Þjóðviljinn - 11.01.1980, Blaðsíða 5

Föstudagurinn 11. janúar 1980. 4»JÓÐVILJINN — StÐA 5
i ÁRÓÐURSSTRÍÐIÐ UM AFGANISTAN:
jEins og manna af
Ihimni fyrir Carter
Það er langt síðan
menn hafa átt kost á að
kynnast áróðursstríði á
borð við það, sem nú er
háð um Afganistan. Cart-
er forseti hefur aldrei
verið jaf n stóryrtur í garð
Sovétmanna og ótal aðil-
ar, stórir og smáir, fylgja
honum eftir með harð-
orðum fordæmingum á
Sovétmenn. Hver nýr
dagur færir fréttir um
refsiaðgerðir: í gær var
Aeroflot bannað að
fljúga, í dag lýsa hafnar-
verkamenn á austur-
strönd Bandarikjanna að
þeir muni ekki afgreiða
farma til Sovétríkjanna.
Það kemur þvi allt að þvi eins
og skollinn úr sauðarleggnum,
þegar æðstu menn Frakklands
og Vestur-Þyskalands, Giscard
D’Estaing og Helmut Schmidt,
hafi stungið saman nefjum um
það með hvaða hætti þeir gætu
reynt að bjarga slökunarstefnu i
sambúð austurs og vesturs —
þrátt fyrir allt.
Sovétmenn sárir
Sovétmenn eru bersýnilega
mjög sárir yfir þvi hvernig
Bandarikjamenn hafa brugðist
við ekki sist á þetta við um rift-
un kornsölusamningsins sem
átti að tryggja þeim 17 miljónir
lesta i fóðurbæti. Einn af frétta-
skýrendum TASS sagði i dag á
þá leið, að Sovétrikin værioflugt
iðnaðarveldi sem ætti sér þró-
aðan landbúnað og myndi það
aldrei takast að beygja þau með
þvingunum, sá sem það reyndi
hefði verra af!
Sem fyrr er það höfuðþema
fleiri blöð hafa lagt á það tals-
verða áherslu, að kinverskir
liðsforingjar hafi þjálfað
afganska uppreisnarmenn i
in bað Sovétrikin um skjóta að-
stoð, pólitiska, siðferðilega,
efnahagslega og hernaðar-
lega”.
Í7ÍV
j ,y-b TöCnpN
M: b ’ y f í II f , /
Persónulega held ég að hér sé um samsæri CIA að ræöa...
sovéskra blaða, að Pakistanar,
sem hafi hýst og hjálpað af-
gönskum uppreisnarmönnum,
séu höfuðsökudólganir — ásamt
með Bandarikjamönnum, sem
hafi notað óvisst ástand til að
hressa við stöðu sina i þessum
hluta heims. Einnig er Kinverj-
um ekki gleymt, en Isvestia og
Pakistan. Sama blað birtir frá-
sagnir fréttaritara sinna i Kabúl
af Afgönum, sem séu mjög
þakklátir fyrir sovéska aðstoð,
efnahagslega og hernaðarlega.
Einnigsegir (4. janúar) ,,Þegar
hætta vofði yfir landinu var það
eðlilegt áframhald af allri
vináttusögu þjóðanna að stjórn-
USA bætir
stöðu sína
Enn sem fyrr eru fregnir af
bardögum i Afganistan ekki ná-
kvæmar. En þátttaka sovéska
hersins i styrjöldinni þar virðist
FRÉTTA-
SKÝRING
a.m.k. hafa komið þvi til leiðar,
að foringjar margklofinna
hreyfinga skæruliðahópa mú-
hameðstrúarmanna hafa komiö
á fót sameiginlegu ráði til að
taka við og nýta aðstoð frá
múhameðskum rikjum.
Sú gremja sem áberandi er i
sovéskum blöðum yfir fram-
vindu mála verður ofur skiljan-
leg þegar þess er gætt hve ræki-
lega Bandarikjamenn hafa nýtt
atburði sér til framdráttar.
