Þjóðviljinn - 05.03.1977, Blaðsíða 14

14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 5. mars 1977

Stefán Jón Hafstein ^ skrifar frá Bretlandi: „Stefna Verkamanna- flokksins er i eðli sinu stefna atvinnuieysis” sagöi frú Margaret Thatcher, ieiötogi lhaldsflokksins er hún lýsti skoöun sinni á rikisstjórn Verkamannaflokksins. A siöustuárum efnahagslegrar kreppu i Bretlandi hefur enn einu sinni sannast aö á erfib- leikatimum magnast and- stæöurnar 1 þjóöfélaginu. Janúarmánuöur þessa árs var sá versti i þrjátiu ár hvaö atvinnuleysi áhrærir, nú telja atvinnulausir I Bret- landi næstum hálfa aöra miljón. Iönaöurinn missir stööugt mátt vegna lltillar endurnýjunar og úreltra vinnubragöa og æ haröari samkeppni utanlands frá, heilagt innflutningsfrelsiö má auövitaö ekki skeröa. Nú vantar breta u.þ.b. fjóröung uppá aö endar rikiskassans nái saman. Heimsfræg stór- lán brúa þaö sem á vantar, raunar eiga Bretar allt sitt undir útlendingum um þess- ar mundir.
Bágur hagur breta
Þaö er ekki aöeins þaö aö
lánardrottnarnir veröi vilhallir
meöan kreppan varir, ógn stafar
lika annars staöar frá: „Sterling-
sjóöur” araba siöan á dögum
oliukreppunnar getur kollvarpaö
óburöugu efnahagslifinu endan-
lega. Tilurö „Sterlingsjóösins”
byggöist upphaflega á aö i staö
þess aö greiöa innflutta oliu i er-
lendum gjaldeyri, sem bretar
eins og sumir aörir áttu lítiö af,
greiddu þeir oliuhöföingjunum i
sterlingspundum sem lögö voru
inn á breska banka. Sjóöur þessi
nemur nú sex miljöröum punda.
Dyttieigendum þessara peninga i
hugaöþeir væru óeigulegiri ster-
lingformi, og byöu þá fala á al-
þjóölegum peningamörkuöum,
væri Bretland á hausnum. Til aö
foröa sliku áfalli yröu breskir
bankar aö kaupa upp sjóöinn.
Slikt er þeim þó ofviöa þar sem
gjaldeyrissjóöur breta nemur aö-
eins tveimur milljöröum punda. 1
bráöabili hefur þessari martröö
aö nokkru veriö létt af annars
iþyngdu baki þeirra, meö jóla-
glaöningi frá erlendum lánar-
drottnum (3.9 miljaröa dala
aukningu skuldabaggans). Fylgdi
óbeint loforö um aö I neyö kynni
meiri hjálpar aö vænta.
Hver höndin upp....
1 þessari leiöu aöstööu er auö-
vitað hver höndin upp á móti ann-
arium hvað valdi. Frú Thatcher i
broddi aö þvi er viröist einhuga
Ihaldsflokks telur sig vita hvaö á
bjátar. SkbÖún hennár er sú aö nú
hafi sósialismi endanlega haldiö
innreiö sina i Bretland meö öllum
þeim hörmungum sem sliku fylgi.
„Þaö veröur dansað á strætum”
sagöi hún I haust þegar ihalds-
maöur vann sæti i einu kjördæm-
anna og skirskotaöi hún þar til
þeirrar sannfæringar sinnar aö i
siöasta lagi á þessu vori yröu
kosningar og sigur flokks hennar.
Þjóönýting stórfyrirtækja sem
stjórn Challagans hefur stundaö i
nokkrum mæli er henni og flokks-
félögunum auövitaö þyrnir I aug-
um, svo ekki sé talað um veiklun
þjóöfélagsins fyrir taumlausa
„sósialiseringu”, t.d. atvinnu-
leysisbætur sem nægja til fram-
færis og „óhóflega” skattlagn-
ingu fyrirtækja og hátekju-
manna. Þaö sem rennur þó
ihaldsmönnum átakanlegast til
rifja er þaö sem þeir kalla aö
„verkalýðsfélögin stjórni land-
inu”. Sú skoöun frú Thatcher aö
Bretland sé i raun og sannleika
sósialiskt riki á sér örugglega
mikinn hljómgrunn hér i landi.
Ogsé þaö eitthvaö umfram annaö
sem spjótin beinast aö, þá eru þaö
verkalýösfélögin. Þau hafa náö
miklum faglegum styrk, en eru
þrúguö af miklu skrifræöi. Póli-
tiskur þróttur er á hinn bóginn
tæpast eins mikill og frú Thatch-
er vill af láta, a.m.k. veöur ekki
betur séð en aö breskir verka-
menn eigi langt i aö afnema
eignaréttinn á atvinnutækjunum
og skipta aröinum af þeim rétt-
látlega milli þegnanna eftir hug-
sjón sósialismans.
