Þjóðviljinn - 12.03.1977, Blaðsíða 14

14 — SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 12. mars 1977
Skákþing norðlendinga
Yeröur háö á Siglufiröi 17-20. mars. Þátt-
tökutilkynningar þurfa aö berast fyrir 15.
mars, til Boga Sigurbjörnssonar i simum
96-71274 og 96-71527, og veitir hann allar
nánari upplýsingar.
Skákfélag Siglufjaröar
Rádstefna um
lífeyrissjódamál
BSRB
verður haldin i Hreyfilshúsinu (á horni
Grensásvegar og Fellsmúla).
Fimmtudag 17. mars kl. 16.00-19.00 og
20.30-22.30.
Föstudag 18. mars kl. 13.30-18.30
Laugardag 19. mars kl. 13.30-18.00.
Erindi flytja Hákon Guömundsson form.
stjórnar Lifeyrissjóðs rikisstarfsmanna,
Guðjón Hansen, tryggingafræðingur,
Höskuldur Jónsson, ráðuneytisstjóri, og
Hrafn Magnússon framkvæmdastjóri.
Þátttaka er heimil félögum i BSRB —
eftirlaunafólki — og áhugafólki um lif-
eyrismál, en þarf að tilkynnast skrifstofu
BSRB — simi 26688 — fyrir 15. mars.
Ekkert þátttökugjald.
Fræðslunefnd BSRB
VÉLAMÆLAR
DaKJK]
AFL
FRAM-
FARA
MANNHEIM
200
C
Til ábyggingar á vélar
Vatnshitamælar
Olíuhitamælar
Afgashitamælar
Vacuummælar
Þrýstimælar
Hita-þrýsti-mælar,
Fjar-hitamælar
8 metra
10 metra
10 metra
10 metra
Prófunar-mælar
0—100 gráður
0—lOOgráður
0—600 gráður
-r- 1—5 kg
0,6—630 kg
sambyggðir.
0—150 gráður
50—350 gráður
100—400gráður
0—600gráður
60
40!
Snúningshraða
Afgashita
Mæliúr
MAIHAK-aflmælar, sjálfritandi
MAIHAK-toppþrýstimælar
120—48.000 sn.
0—650 gráður
1/100 úr mm

BfiyifteMsgtuiir cSs reykjavik, iceland
VESTURGOTU 16 - SIMAR 14680 - 21480 - POB 605 — TELEX: 2057 STURIA IS
ByggðRstcfmir
og bænaskrár
Margt hefur veriö rætt og ritað
um stóri&ju á landi hér undan-
farnar vikur og mánu&i. Aldrei
þessu vant hefur Su&urland veriO
þar i svi&sljósinu, en meira tóm-
læti hefur rikt um atvinnuupp-
byggingu á Su&urlandi en i flest-
um ö&rum landshlutum.
Mörgum hefur lika oröiö tiörætt
um „bænaskrár” mýrdælinga og
fleiri staöa á SuOurlandi, og er
heist aö skilja á ýmsum ummæi-
um, aö sveitarstjórnarmenn á
þessum stö&um hljóti aö vera al-
gerir aulareöa fáráölingar og láti
jafnvel menn á borö viö Unnar
Stefánsson hafa sig aö ginningar-
fiflum. Upphaf þessara miklu
skrifa má aö mestu rekja til
Víkurfundarins 8. janúar s.l. sem
svo hefur veriö kallaöur.
1 þessum skrifum öllum hafa
raunar viljað gleymast ákveönar
staðreyndir, — sumar þeirra hafa
kannski aldrei verið teknar meö,
þó mikilvægar séu aö mlnum
dómi. Það fer ekki á milli mála,
að helstu hvatamenn fundanna á
Suöurlandi voru þeir tveir gestir,
sem þar mættu: Sveinbjörn Jóns-
son og Unnar Stefánsson. Hitt
skiptir þó mestu máli, aö fundim-
ir voru haldnir á vegum stjórnar
og framkvæmdastjóra Samtaka
sveitarfélaga I Suöurlandskjör-
dæmi til þess aö kynna ákveöin
viöhorf i málum, sem lengi hafa
verið til umræöu i héraöinu, þ.e. i
hafnarmálum og raforkumálum.
Hafnarmál —
Stórlðjumál
Hafnarmál suöurstrandarinnar
hafa nú si&ustu árin veriö I athug-
un hjá stjórnskipaöri nefnd, en
áhugi stjórnvalda á starfi
nefndarinnar hefur þó ekki verið
meiri en svo, aö henni hefur veriö
neitaö um nauösynlegt f jármagn
tii þess aö ljúka störfum á þann
hátt sem ætlast var til viö skipan
hennar.
