Þjóðviljinn - 09.09.1981, Qupperneq 8

Þjóðviljinn - 09.09.1981, Qupperneq 8
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 9. september 1981 Miðvikudagur 9. september 1981 : ÞJÓÐVILJINN — slÉÍA 9' R'i" ;tvf' mM&mu í í- ’O-■< •/?: Áhrif eins kíiótonns nifteindasprengju, sprengdri í 150 m hæð SgiWii^ r skriðdreka IMifteinda- sprengjan 900 m radius. Geislun gerir skriðdreka- sveitir óstarfhæiar. Menn deyja eflir 2—6 daga. eitt óhugnan- legasta vopn sem upp hefur verið fundið 1200 m radius. Takmörk banvænnar geislunar fyrir áhafnir skriðdreka. GeísSunarveiki kemur fram eftir 1—2 stundir. Dauðí að vikum Siðnum. Ytrí mörk banvænns fóSk a viðavangi. drepur Þú færð uppköst og niðurgang. Þig svimar. Hægðirnar verða vatnskenndar og siðan lætur þú frá þér blóð. Þú færð óráð og missir meðvitund...” „Nifteindasprengjan eykur á stríðs- hættuna einmitt vegna þess að stríðsmenn geta hugsað sér að nota hana” Bandarískir hernaðarsérfræðingar hafa látið í Ijós þá skoðun, að nifteindasprengjan sé mjög þægilegt og hand- hægt vopn, áhrifaríkt og voldugt, en um leið nokkurs konar „mildari" gerð atómvopna. Richard Perle, einn af kjarnorkuvopnasérfræðingum Pentagons, hef ur ýmis dæmi á reiðum höndum til að út- skýra hagkvæmni nifteindasprengjunnar: „Imyndum okkur að Sovétríkin hafi gert innrás í Italíu og hertekið Róm | sliku tilfelli er þægilegt fyrir Bandaríkjamenn að ráða yfir nifteindasprengjunni. Hún gæti gert heilu her- sveitir Sovétmanna óvirkar án þess að páfinn og Six- tínska kapellan yrðu fyrir nokkrum skakkaföllum". Keegan, hershöfðingi í Bandaríkjaher, hefur lýst kost- um nifteindasprengjunnar á eftirfarandi veg:: „Viðsem störfum innan bandaríska hersins höfum oft verið að velta því fyrir okkur, að ein af mestu hörmung- um styrjalda er öll endurbyggingin að þeim loknum. imyndið ykkur allt það f jármagn sem við (Bandaríkja- menn) lögðum til Japans og Þýskalands. Stórum hluta þess hefðum við getað varið til einhvers annars hefðum við þá haft við höndina slíkt vopn sem nifteindasprengj- an er." Aðal nifteindasprengjunnar er, að hún „einungis" drepur allt það sem kvikt er. öll mannvirki standa eftir óskemmd. Imyndum okkur aö nifteinda- sprengju væri varpaö á miöbæ Reykjavikur. Aö öllum likindum myndi Alþingishúsiö, Dómkirkj- an, Morgunblaöshöllin og annaö þaö, sem byggt er úr ólífrænum efnum, standa jafn uppreist eftir sem fyrir sprenginguna. Eina breytingin á miöbænum i Reykja- vík yröi sú, aö þar sem áöur iöaöi allt af lifi rikti np einkennileg þögn. Slik umskiptí, ættu sé þó ekki staö samstundis sprenging- unni sjálfri, þau jgætu tekiö nokkra daga, jafnvel vikur. Eitt er vist, — dauöinn myndi slá ibú- ana miskunnarlaust og meö hræöilegum kvölum. Banvæn geislun Hver er munurinn á venjulegri kjarnorkusprengju og nifteinda- sprengju? Ahrif kjarnorku- sprengju eru i raun fjórþætt. Samhliöa sprengingunni myndast mikil þrýstibylgja, gífurlegur hiti, geislavirkni og siðast geisla- virkt úrfelli. 50% af sprengju- kraftinum brýst út I þrýstibylgj- unni og um 35% i hita. Ahrif sprengingarinnar veröa þau aö heilu byggöirnar gjörsamlega leggjast I rúst. Vart stendur steinn yfir steini og allt lif i ná- grenni viö þann staö, sem spreng- ingin veröur, deyr samstundis út. Nifteindasprengjan virkar ööruvisi aö þvi leyti, aö mestur hluti sprengjuorkunnar, um 80%, leysist út I formi banvænnar geislunar. Þrýsti- og hitabylgja samfara sprengingunni veröur miklu mun minni en við kjarn- orkusprengingu og eyöilegging á mannvirkjum þar meö margfalt minni. Geislunin sér hins vegar um aö allt lif deyr út. Þrátt fyrir aö stórum minna svæöi umhverfis sprengistaöinn eyöileggist, fara öflugir nift- eindageislar, sem leysast úr læö- Nifteindasprengjan er m.a. framleidd sem kjarnahleösla i Lance-flug- skeyti, en þau eru staðbundin I vopnaforöabúri Bandarikjamanna f herstööum NATO viöa I Evrópu. Þessi mynd, sem sýnir Lance flug- skeyti á skotpalli er tekin á NATO æfingu i V-Þýskalandi. ingi viö