Þjóðviljinn - 18.02.1981, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 18. febrúar 1981.
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstiórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson.
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Guðjón Friöriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Alfheiður Ingadóttir, Éinar Orn Stefánsson, Ingi
björg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason,
Sigurdór Sigurdórsson.
íþróttafréttamaður: Ingólfur Hannesson.
Útlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Sævar Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson
Afgreiðsia: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlður Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir,
Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siðumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaðaprent hf.
Sjómenn róa
# — Það leyndi sér ekki hjá Morgunblaðinu nú um
síðustu helgi, að á þeim bæ voru menn að vonast eftir
allsherjarstöðvun fiskveiðif lotans vegna ágreinings um
fiskverð og kjör sjómanna.
# —,,Verkfall gegn ríkisstjórn út af fiskverði”, var
aðalfyrirsögnin í innlendum fréttum Morgunblaðsins á
laugardag. Og svo kom sunnudagurinn með ekki minni
tíðindum: — „Yfir 4 þúsund sjómenn í verkfall á mið-
nætti", — var aðalfyrirsögnin í innlendum fréttum
blaðsins þann daginn.
# Gallinn við öll þessi stórtíðindi Morgunblaðsins var
bara sá að þegar blaðið kom út á sunnudag, þá var búið
að ákveða fiskverð í samvinnu við fulltrúa sjómanna í
yfirnefnd verðlagsráðs og öllum Ijóst sem með fylgdust
að sjómannaverkfallinu yrði a.m.k. frestað.
# Það var bara Morgunblaðið — þetta mikla „f rétta-
blað", sem ekki fylgdist meðog lét óskhyggjuna um alls-
herjarstöðvun f lotans og „verkfall gegn ríkisstjórninni"
hlaupa með sig í gönur.
# Og nú situr Morgunblaðið eftir með sárt ennið.
Ekkert sjómannaverkfall! — Alls staðar sama sagan,
bara samningar og aftur samningar, hvert sem litið er,
en engin stóráhlaup — síst í ríkisstjórninni.
# Þvílíkt eymdarlíf í Morgunblaðshöllinni og í þeirri
valhöll, sem hýsir flokksbrot Geirs Hallgrímssonar.
# l höllunum tveimur situr nú fólk „í álögum" og
harmar „örlög" sín, — en utan hallarmúra er mönnum
það almennt fagnaðarefni að sjór skuli sóttur og góður
friður ríki á vinnumarkaði.
# Sú 18% f iskverðshækkun f rá áramótum, sem nú hef-
ur verið ákveðin með 6% viðbótarhækkun frá 1. mars
n.k. ætti að tryggja útgerðinni í landinu að öðru óbreyttu
skárri kjör en nokkru sinni á s.l. áratug, ef marka má
upplýsingar Þjóðhagsstofnunar, og þar með nokkurt
svigrúm í yf irstandandi kjarasamningum við sjómenn.
— Þeir samningar eru nú allvel á veg komnir, og þótti þvi
réttað fresta boðuðu verkfalli sjómanna í tíu daga áður
en það kom almennttil f ramkvæmda.
# Sjálfsagt verður rekstur fiskvinnslunnar í tæpara
lagi eftir þetta mikla f iskverðshækkun miðað við óbreytt
markaðsskilyrði frá síðustu áramótum. Þó er nú útlitið
ekki svartara en svo að Árni Benediktsson, er oft hefur
verið fulltrúi fiskkaupenda í yfirnefnd Verðlagsráðs á
síðustu árum segir í blaðaviðtali í gær: — „Mér virðist
útlitið vera þannig að frystingin verði rekin með lítils
háttar halla, saltfiskurinn nálægt sléttu og skreiðar-
verkun gefi nokkurn hagnað." Oft hafa nú frystihúsa-
menn borið sig verr en þetta. Auðvitað munar hér um
það, að ríkisstjórnin gaf út f yrirmæli um að láta krónuna
hætta að elta dollarann með sjálfvirkum hætti, þótt
gengi hennar sé áf ram haldið stöðugu, og svo bendir líka
ýmislegt til þess að fiskverð fari heldur hækkandi á
mörkuðum erlendis á komandi mánuðum, þótt ekkert
verði enn um slíkt f ullyrt.