Varnarmálaráðherra þeirra,
Harold Brown, hefur lagt
grundvöll að hernaðarsamstarfi
við Kina. Rætt er við Breta um
eflingu flotastöðvar á eynni
Diego Garcia á Indlandshafi. Þá
hefur Bandarikjamönnum loks-
ins tekist að fá Tyrki til að leyfa
aftur afnot af herstöðvum og
hlerunarstöðvum sem hafa ver-
ið lokaðar fyrir Bandarikja-
mönnum síðan i Kýpurdeildunni
1975. Segja má, að Bandarikja-
mönnum berist fleiri tækifæri til
að hressa upp á hernaðarstöðu
sina en þeir geta nýtt. Þeir hafa
m.a. hafnað tilboði Israela og
Egypta um hernaðaraðstöðu á
landi þessara rikja.
Meira en svo: eftir að Carter
tilkynnti um refsiaðgerðir gegn
Sovétrikjunum hækkuðu verð-
bréf á markaði i Wall Street um
tæp tuttugu stig, og er það
mesta stökk upp á við á heilu
ári.
Það er engu likara en að Cart-
er hafi ekki i langan tima verið
jafnheppinn og þegar Kremlar-
bændur ákváðu að höggva á
hnútinn i Afganistan með þvi að
senda herlið þangað.
Hvað kusu
Indverjar?
Ég mun aldrei grípa til herlaga ef
ég kemst til valda.
Það eruð þið sjálf sem kjósiö slík
lög ef þið komiö mér til valda.
(Onlooker, Bombay).
Milli
Um hundraö þús
undir stálverka
manna í Bretlandi
eru i verk fallL —
Senn bœiast
kolanámumenn í
Wales í hópinn
Margaret Thatcher haföi
það í veganesti frá þeirri
borgarastétt sem kom
henni til valda f kosningun-
um í fyrra, aö hún ætti aö
lækka rostann i verkalýðs-
félögunum. Nú stendur
hún andspænis sínum
mesta vanda: 100 þúsundir
stálverkamanna hjá hinni
ríkisreknu samsteypu
British Steel Corporation,
BSC, eru i verkfalli, vilja
17% kauphækkun og hafa
hafnað tilboði um 8%. Nú
eru námamenn í Wales að
bætast i hópinn — þeir ætla
að gera verkfall, sem er
beinlinis tengt áformum
um að loka stáliðjuverum í
Wales.
Þetta er eitt af þeim verkföllum
sem erfitt er að leiða til sigurs.
Það fer saman við mikinn sam-
steins og sleggju
drátt i stálfremleiðslu, sem kem- störfuðu um 70 þúsundir manna i verða aðeins 30 þúsundir eftir.
ur ekki sist niður á Wales. 1 Wales stáliðnaði fyrir tiu árum, i ár Enda þótt þeir sem upp er sagt fái
allgóðar bætur eru þessar fjölda-
uppsagnir stórslys fyrir ákveðin
svæði. Til að mynda missa rúm-
lega 8000 manns atvinnuna i kola-
námum Wales i ár af 27.000 —
vegna samdráttar i stáliðjuver-
um, sem námurnar starfa fyrir. 1
verkföllunum blandast sanan
baráttan fyrir betri kjörum og
fyrir vinnu.
Tvennar vígstöðvar
En sem fyrr segir: það er erfitt
að sigra á tvennum vigstöðvum.
Breskur stáliðnaður hefur
skroppið saman vegna þess að
helstu kaupendur stáls hafa átt i
miklum erfiðleikum (skipa-
smiðastöðvum hefur verið lokað i
stórum stil, bilaiðnaðurinn hefur
dregist saman) — og þar að auki
á breskur iðnaður kost á innfluttu
stáli á betri kjörum. Stáliðjuverin
hafa reynt að halda velli með þvi
að halda launum niðri — og tapa
samt um 450 miljónum punda á
ári. Hinn kosturinner sá, að segja
upp enn fleiri verkamönnum, þvi
að miðað við samkeppnisaðila er-
lendis eru bresk stáliðjufyrirtæki
ofmönnuð. Við þær aðstæður sem
rikja sýnist verkalýðshreyfingin
ekki geta unnið sigur á launavig-
stöðvunum nema tapa einhverju
um leið i atvinnumálum. Og
stjórnin, sem ætti að smiða sér
framsýna iðnaðarstefnu, virðist
eins og hennar nýfrjálshyggju er
von og visa treysta á það, að láta
hin frjálsu markaðsöfl leysa allan
vanda. En það þarf vist stáltaug-
ar til að biða eftir þvi að sú stund
renni upp. .áþ
Margaret Thatcher hefur enn ekki viljaö hafa bein afskipti af
verkfallinu.