I raforkumálum er staöa
Suöurlands næsta sérstæö. Hér
hafa veriö reist öll stærstu orku-
ver landsins til þessa, en bróöur-
parturinn af orkunni rennur til
almennra nota og atvinnuupp-
byggingar I öðrum landshlutum,
en sunnlendingar mega allviöa
búa viö orkuskort, — jafnvel al-
gert rafmagnsleysi I einstaka
bygg&arlögum enn þann dag 1
dag.
Þessi tvö mál tengjast svo þvi
máli, sem mest er um rætt: Hug-
myndum um stóriðju, sem i senn
myndi kalla á hafnara&stö&u,
aukna nýtingu orkuframleiösl-
unnar innan héra&sins og nýja at-
vinnumöguleika.
Þessar hugmyndir voru kynnt-
ar á fundinum i Vik og siöar á
tveimur öörum stööum á Suöur-
landi. Bæöi fundarboöendur og
gestir Vikurfundarins lögöu á
þaö sérstaka áherslu aö menn at-
huguöu vandlega allar hliöar
málsins, ræddu þaö heima I hér-
aöi og könnuðu viöhorf almenn-
ings. Þaö gefur auga leiö, aö á
fundi sem þannig var til stofnaö,
beindust umræöur aö mestu aö
ýmsum atriöum varöandi stór-
iðju, en þar sem engin gögn voru
lögö fram af fundarbo&endum eöa
gestum varðandi einstaka efnis-
þætti var þar einvöröungu um al-
mennar bollaleggingar a& ræöa.
Framkvæmdastjóri samtaka
sveitarfélaga á Suöurlandi, sem
einnig á sæti i hafnarnefndinni,
sem ég gat um hér að ofan, lét þó
m.a. I ljós þá skoðun, aö I raun
og veru mætti afskrifa frekari
hafnarrannsóknir ef menn vildu
ekkí einu sínni ræöa um stóriöju
sem hugsanlega forsendu þess
þáttar, sem lýtur aö hagkvæmni
hafnargeröar frá þjóöhagslegu
sjónarmiöi.
Meö nokkrum rétti má þvi
segja aö mönnum hafi verið settir
tveir kostir: Annars vegar aö
„afskrifa” hugmyndir sinar um
hafnargerö viö Dyrhólaey og
frekari rannsóknir þar aö lútandi
jafnt varðandi stóra höfn sem
smáa, a.m.k. um óvissa framtlö,
eöa hins vegar aö meö væru tekn-
ir til „hagkvæmnisathugana” all-
ir möguleikar, sem stuölað gætu
aö byggingu hafnar, þar meö tal-
in stóriöja.
Og ég held aö enginn fundar-
manna hafi hikað viö aö velja siö-
ari kostinn. Og þá er komiö aö
þvi atriöi, sem stööugt er blint á
og lagt til jafns viö þaö, aö menn
hafi bara beðið um álver!
Hreppsnefndir báðu
ekki um álver
Ég er fyrir mitt leyti sannfærö-
Eftir Björgvin
Salómonsson,
skólastjóra
Ketilsstöðum,
Mýrdal
ur um, aö sveitarstjórnarmenn á
Vikurfundinum voru hvorki
reiöubúnir né heldur töldu sig
þess umkomna, aö bera fram
„bænaskrá” um byggingu álvers
við Dyrhólaey, enda munu þeir
hafa komiö til þessa fundar án
vitneskju um hvert væri aðaltil-
efni hans.
En i „bænaskrárskrifunum” er
einfaldlega sett jafnaöarmerki á
milliþess aö kynna sér efnisþætti
máls sem forsendu ákvaröana-
töku og þess aö ákvöröun hafi
verið tekin, og borin fram bæna-
skrá, og þar meö séu menn búnir
aö skuldbinda sig til þess aö taka
viö álveri, hvaö svo sem niöur-
stö&um af athugun málsins li&i.
Slikar ályktanir eru aö sjálfsögöu
algerlega út i hött. Ég held, aö
skaftfellingum hafi aldrei til hug-
ar komiö aö álykta sem svo, aö
Alþingi sé búiö aö samþykkja
hafnargerð viö Dyrhólaey, þótt
þaö hafi samþykkt aö láta rann-
saka hafnarskilyröi. Og engan hef
ég heyrthalda þvi fram, aö Norsk
Hydro sé fyrirfram skuldbundiö
til þess aö byggja álver á þeim
stööum, sem komiö hafa til álita
og rannsókna af þess hálfu, hvaö
þá heldur aö heimamenn séu
skuldbundnir til þess aö veita viö-
töku slikum fyrirtækjum, þótt
kannaöar séu vissar forsendur á
staönum.
