varins lands” i her- stöövamálinu. r Atti Framsókn annars kost? En þaö kom aldrei til þess, aö á það reyndi, hvort endar næöust saman um hin veigamestu mál i viöræðunum um vinstri stjórn. Ráðamenn Framsóknarfiokksins hlupust frá hálfnuöu verki út af aukaatriðum, þegar svo virtist horfa, að likur á samkomulagi væru a.m.k. allnokkrar. Þetta geröu þeir aö sjálfsögöu eingöngu vegna þess, aö hugur þeirra stefndi annað, — til samstarfs viö Sjálfstæðisflokkinn, eins og strax kom fram. En setjum nú svo, aö vinstri viðræðunum hefði fengist fram haldið til þrautar, og þeim samt lokið án samkomulags. Atti þá Framsóknarflokkurinn nokkurn annan kost en að taka upp sam- starf viö ihaldiö? Það er ástæöa til að hugleiöa þá spurningu. Og svarið hlýtur að vera á þá leið, aö vist voru aðrir möguleikar til. 1 fjölmörgum nágrannarikjum okkar sitja minnihlutastjórnir viö völd, og þykir engin goðgá. Hér hefði sannarlega mátt hugsa sér sem þrautalendingu minnihluta- stjórn til vorsins, sem heppilegri lausn frá sjónarmiöi vinstra fólks en þá valdatöku Sjálfstæðis- flokksins, sem Framsóknarfor- ingjarnir kölluöu yfir þjóöina. Myndun minnihlutastjórnar heföi þá jafnframt þýtt nýjar alþingis- kosningar á næsta ári. Varöandi myndun minnihluta- stjórnar án þátttöku eöa stuðn- ings Sjálfstæöisflokksins gat veriö um fleiri en einn möguleika aö ræöa. 1 fyrsta lagi gat verið um aö ræöa stjórn þeirra flokka þriggja, sem stóöu að vinstri stjórninni á slðasta kjörtímabili og hafa nú 30 þingmenn, eöa rétt- an helming þingsæta aö baki sér. Slfk stjórn heföi aö visu þurft á aö halda takmörkuöu samkomulagi vib Alþýöuflokkinn, sem var i oddastööu, um aö hann veitti henni hlutleysi um nokkurra mánaða skeið gegn samkomulagi um fáein höfuðatriöi. Sem kunn- ugt er er slikt ekki óvenjulegt á siöari árum i nágrannalöndum okksr Sjálfsagt hefði verið að láta á þetta reyna, svo fremi, sem ekki tækist samkomulag um fjögurra flokka vinstri stjórn. Alþýöu- flokkurinn hefði tvimælalaust átt óhægt um vik, aö fella slfka stjórn, þar sem þaö heföi þá væntanlega þýtt annað tveggja, nýjar alþingiskosningar, með vægast sagt hættulegum afleið- ingum fyrir Alþýöuflokkinn, eöa þá valdatöku Sjálfstæðisflokks- ins, og þá tvfmælalaust á ábyrgð Alþýöuflokksins. Spilamenn í ásaklúbbi En með tilliti til síöari áróöurs Framsóknarforingjanna um þaö, aö þeir hafi verið tilneyddir að leiöa pólitískan höfuöandstæöing vinstra fólks i valdastólana, þá er reyndar rétt að benda á enn ann- an möguleika varöandi minni- hlutastjórn, sem komiö gat til at- hugunar, ef mál heföi boriö þann- ig aö, og Framsókn afdráttar- laust hafnað samstarfi viö ihald- ið. Þessi möguleiki var sá, að Framsóknarflokkurinn og Al- þýbuflokkurinn mynduðu minni- hlutastjórn til vorsins, en Alþýöu- bandalagiö foröaði henni frá falli gegn vissum tryggingum. m.a. um nýjar kosningar á næsta ári. En það fékk ekki að reyna á neinn af þeim möguleikum, sem hér hefur verið minnst á, og ekki einu sinni fékkst þaö kannað i botn, hvort ná mætti samkomu- lagi um myndun rikisstjórnar meö þátttöku fyrri stjórnarflokka og Alþýðuflokksins, heldur var hlaupiö frá verkefninu í miöjum klföum af hreinum tylliástæöum og samstundis gert bandalag viö þann flokk, sem kjósendur Fram- sóknarflökksins töldu og telja væntanlega