Þegar Harold Wilson sagöi af
sér forsæti Verkamannaflokksins
opinberaöist gjörla þeim sem
ekki höföu uppgötvaö þaö fyrr
hve andstæðir pólar voru aö
magnast innan flokksins. 1 kapp-
hlaupinu um formennskuna sigr-
aöi hinn ótvirætt hægrisinnaöi
Challaghan fulltrúa róttækari
afla sem æ meira voru aö láta aö
sér kveða. Þótt Michael Foot
veröi tæpast talinn til fremstu
róttæklinga reyndu þeir þó aö
sameinast um hann, en fór sem
fór. Ef til vill veldur hinn hægfara
N auðungaruppbo ð
Að kröfu skiptaréttar Keflavikur verður
ýmiss konar ónotaður fatnaður, meðal
annars á börn og unglinga, seldur á nauð-
ungaruppboði, sem haldið verður að
Vatnsnesvegi 33 Keflavik laugardaginn
12. mars nk. kl. 14:00.
Varningurinn verður til sýnis frá kl. 13:30.
Uppboðshaldarinn i Keflavik.
Allsher j ar atk væðagr eiðsla
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjar
atvkæðagreiðslu um kjör stjórnar pg trún-
aðarráðs i Starfsmannafélaginu Sókn.
Listi stjórnar og trúnaðarráðs liggur
frammi á skrifstofu félagsins, Skóla-'
vörðustig 16.
Frestur til að skila tillögum rennur út kl.
12 nk. mánudag.
Tillögum skulu fylgja nöfn 100 fullgildra
félagsmanna.
Stjórnin.
— átök i
Verkamanna-
flokknum
formaöur flokksins þvi aö and-
stæöar fylkingar innan hans hafa
skipaösén þéttarhvorgegn annari
og aö nú er augljósari en nokkru
sinni fyrr óeiingin i liöi
Challaghans. Þaö er ekki nóg meö
þaö aö forsætisráöherrann eigi
fullti fangimeöaöverjast árásuir
stjórnarandstööunnar, heldur
lika herskáum flokksfélögum. Á
meöan ihaldsmenn „afhjúpa
kommúnista” i þingliöi Challag-
hans meö viöeigandi bollalegg-
ingum sætir hann heiftarlegum
árásum úr eigin«flokki fyrir hægri
mennsku.
Þar sem Margaret Thatcher
sér sósialiskt Bretland sjá rót-
tæklingar kapitalisma i úlfa-
kreppu. Fyrir frú Thatcher eru
kratiskar tilhneigingar Challag-
hans i skásta falli sósialismi og i
versta falli kommúnismi, i aug-
um róttækra eru aögeröir
stjórnarinnar ekkert anaö en
árásir auövaldsins sem eins og
venjulega bitna á þeim er sist
skyldi, auðvitaö til þess aö skinni
burgeisanna veröi foröaö.
Til aö ná endum saman I rikis-
búskapnum hefur stjórnin nú
soðið upp míkla niöurskuröar-
áætlun sem fyrir utan landvarnir
beinist eingöngu aö félagslegum
þörfum. Skólum veröur fækkaö
og þeim sem eftir starfa skammt-
aö minna en áöur. Til aö fækka
nemendum munu skólagjöld tvö-
faldast á næstu tveimur árum.
Framlög til samgangna og heil-
brigöisþjónustu veröa skorin niö-
ur stórkostlega, sjúkrahúsum
lokað og fækkaö starfsliöi og
dregiö úr þjónustu þeirra, sem
eftir veröa. Viöurkennt er aö
áætlanir þessar munu auka at-
vinnuleysi enn til muna og skeröa
lifskjör almennings enn meir,
t.d. I hækkuöu vöruveröi. Þaö er
þessi stefna sem frú Thatcher
kallar meö réttu aö sé stefna at-
vinnuleysis, og liklega hafa
trotskyistarnir lengst til vinstri I
Verkamannaflokknum jafn rétt
fyrir sér er þeir lýsa stefnu
stjórnarinnar nánar sem örþrifa-
úrræöum kapltalista i kreppu.
Sjálfur hefur Challaghan ákveðin
orö um stjórn sina, og kannski
hefur hann ekki minna rétt fyrir
sér en hinir er hann lýsir henni
sem „hægfara sósfaldemó-
kratiskri verkamannastjóm”. Og
þá vitum viö hvernig hún er.
Trotskyistarnir i upp-
gangi.
„Ég og fjölskylda min höfum
alltaf kosiö Verkamannaflokk-
inn” skrifar „verkakona” i
ihaldsblaöiö „Daily Mail”, „en
eftir aö Andre Bevin fékk stöö-
una er þaö búiö. Viö styöjum
verkalýöshyggju en erum ekki
trotskyistar.” Miklum úlfaþyt olli
útnefning Andre þessa Bevings i
stöðu „æskulýösfulltrúa” Verka-
mannaflokksins. Hann er yfir-
lýstur trotskyisti og útnefning
hans i talsvert veigamikiö em-
bætti þó sýna glögglega hve mikil
itök skoöanabræður hans hafa i
flokknum. Aöferö þeirra hefur
veriö sú aö 1 staö þess aö einangra
sig i fámennri kliku utan veru-
legra áhrifa á framgang mála
hafa þeir gengiö i flokkinn og
starfaö af miklum dugnaöi. Þeir
Thatcher — sér sósialisma I
hverju horni.
