Þjóðviljinn - 25.03.1977, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 25. mars 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýöshreyfingar
og þjóðfrelsis.
Otgefandi: Útgáfufétag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar:Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Árni Bergmann.
Ctbreiöslustjóri: Finnur Torfi Hjörleifsson.
Auglýsingastjóri: Úlfar Þormóösson
Ritstjórn, afgreiösla,- auglýsingar:
'Sföumúla 6. Simi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
Svona miklu
lengur en áður
að vinna fyrir
sömu vörum
Launakjör vinnandi fólks ákvarðast af
þvi hversu lengi menn eru að vinna fyrir
sinum nauðsynjavörum.
Það stoðar litt, að fá fleiri krónur borg-
aðar út, ef minna fæst fyrir vikukaupið en
áður meðan krónurnar voru færri.
Þetta þekkja allir. Það er þvi ekki
krónufjöldinn, sem segir til um kjörin
heldur hitt, hversu lengi menn eru að
vinna fyrir sinum nauðsynjum.
Hvað þarf launamaðurinn að leggja
fram margar vinnustundir til að geta
keypt þetta eða hitt vörumagn?
Þjóðviljinn hefur að undanförnu birt
býsna athyglisverðar upplýsingar um
þróunina i þessum efnum undanfarin þrjú
ár.
Við völdum af handahófi 40 tegundir
vöru eða þjónustu, sem allur almenningur
þarf að nota.
Við leituðum upplýsinga hjá Hagstofu
tslands um hvað hver tegund vöru eða
þjónustu kostaði i febrúar og i mai 1974, og
hvað sömu vörur kosta nú á fyrsta fjórð-
ungi ársins 1977.
Við bárum þróun verðlagsins saman við
þróun kaupsins hjá Dagsbrúnarverka-
mönnum, sem vinna samkvæmt 6. taxta
Dagsbrúnar.
Við birtum dæmi um eina vörutegund á
dag, byrjuðum 22. jan. s.l. og fertugasta
og siðasta dæmið birtum við nú i vikunni
þann 22. mars.
Niðurstaðan sem nú liggur fyrir af þess-
ari könnun er ákaflega athyglisverð. Það
var alveg sama hver af þessum 40 tegund-
um vöru og þjónustu var tekin til athugun-
ar, — i hverju einasta tilviki tók það lengri
tima nú en fyrir þremur árum að vinna
fyrir sama vörumagni, og yfirleitt mun
lengri tima.
Sé miðað við febrúarmánuð 1974 og at-
hugað, hversu mjög kjörin hafi versnað
siðan þá, kemur þetta i ljós:
Sé verkamaðurinn að vinna fyrir bió-
miðum eða sveskjum þá hefur vinnutim-
inn lengst um 5-10%.
Sé verkamaðurinn að vinna fyrir rauð-
sprettu, blönduðu grænmeti, tóbaki i nef-
ið, þvottadufti, vatni frá Hitaveitu
Reykjavikur eða rúgbrauði þá hefur
vinnutiminn lengst um 10-20%.
Sé verkamaðurinn að vinna fyrir súr-
mjólk, maltöli, vinarpylsum, rjóma, ýsu,
smjöri, nýmjólk, kindalæri, súpukjöti,
niðursoðnum perum, appelsini, kinda-
kótelettum, fargjaldi með sérleyfisbifreið,
mjólkurosti, camelsigarettum, bensini
eða þorskflökum þá hefur vinnutiminn
lengst um 20-30%.
Sé verkamaðurinn að vinna fyrir kinda-
kjötshakki, ýsuflökum, karlmannanærföt-
um, fiskhakki, eða vinnubuxum, þá hefur
vinnutiminn lengst um 30-40%.
Sé verkamaðurinn að vinna fyrir kaffi,
salti út á grautinn, hraðsuðukatli, stigvél-
um á böm eða saltfiski þá hefur vinnutim-
inn lengst um 40-50%.
Sé verkamaðurinn að vinna fyrir kinda-
bjúgum eða rafmagni til heimilisnota þá
hefur vinnutiminn lengst um 50-60%.
Og sé verkamaðurinn að vinna fyrir
haframjöli, strætisvagnafargjöldum eða
baðmullarhandklæði þá hefur vinnutim-
inn lengst um 73-111%.