# Einfalt mál ætti að vera að færa nokkuð til f jármuni
milli einstakra greina fiskvinnslunnar, ef nauðsyn kref-
ur, m.a. með breytingu á útflutningsg jöldum.
# Hér ættu því allir aðilar að geta sæmilega við unað
og horft björtum augum fram á veginn, — ekki síst
þegar til þess er litið, að þorskstofn okkar er nú talinn
geta borið uppi mun meiri veiði en óttast var um sinn,- k.
102% verðbólga?
# Þann 23. janúar s.l. var það kynnt í Morgunblaðinu
með stórri fyrirsögn að nú væri verðbólgan á íslandi
komin yf ir 100%, eða í 102% á ári.
# Þetta fann Morgunblaðið með því að reikna árs-
hraða verðbólgunnar eingöngu út frá verðhækkunum
síðustu tveggja mánaðanna næst á undan hinni hertu
verðstöðvun sem nú gildir.
# Nú liggur hins vegar fyrir frá Hagstofunni, að í
janúarmánuði s.l. hækkaði framfærslukostnaður
„aðeins" um 1,62%, og ef við notum nú reikningsaðferð
Morgunblaðsins, þá sem vitnað var til hér að ofan, þá
mætti með sama rétti halda því fram, að nú væri verð-
bólgan komin niður í 21,3% á ári. — Hvort tveggja er þó
auðvitað rangt vegna þess að viðmiðunartíminn, — einn
eða tveir mánuðir, er of stuttur.
# Hitt má segja að útkoman í jánúar gef i vonir um að
hin herta verðstöðvun og þar með efnahagsráðstafanir
ríkisstjórnarinnar sem heild kunni að skila nokkrum
árangri. —k.
klippt
! Hœttuleg
| eölisbreyting
■ Þeir ná ekki upp I nefið á sér
fyrir hneykslan ýmsir helstu
skriffinnar borgarapressunnar
þessa dagana. Hneykslunar-
hellan er sem fyrr Alþýðu-
bandalagið sem leyfir sér að
gagnrýna málsmeðferð og
ákvarðanir utanrikisráðherra. -
Alþýðubandalagið er i rikis-
stjórn upp á þau býti að
„óbreytt ástand” riki i her-
stöðvamálunum og stendur ekki
að neinu sem leitt gæti til eðlis-
breytinga á herstöðinni og aukið
hernaðargildi hennar og þar
með hættu sem af henni stafar
fyrir islensku þjóðina.
Á siðustu 15 árum hefur orðið
hættuleg eðlisbreyting á her-
stöðinni á Miðnesheiði. Hún
hefur i æ rikari mæli tengst
kjarnorkuvopnakerfi Banda-
rikjanna og nýr tækjabúnaður
hefur smámsaman leyst eldri
tæki af hólmi og gert herstöðinni
kleift að gegna lykilhlutverki i
atómnetinu i Norbur-höfum.
Hvorki Alþýðubandalagið né
aðrir stjórnmálaflokkar, hvað
þá þjóðin i heild, hefur fengið
tækifæri til þess að segja skoðun
sina á þessari þróun. Um hana
hefur engin islensk ákvörðun
verið tekin að þvi að vitað sé.
Hugsanlegt er að utanrikisráð-
herrar islenskir og varnarmála-
deild utanrikisráðuneytisins
hafi lagt blessun sina yfir það að
herstöðin breyttist i atóm-
vopnaþjónustu, en ekki hefur
það verið gert i umboði þjóðar-
■ Étiö skit
IUtanrikisráðherra hefur sagt
að Alþýðubandalagið muni éta
, ofan I sig sprengjuskýli, flug-
Istöð og fjórföldun oliubirgða-
rýmis eins og annað. Um leið
hefurhannlika sagt sinum eigin
, flokki og þjóðinni allri að éta
Iskit, þvi hann ráði þessum mál-
um til lykta einn og sér.