Callaghan — hart sótt aö honum
bæöi frá hægri og vinstri.
gefa út eigið málgagn, „Milit-
ant”, sem kemur út 1 16.000 ein-
tökum viku hverja. Aöferö sina
nefna þeir „Enterism” og aö eig-
in sögn miöar hún aö þvi að ná
meö starfi innan flokksins for-
ystuhlutverki, sem þeir ætla aö
beita til andstööu viö skriffinn-
ana i verkalýösfélögunum. A
flokksfundum og I málgagni sinu
sýna þeir fram á valdleysi þings
gagnvart stórfyrirtækjum og
raunar fáránleika þingræðisins
eins og þaö birtist. Þeir benda á
aö á 15 ára valdaferli Verka-
mannaflokksins i rikisstjóm eftir
striö hafi i raun og veru ekkert
miöað i átt til sósialisma, og aö
vekamenn bera I dag minna úr
býtum en 1938. Trotskyistarnir
hafa haft sig æ meira I frammi,
og núna fyrir skemmstu reyndu
þeir að bola einum hægfara úr
þingsæti fyrir eitt kjördæmanna.
Sú tilraun mistókst reyndar þótt
sáralitlu munaöi, sem vakti samt
gifurlega athygli hér i landi.
E.t.v. venju fwernur var þaömaöur
Challaghans sem átti óskipta
samúö fjölmiöla aö þessu sinni,
enda óvinurinn óvenju illkynjaö-
ur: „Rauöa hættan sjálf”. Hvaö
gerst heföi ef trotskyistum heföu
heppnast áformin lá nokkuö ljóst
fyrir. Trotskyisti heföi boöi fram I
nafni flokksins, en fyrrum
þingmaöur boöiö fram sem óháö-
ur. Þannig heföi „óeining” innan
flokksins oröiö augljós kiofningur
meö ófyrirsjáanlegum afleiöing-
um.
I sjónvarpsviötali nýlega lýsti
einn talsmaöur trotskyistanna
skoöun þeirra á flokknum. Þaö
sem Challaghan kallaöi sósial-
demókratiskan flokk væri raunar
flokkur sem hvorki væri sósial-
Iskur né demókratiskur, heldur’
flokkur skriffinna sem aldrei
gætu leitt fram afnám auövalds- -
skipulagsins. Hann dró enga dul á
aö trotskyistarnir væru bylt-
ingarsinnar og var jafnvel svo
bjartsýnn aö lýsa þvi yfir aö bylt-
ing gæti komiö hvenær sem væri.
Þráspuröur af sjónvarpsmanni
viöurkenndi hann aö byltingin
kynni aö veröa blóöug, og tiltók
sérstaklega Chile og Irland sem,
staöi ‘þar sem blóöug bylting
kynni aö reynast óumflýjanleg.
Hann taldi aö viö núverandi aö-
stæöur i Bretlandi byggist hann
ekki viö aö byltingin þyrfti aö
kosta blóösúthellingar. ,,Þaö er
skoöun breskra trotskyista”
sagöi hann, „aö blóöug bylting sé
undir kringumstæöunum komin
og viö munum aö sjálfsögöu ekki
hvetja til sliks”.
Hvernig mál muni þróast innan
Verkamannaflokksins á næstunni
er erfitt aö spá fyrir um. Fari svo
sem frú Thatcher hyggur, aö
kosningar veröi mjög fljótlega,
má búast viö aö innan Verka-
mannaflokksins veröi reynt hvaö
af tekur aö halda friöinn inn á viö,
og eins konar einingu út á viö.
Telji Challaghan sig hins vegar
nokkuö traustan i sessi I þinginu
má bást viö aö hann láti til skarar
skriöa gegn róttækum. Nú eru
óljós teikn á lofti og um þaö rætt
hvort innan tiðar kunni aö mega
vænta hreinsana frá hægri. Frá-
leitter aö reyna aö leiöa getum aö
hverju slikar hreinsanir gætu
valdiö. Trúlegt er þó aö þvi fyrr,
sem hreinsanirnar kæmu, þvi
betra yröi þaö fyrir breska for-
sætisráöherrann. Styrkur
trotskyistanna vex I réttu hlutfalli
vib vaxandi óánægju og skarpari
andstæður i auövaldsþjóöfélaginu
breska.
Aðalfundur
Vélstjórafélags
Islands
verður haldinn laugardaginn 12. mars nk.
kl. 14:00 að Hótel Esju.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Kjaramálin.
3. önnur mál
Stjórnin.