Þarna hafa menn kjaraskerðinguna i
hnotskurn, og það lætur greinilega nærri,
að nú i mars 1977 þurfi menn að vinna
fjóra tima i stað þriggja i febrúar 1974 til
að geta keypt sama magn af nauðsynjum
fyrir launin.
í þessu sambandi skiptir krónutalan
engu máli, það er sjálfur vinnutíminn,
sem sker úr um kjörin, og það er mæling
vinnutimans, sem sýnir ofangreinda nið-
urstöðu.
Hér er ekkert um að villast. Eigi verka-
maðurinn að ná þeim kjörum, sem hann
bjó við i febrúar 1974, þannig að hann sé
jafn lengi og þá að vinna fyrir sinum nauð-
synjum, þá þarf kaupið að hækka um nær
30% án nokkurra frekari verðlagshækk-
ana.
Alveg sérstaklega viljum við vekja á þvi
athygli að hér er verið að bera saman
kaupmátt nú, og kaupmátt i febrúar 1974,
— það er fyrir kjarasamningana, sem
gerðir voru um mánaðamótin febrú-
ar/mars 1974.
Til þess hins vegar að ná kaupmættin-
um, sem um var samið i lok febrúar 1974
þyrftu launin að hækka enn meira.
Ætlar verkafólk á íslandi að þola þetta
rán?
Kusu menn Framsóknarflokkinn og
Sjálfstæðisflokkinn til að tryggja akkúrat
þessa útkomu? k.
Ungkratar
með
hýrri há
Ýmislegt sem heyrist frá
Alþý&uflokksmönnum er viö-
felldnara en sósialistar eiga aö
venjast frá þeim herbúöum. Og
eins og veröa vill er þaö ungliöa-
deildin sem gengur nokkrum
skrefum framar en hinir eldri I
einhverskonar vilja til róttækni.
Til dæmis aö taka mætti visa til
SUJ siöu I Alþýöublaöinu á föstu-
daginn var. Ýmislegt i henni
geturhljómaö spaugilega, eins og
þegar ungkratar ,,uppgötva”allt I
einu verulega stéttaskiptingu á
Islandi og eru hróöugir yfir, eins
og vonlegt er. Þarna er og mjög
hvatt til samstarfs verklýösflokk-
anna og er augljóst aö bandalag
vinstri sinna i Frakklandi er
skoöaö sem æskileg fyrirmynd.
A siöunni eru t.d. eftirfarandi
athugasemdir um afstööu Al-
þýöuflokks og ungkrata til utan-
rikismála, en sá málaflokkur er
tekinn sem dæmi um aö ungkröt-
um hafi tekist aö snúa „flokkslin-
unni” þannig aö hún falli þeim
betur, þótt sinnaskiptin séu aö
visu ekki talin nógu gagnger hjá
þeim eldri:
,, Þannig má nefna málaflokk
eins og utanrikismál. Þar hefur
flokkslinan jafnan veriö keimlik
linu Sjálfstæöisflokksins, eöa
Bandarikjasinnuö I meira lagi.
Herinn ætti aö ilendast á landinu
og Island um kyrrt 1 NATO.
Ekkert megi setja út úr sér á
alþjóöavettvangi, sem stritt geti
gegn hagsmunum vinanna í
vestri. Ungir jafnaöarmenn hafa
um áraraöir veriö þessari ósjáli-
4 STJðRNMÁL
Frá SUJ
Samband ungra jafnaðarmanna
UrasjónT
Tryggvi Jónsson. Bjarni P. Magnósson.
Cuómiindur Arni Slefánsson, Oðinn Jonsson
STEFNUMIÐ
Samherjar en
þó ágreiningur
Stefánssyni, I grein sem hann
skrifar I VIsi nú i gær, en þar er
hann mjög óhress yfir þeirri
ósvifni Morgunblaösins aö þaö
vænir sjálfan Benedikt Gröndal
um kommatilhneigingar. Þessu
fylgja svo nokkrar hugleiöingar
um aö ýmislegt hafi breyst I
flokkunum siöan þeir sátu saman
I ástum samlyndra hjóna i Viö-
reisnarstjórn, ekki sist i Sjálf-
stæöisflokkinum. Finnur Torfi
segir:
Eftir synda-
fallið
l innur Torfi ^ BM
_Si<‘fáiisson skril'ar J '
Malgagn ríkisvaldsins
og Benedikt Gröndal
stæöu utanrikisstefnu flokksins
mótfallnir. Þeir vilja losna viö
bandariska varnarliöiö á Miönes-
heiöi, og þaö tafarlaust. Þá skal
tsland úr Atlantshafsbandalag-
inu.”