,,Ég hel' tekið ákvörðun i
, þessu máli og hún stendur
|óbreytt’’,segir Ólafur um bygg-
ingu sprengjuskýlanna i viðtali
við Dagblaðið. í sama blaði
, kemur fram að Framsóknar-
þingmenn og ráðherrar flokks-
ins aðrir en Ólafur vissu ekki
um skýlin. Er hægt að sýna
sinum eigin flokki og samráð-
herrum meiri óvirðingu?
■ Ýmsir sem skrifað hafa um
I þessi mál i blöð siðustu daga t.d.
I Indriði G. Þorsteinsson i Visi og
I Karl Steinar Guðnason alþingis-
1 maður, sem ákallaði drottinn
I allsherjar i útvarpi og bað Ólaf
I Jóhannesson að standa sig,
I þykjast þess umkomnir að segja
■ sem svo að sprengjuskýlin séu á
| engan hátt eðlisbreyting á her-
I stöðinniogalltséþetta smámál.
I Hvaðan hafa þeir upplýsingar?
■ Eru þeir á sérsamningi um upp-
I lýsingar frá NATÓ? Hvar hefur
I það komið fram hvers eðlis
I þessi nýju flugskýli séu?
Engar
upplýsingar
Eins sem fram hefur komið,
löngu eftir að ákvörðun var tek-
in i nóvember i Norfolk, er fer-
metrafjöldi og sú merkilega
staöreynd að skýlin eru ekki
neðanjarðar. Einmittþað notaði
utanrikisráðherra til þess að
skjóta sér fram hjá þvi að svara
spurningu á fundi utanrikis-
málanefndar i haust, og sýnist
það ekki vera annað en hár-
togun og útúrsnúningur til þess
að komast hjá þvi að upplýsa að
flugskýlaframkvæmdir væru á
umræðustigi.
Framsóknarmenn eru i þeirri
vandasömu stöðu rétt einn
ganginn að þeir verða að éta
þær ákvarðanir sem Ólafur
Jóhannesson hefur tekið fyrir
þá hvort sem þeim likar betur
eða verr. Hann hefur bundið
hendur þeirra án þess svo mikið
sem að tala við flokkinn.
Engar ákvarðanir hafa enn
verið teknar, að þvi er vitað sé,
um fjórföldun oliubirgðarýmis
hersins. Sú framkvæmd er þó
undirbúin af fullum krafti á
vegum Bandarikjahers. En i þvi
máli hafa engar upplýsingar
heldur verið lagðar fyrir
almenning né þingmenn, nema
að þvi leyti sem Þjóðviljinn
hefur reifað það.
Hvað sem segja má um
sprengjuskýlin, hvort sem það
er smámál eða stórmál, getur
enginn dregið það i efa að fjór-
földun oliugeyma á Vellinum og
ráðagerðir um að koma hér
fyrir sveit eldsneytisvéla er
meiriháttar framkvæmd og
liðið myndi ekki fara að sinni,
var samkomulag um það i rikis-
stjórninni að auka enn
aðskilnaðinn milli landsmanna
og varnarliðsins m.a. á Kefla-
vikurflugvelli. Þvi meira sem
brottför varnarliðsins kann að
dragast á langinn, þvi meiri
þörf er á aðgæslu i þessum
efnum”, segir Þórarinn
Þórarinsson i forystugrein Tim-
1
ans.
Páll Pétursson formaður
þingflokks Framsóknarflokks-
ins segir i viðtali við Morgun-
blaðið:
„Minn skilningur á stjórnar-
samstarfinu er sá, að i utan-
rikismálum riki nánast „status
quo”, herinn verður ekki látinn
fara eins og sumir okkar vilja,
' en hins vegar verða þær breyt-
ingar, sem gerðar verða i þá átt
að aðskilja herlifið og þjóðlífið.
Ég skil stjórnarsamstarfið
þannig að ekki sé ástæða til að
stuðla að neinum stórfram-
kvæmdum á vegum Varnar-
liðsins.”