einn sinn höfuöand- stæöing. Astæöan fyrir þessum ósköpum var auðvitað sú, að æðstu ráöa- menn Framsóknarflokksins höföu engan raunverulegan á- huga fyrir þvf, að hindra valda- töku Sjálfstæðisflokksins. Þeir lituekki á sig sem baráttumenn i pólitiskri framvaröarsveit vinstri manna og félagshyggjufólks, heldur sem spilamenn I ása- klúbbi, þar sem ekki er tekist á um pólitiskar meginstefnur, heldur skipt um sæti eftir hverja lotu. Þess vegna tóku þeir fúsir þátt I því meö Gylfa Þ. Gislasyni, aö blása upp ágreining um hrein formsatriöi og koma sér þannig upp skálkaskjóli til að afsaka vistaskiptin. Kjósenda sinna vegna þurftu Framsóknarfór- ingjarnir á slíku skálkaskjóli aö halda. Það sem úrslitum réði um þessi vistaskipti voru hinsvegar samtvinnaðir hagsmunir fésýslu- aflanna i Framsóknarflokknum og Sjálfstæðisflokknum, þeirra afla, sem eru allsráðandi i Sjálf- stæöisflokknum og hafa nú náö undirtökum I Framsóknarflokkn- um um sinn. Þessi öfl kröföust „sterkrar” stjórnar til aö tryggja sina hagsmuni og reyndust hafa það tak á ráöamönnum Fram- sóknar, sem dugði til aö koma vilja sinum fram. Þess vegna létu þeir ólafur Jó- hannesson og Þórarinn Þórarins- son fallast á beðinn, sem þeim var búinn af sameiginlegri valda- miðstöö háaöalsins i hópi is- lenskra fésýslumanna. Herteknir menn slíðra vopn sín Afleiöingar svika Framsóknar- foringjanna við kjósendur sina og annaö vinstra fólk i landinu upp- sker nú öll alþýða I versnandi lifs- kjörum dag frá degi. Þórarinn Þórarinsson, ritstjóri Timans og formaður þingflokks Framsóknarflokksins, segir i blaöi sinu á sunnudaginn var, um samstarf Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarfiokksins, aö flokk- arnir séu sammála um aö nú veröi aö sitja I fyrirrúmi að verj- ast áhrifum alþjóölegrar verö- bólgu, — og á slikum timum sé nauösynlegt „að sliðra sveröin”, eins og hann kemst aö oröi. 1 augum allra vinstri manna, sem gera sér grein fyrir stéttar- eöli Sjálfstæðisflokksins, hlýtur slik kenning aö hljóma sem hel- ber firra, — þvi svo gildar ástæö- ur, sem liggja til þess, aö halda beri pólitiskum fulltrúum gróöa- braskaranna frá stjórnarstólun- um þegar vel árar I þjóðarbúinu, þá eru rökin fyrir þvl þó enn sterkari, ef utanaðkomandi áföll steðja aö, og jafna þarf niöur byrðum á svo og svo stóran hluta þjóöarinnar. Þá skiptir máli hver skömmtunarstjórinn er. Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekki sliörað nein sverö, heldur gegnir hann nú stéttarhlutverki sinu af fullri hörku svo sem jafn- an fyrr, og beitir brandi sinum til árása á lifskjör verkafólks, en hlööukálfar hans i stétt gróöa- manna hrósa happi. Þeir, sem eiga sitt pólitiska brautargengi aö þakka stuðningi vinstra fólks i hópi Islenskrar al- þýðu, en kjósa að sliöra sveröin og afhenda vopn sln þegar á hólminn kemur, gefa höfuöand- stæöingnum fritt spil, — þeir ættu aö setjast viö spilaborð heima I sinni eigin stofu, en hætta sér ekki út I stórviðri stjórnmálanna. Hvaö halda menn annars, að Framsóknarflokkurinn heföi fengið mörg atkvæöi i siöustu kosningum, ef talsmenn hans heföu sagt þaö opinskátt, aö ætlun þeirra væri aö „sliðra sveröin” i baráttunni viö ihaldiö? bækistöövum leynifélags frimúrarareglunnar I Reykjavfk.

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.