Vondir við
Benedikt
En SUJ-arar segja og, sem von-
legt er, aö einnig frá þeirra
sjónarmiöi sé margt „sem má
betur fara i Alþýöuflokkinum”.
Þaö er einatt ekki alltof ljóst,
hvort tal um vinstristefnu og
samvinnu verklýösflokka er af
einlægum áhuga fram boriö eöa
hvort forystan sér sig tilneydda
til aö láta undan straumum „aö
neöan” I þessa átt — bæöi hér
heima og erlendis. Þessi tvistig-
andi kemur fram meö spaugileg-
um hætti hjá einum af yngri
kynslóö krata, Finni Torfa
„Þar halda nú aörir og ööru-
visi menn um stjórnvölinn en var
á viöreisnarárunurn. A þeim tima
var greiöur samgangur milli
Alþýöuflokks og Sjálfstæöis-
flokks. Ritstjórar Morgunblaös-
ins höföu þá oft rika tilfinningu
fyrir þvi hvernig menn hugsuöu I
Alþýöuflokknum og gátu meö
lagni haft ýmis áhrif á geröir
manna þar.”
Þaö sérstæöa viö klausu sem
þessa er, aö ekki veröur i henni
greind nein gagnrýni á þaö
ástand, aö Sjálfstæöismenn og
Morgunblaösritstjórar hafi „rika
tilfinningu” fyrir þvi sem gerist
hjá krötum, aö þeir hafi meö
lagni” átt auövelt meö aö hafa á-
hrif á flokk þeirra. Þvert á móti
er tónn þessara hugleiöinga eink-
ar angurvær, þaö er 1 þeim sterk-
ur saknaöarblær, þaö er eitthvert
hörmulegt syndafall sem gerst
hefur: Moggaritstjórar skilja
okkurekkilengur.þeir eru vondir
viö hann Benedikt og flokk hans
(„nií er kominn nýr tónn og miklu
hryssingslegri” segir Finnur
Torfi).
Þaö hafa þvi miöur veriö al-
geng tiöindi I sögu sósialdemó-
krata á íslandi, aö þeir hafa mjög
kiknaö i hnjáliöunum i hvert sinn
sem hinn öflugi hægriflokkur hef-
ur hvesst á þá sin alvarlegu augu.
Bjór og
alvara
Sjálfsagt eru allir búnir aö fá
leiö á bjórmálum. En hér skal
minnt á, aö Vilmundur Gylfason
geröi þaö nýlega aö tillögu sinni
I föstudagsgrein, aö látin væri
fram fara þjóöaratkvæöagreiösla
einmitt um bjórfrumvarpiö. Og
viö sjáum, aö þaö er lagt til aö
efnt veröi til þjóöaratkvæöa-
greiöslu um þaö hvort hætt skuli
prestkosningum eöa ekki.
Viö skulum ekki ræöa þessar
hugmyndir nánar I bili. Hitt er
svo sýnu alvarlegra, aö eins og
Vilmundur bendir á, þá viröast
menn furöu sammála um aö
áfengislöggjöf sé hátindur þess
sem um megi fjalla i þjóöarat-
kvæöagreiöslu. Út af þeim hlut-
um er jafnan skapaöur firnalegur
gauragangur hvenær sem upp
koma, meöan öllum kröfum um
aö þjóöin sé spurö um mál sem
varöa sjálfstæöi hennar, hlut-
skipti i striöi og friöi og mengun
hefur alltaf veriö visaö á bug.
Bjórmál eru ekki ómerk, en
taugastrekkingurinn út af þeim
minnir helst á söguna gömlu af
bófanum, sem segir þér sniöugar
sögur, meöan hann leiöir sig inn i
hliöarsund til aö ræna þig.
AB.