sprenginguna, yfir víö- áttumikiö svæöi. Þessir geislar deyöa fólk annaöhvort samstund- is, eöa sýkja fólk af geislaveiki sem drepur þaö á nokkrum dög- um, jafnvel vikum. Dauöastriöiö veröur hægt og sársaukafullt. Dauðastríðið tekur vikur Dauöasýkill nifteindasprengj- unnar er ósýnilegur. Þaö er ekki vist aö þú finnir fyrir honum i upphafi. begar þú verður fyrir geislanum, er sársaukinn enginn, ekki frekar en þegar þú ferö i röntgenmyndatöku. Siöan fara áhrifin að koma i ljós. Þér fer aö liöa hálfilla. Kannski gerist þaö nokkrum min- útum eftir aö sprengjan féll, kannski nokkrum dögum siöar. Þú ferö aö eiga erfitt um andar- drátt. Þú átt erfiöara meö aö hreyfa þig en áöur. Þú veröur hálfmáttlaus i höndunum. Siöan fer þér kannski aö skána aftur. Nú, jæja, þetta er bara eitthvað sem liöur hjá, hugsar þú jafnvel hálffegin(n). Nei, þvi miöur. Þú ferö aö verða þreytt(ur) og niðurdreg- in(n) á ný. Sáriö sem þú fékkst á hendina grær ekki. Háriö fer aö detta af höföinu. Þú missir alla matarlyst. Nokkrum dögum — jafnvel vikum seinna gýs sjúk- dómurinn upp aö fullu. t þetta sinn hverfur hann ekki aftur. Þú færö uppköst og niöurgang. Þig svimar. Hægöirnar veröa vatnskenndar og siöan lætur þú frá þér blóö. Þú færö óráö og missir meðvitund. Þú vaknar ekki aftur til lifsins. Vígvöllurinn: „Evrópa” Nifteindasprengjan er fyrst og fremst hugsuö sem vopn gegn brynvöröum hertækjum og aðal- lega hafa Bandarlkjamenn nefnt skriödrekasveitir Sovétmanna I þvi sambandi. Ljóst er, aö ef nift- eindasprengjunni veröur skotiö bendir allt til aö skotmarkiö veröi Evrópa. Sprengjan — eöa öllu heldur atómvopniö er sérhannaö fyrir Howitzer og Lance flug- skeyti, sem bæöi eru til staöar I vopnaforöabúri Bandarikja- manna i Evrópu. Nifteindasprengjan gefur frá sér bæöi nifteindageisla og gammageisla. Nifteindageislarn- irfara ekki i gegnum vatn og létt- ari vökva. Gammageislarnir fara ekki i gegnum nokkurra desi- metra þykkt blý, eöa brynvaröa bila, en þaö gera nifteindageisl- arnir hins vegar. Veröi nifteindasprengjur not- aöar i hernaöi gegn stórum skriö- drekasveitum, er hrein ósk- hyggja aö halda aö sprengjan muni einungis hafa hernaöarleg áhrif. 1 þeim hlutum Evrópu, sem slikt nifteindastrið myndi aö öllu jafnan veröa háö, er þéttbýli þaö mikiö aö áhrif sliks „takmark- aös” kjarnorkustrlðs gætu oröiö geigvænleg, svo ekki sé haröar aö oröi kveöiö. Erfðagallar og röskun vistkerfis Geislavirknin frá árásarsvæö- inu getur fariö ótrúlega vitt yfir. Þaö er fræöilegur möguleiki aö lifa af geislun frá nifteinda- sprengingu, en þú slyppir aldrei meö minna en lifstiöar örorku. Vitaö er aö nifteindageislar valda miklum likamlegum og einnig erföafræöilegum skaöa á mönn- um. En hvaö um umhverfi manns- ins, gróöur og allt vistkerfiö? Liffræöiprófessorinn Arthur Westing, sem er þekktur fyrir bækur sinar um skipulagöa eyöi- leggingu Bandarikjahers á vist- kerfi Vletnam á sjöunda áratugn- um, hefur lýst yfir, aö einungis ein nifteindasprengja geti raskaö öllu vistkerfi á .fleiri hundruö hekturum lands. Hernaöaryfir- völd i Bandaríkjunum hafa enn ekki séö ástæöu til aö kanna þenn- an þátt morötólsins nánar. ✓ Ognun við friðinn Kjarnorkusprengjan hefur ætiö búiö yfir slikri ógn aö jafnvel mestu striösæsingamenn hafa spennt greipar aftur fyrir bak, þegar minnst er á hana. Veröi hún notuð er heimurinn úti. Hvorki striö né friöur hefur þá lengur nokkra meiningu. Nifteindasprengjan býöur uppá aöra kosti. Hugsunin á bak viö hana er aö stilla óvininum upp viö vegg. Hann veit viö þorum ekki aö nota kjarnorkusprengjuna, en varöandi nifteindasprengjuna horfir ööru visi viö. Nifteinda- sprengjan eykur þvi á striöshætt- una, einmitt vegna þess að striös- menn geta hugsaö sér aö nota hana. Um leiö eykst hættan á kjarnorkustriði aö sama skapi. Einungis tilhugsunin um tak- markaö atómstriö er ógnun viö friöinn. —lgtóksaman. (Byggt á Info, Dagbladet, Time, Newsweek)

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.