Hér koma fram sjónarmið
UAEBIAÐIÐ,
frjálstj
nháð
dagblaði
Beðið eftir greinargerð frá utanríkisráöherra um fkgskýlm:
Framsóknarþingmenn og ráö-
herrar vissu ekki um skýlín
— framkvæmdireiga að hefjastísumarogstanda tilhaustsins 1982

il.WSðnlumWIMéi

„Hef tekið akvopoun j
og hún stendur óbreytt
- SEGIR ÚLAFUR JÖHANNESSON. UTANRlKISRAfiHERRA. UM FLUGSKVLIN
eðlisbreyting á herstöðinni.
Allar tilraunir til þess að draga
fjöður yfir það eru ætlaðar til
þess að blekkja almenning.
„Sjúkraskýliö”
Ný flugstöð á Keflavikurflug-
velli er hinsvegar mál af öðru
tagi. Árið 1975 fór Einar Ágústs-
son til Washington og samdi við
Bandarikjastjórn um aðskilnað
herflugs og almenns flugs á
Vellinum. Samkvæmt þvi sam-
komulagiáttu bandarisk stjórn-
völd að standa straum af gerð
nýs vegar, flugbrautar og flug-
hlaðs við nýju flugstöðina, sem i
sjálfu sér eru stórfram-
kvæmdir, en flugstöðin var að
sjálfsögðu alíslensk fram-
kvæmd og áttu tslendingar að
bera allan kostnað af henni
sjálfir.
En ekki þótti nóg að gert og
var nú leitað hófanna um það að
Bandarikjamenn tækju þátt i •
kostnaði við byggingu flug-
stöðvarinnar. Þeir höfnuðu þvi
árið 1977 af ofur eðlilegum
ástæðum. En áfram suðuðu
islenskir utanrikisráðherrar og
var það loks fundið út að ef til
vill mætti svindla flugstöðvar-
byggingunni inná bandarisk
fjárlög með þvi að merkja hana
sem „sjúkraskýli” hersins á
striðstimum. Frá þessu gekk
Benedikt Gröndal endanlega við
Bandarikjamenn.
Samblöndun
herlifs og þjóölifs
„Eftir að ljóst var eftir þing-
kosningarnar 1974 að varnar-
sem ættu að setja bremsurnar á i
Ólaf Jóhannesson nema hann I
standi fyrir utan og ofan eigin |
flokk. Hinsvegar er einnig ljóst ,
að þetta viðhorf — aðskilnaður i
herlifs og þjóðlifs — stangast I
illilega á við þá ætlan að láta |
Bandarikjamenn borga flug- ,
stöðina að verulegu leyti, og i
gera hana að hernaðarfram- I
kvæmd með þvi að hún er ætluð [
til hernaðarþarfa ef þurfa ,
þykir. Hér er verið að blanda
saman „herlifi og þjóðlifi”, her-
framkvæmdum og islenskum
framkvæmdum, og sækja fé i
vasa bandariskra skattborgara I
sem ekki verður túlkað á neinn 1
annan hátt en sem mútu- I
greiðslur.
Andstaða Alþýðubanda- I
lagsins við flugstöðvaráformin 1
byggist á þessu atriði. I
Flokkurinn hefur hinsvegar I
ekki lagst gegn þvi að byggð I
verði flugstöð sem hæfi okkar ■
flugþjónustu og falli að fram- I
kvæmdagetu islenska rikisins. I
Ólýörœðislegt
Samanlagteru þessiþrjú mál,
flugstöðin, fjórföldun oliu-
geyma, og sprengjuskýlin,
ekkert smámál. Ýmsum tækni-
breytingum og nýjum flugvéla-
tegundum hafa Bandarikja-
menn svir.dlað upp á þjóðina á
siðasta áratug án þess að nokk-
urt tækifæri hafi gefist til um-
fjöllunar um þær eðlis-
breytingar. Þar hefur verið
ólýðræðislega staðið að verki og
er mál að linni.
—ekh
og shorið