Þaö skal þó viöurkennt, aö
skaftfellingar eignuöust strax I
næstu viku eftir Vikurfundinn
„bænaskrá”, sem sýslumaöur
okkar á vafalaust mestan, — ef
ekki allan heiöurinn af, enda ekki
ólikt honum aö vilja drffa málin
áfram — i þessu tilfelli kannski
meö óþarflegum asa.
Sýslumaöurinn var sem sé einn
þeirra sem sátu Vikurfundinn og
var þvi fullkunnugt um þaö, aö
þar komu engar upplýsingar
fram, sem gefiö gátu tilefni til
skjótra ályktana án þess aö aflað
væri frekari gagna og máliö
kannað eins og fundarmenn voru
sammála um. Alyktun sýslu-
nefndar kemur mér einnig af öör-
um ástæöum þannig fyrir sjónir,
aö hún sé einungis „hálfsannleik-
ur” (meö viöeigandi framhaldi)
um afstööu sýslunefndar. Utan
sýslumanns eiga sæti I sýslu-
nefndinni hinir mætustu menn og
éghef þaö beint frá einum þeirra,
aö jákvæði þeirra viö þeim hluta
ályktunarinnar, sem um álver
fjallaöi, hafi verið bundiö mjög
ákveönum fyrirvörum. Og þótt
þeir séu ekki i samþykktinni
sjálfri — og kannski ekki einu
sinni bókaöir — þá breytir þaö
ekki þeirri meginstaöreynd, aö
þeir komu ótvirætt fram á sýslu-
fundinum.
Heilindi koma fram
— óheilindi einnig
Svo sem eölilegt er, hefur gesti
fundarins mjög borið á góma i
umræöum um Vikurfundinn,
enda má rekja tilþeirra aö mestu
eöa öllu leyti þær stóriöjuhug-
myndir, sem þar komu til um-
ræ&u. A& sinni skal ósagt látiö,
hvort tilgangur þeirra meö þvi aö
kynna þessar hugmyndir á
Suöurlandi var eingöngu sá, sem
þeir vildu vera láta. Heilindi
koma fram fyrr eöa sföar, —
óheilindi einnig.
En þvi er ekki aö leyna, aö
ýmsar spurningar hafa vaknað
eftir Vikurfundinn bæöi varöandi
gesti og fundarboðendur. Sem
fyrr segir voru engin gögn lögö
fram á Vikurfundinum, hvorki af
hálfu gesta né fundarbo&enda, en
þeir lögöu á þaö mikla áherslu, a&
sem minnstyröi um fundinn rætt i
fjölmiölum, uns heimamenn
hefðu aflaö sér frekari upplýsinga
og gefist kostur á aö kynna máliö
meðal ibúa viökomandi sveitar-
félaga.
Mér er fullkunnugt um, aö
heimamenn vöröust allra frétta,
þegar fjölmiölar leituöu til
þeirra, en hins vegar voru gestir
og fundarboðendur varla úr sjón-
máli fyrr en þeir voru óöfúsir aö
skýra frá fundinum. Og ekki ein-
ungis þaö, heldur héldu þeir þvi
fram, áð heimamenn hafi átt
frumkvæöi aö fundinum og túlk-
uöu niöurstööur hans á þann veg,
aö þeir sem ekki sátu fundinn
hlutu aö álykta aö þar heföu
mönnum ekki bara veriö kynntar
margumræddar álvershugmynd-
ir (I ljósi þess, — eöa eftir atvik-
um, — I skugganum af þvi, —
hvort menn vildu fá fullnaöar-
könnun á hafnarskilyröum),
heldur hefðu menn þegar án frek-
ari umhugsunar og athugana vilj-
aö fá álver! — Hvaö veldur slik-
um vinnubrögðum? hlýtur maöur
aö spyrja. Var þrátt fyrir allt
eitthvaö annaö sem ýtti meira á,
en sú umræöa þessara manna á
fundinum i Vik, aö þaö þyrfti aö
skoöa máliö vandlega og kynna
þaö fyrir ibúum sveitarfélag-
anna?
Hugmynd Unnars
um ályktun iékk
ekki undirtektir
Engu aö si&ur er ég sannfær&ur
um þaö, aö stjórn landshlutasam-
taka sveitarfélaga hér á Suöur-
landi hefur fyrst og fremst gengiö
þaö til meö þessum fundarhöld-
um að vekja menn til umræöu um
þá þætti I atvinnumálum, sem ég
hef minnt á hér aö framan. Og ég
skal fúslega viöurkenna þaö, a&