Þjóðviljinn - 30.10.1982, Blaðsíða 22

22 SIÐA — ÞJÚÐVILJINN Helgin 30.-31. október 1982
hvihmyndir
Þaö kom dálítið undarlegt fyrir
mig í þessari viku, þegar ég
ætlaöi að fara í bíó. Ég las
bíósíðuna í blaðinu aftur og
aftur en fann enga mynd sem
mig langaði að sjá. Samt var
þetta allsekki versta bíósíða
sem ég hef séð, þarna voru
m.a.s. myndirsem undir
venjulegum kringumstæðum
hefðu vakið áhuga minn - eða
a.m.k. einhvern vott af forvitni.
Undirvenjulegum
kringumstæðum hefði ég
sennilega tekið strætó uppí
Breiðholt og séð Atlantic City.
En kringumstæðurnar voru
ekki venjulegar. Það var
eitthvað að mér.
myndum var ein sem ekki er
bandarísk. Ein mynd - og ég var
löngu búin að sjá hana og skrifa um
hana.
Frelsið
Ég fór ósjálfrátt að hugsa um
frelsið. Þetta frelsi sem við erum
alltaf að hreykja okkur af. Val-
frelsið. I hverju er það eiginlega
fólgið? Hinn frjálsi neytandi getur
farið út í búð og valið á milli 20
tegunda af grænum baunum. Þær
eru kannski allar eins á bragðið, en
það er ekki aðalatriðið. Áðalat-
riðið er að þær í mismunandi
umbúðum og framleiddar í ótal
löndum og við getum valið sjálf.
Hugsið ykkur það ramakvein sem
yrði rekið upp ef aðeins fengist ein
tegund afgrænum baunum. Hinum
frjálsa neytanda fyndist áreiðan-
lega illa að sér vegið. Lesendadálk-
ar blaðanna myndu fyllast af
bréfum frá hneyksluðu og sárreiðu
fólki í austur- og vesturbæ. Fólk
segði: það er bara einsog það séu
ekki framleiddr grænar baunir
nema á einunt stað í heiminum.
Hvar er frelsið?Búum við í Sovét-
ríkjunum eða hvað?
Ogsvoframvegis.
Aumingja fólkið.
Það er einsog það haldi að hvergi
séu framleiddar kvikmyndir nema í
Bandaríkjunum. Búum við í
Bandaríkjunum, eða hvað?
Nœringar-
skortur
Ef einhver spyrði fólkið hvers-
vegna það vill aðeins sjá bandarísk-
ar kvikmyndir yrðu áreiðanlega
margir til að svara eitthvað á þessa
leið: þær eru bestar. En hvað er
góð kvikmynd, og hvernig getum
við dæmt ef við sjáum aldrei nema
eina tegund? Svo haldið sé áfram
með grænu baunirnar: hugsum
okkur að aðeins ein tegund væri
fáanleg og hefði svo verið í heilan
mannsaldur, og svo segði einhver
að það væri allt í lagi, því þetta
væru bestu baunirnar í heimi.
Hvernig gæti hann verið svona viss
í sinni sök?
Hvað er góð kvikmynd? Við
þessari spurningu hljóta að vera til
ótal svör, kannski höfum við öll,
hvert og eitt okkar, fleiri en eitt
svar á reiðum höndum. Því fjöl-
breyttar og sveigjanlegri semvænt-
ingar okkar eru, því beturerum við
Bíómyndir og
grœnar baunir
0\\et
b\#ða*n»&
s'She/uíSaðfóí?^0
alan heim, oq whnínarTe
armesta mvnríf a ð,a aðs'
Þetta árið VÞað ^afdaríkJu'
S/a.
®J'rnd
kl.
3.05,
7 BUd
SJO,
’°8 11.
'•*tl.
®®t»i
muðl
15.

Ég held það hafi verið ofnæmi.
Ég gat ekki hugsað mér að sjá
bandaríska kvikmynd. Mér fannst
ég hafa fengið of stóran skammt af
bandarískum kvikmyndum og ég
vildi ekki meira. Ég vildi hvíla mig
á þeim. Ég leitaði og leitaði að ein-
hverju öðru, einhverju evrópsku
og afslappandi, eða bara einhverju
sem væri ööruvísi en þetta venju-
lega.
A Stór-Reykjavíkursvæðinu eru
hvorki meira né rninna en 11 kvik-
myndahús, þaraf þrjú með fleiri en
einn sal. Þriðjudaginn 26. október
var veriö aö sýna 22 kvikmyndir í
þessum húsum. Af þessum 22 kvik-
Það er svo undarlegt með hug-
ntyndir manna um frelsið. Fólkið
sem dásamar frelsið og metur það
öllu ofar þegar grænar baunir og
utanlandsferðir og annað slíkt er á
dagskrá, það virðist ekkert kippa
sér upp við ófrelsið í kvikmynda-
málunum. Það kýs m.a.s. ófrelsið á
því sviöi. Það bregst sárreitt við þá
sjaldan sjónvarpið sýnir einhvern
lit til að opna landsmönnum sýn í
fleiri áttir en þessa einu, engilsax-
nesku. Og séu bíóstjórarnir
spurður hversvegna þeir sýni ekki
kvikmyndir frá fleiri menningar-
svæðum hafa þeir svar á reiðum
höndum: Fólkið vill bandarískar
myndir.
í stakk búin til að njóta kvikmynda.
Ef við förum að setja skilyrði -
einsog t.d. að kvikmyndin verði að
vera bandarísk til að okkur þyki hún
góð - þá er eitthvað meira en lítið
að. Þá erum við komin með alvar-
leg sjúkdómseinkenni. Andlegan
næringarskort á háu stigi. Kannski
höfum við verið heilaþvegin.
Að skapa
smekk
Þetta með kvikmyndasmekkinn
er flókið mál. Frakkar eiga máltæki
sent segir eitthvað á þá leið að
menn deili ekki um smekksatriði,
og það er ntikið til í því. Hinsvegar
gleymist stundum, að smekkur er
ekki meðfæddur heldur skapaður.
Þetta vita þeir manna best sem
stjórna tískunni. Og það má vel
deila um það, hvernig tískunni er
stjórnað, líka kvikmyndatískunni.
Á okkar menningarsvæði flokkast
kvikmyndir nefnilega undir tísku-
vörur.
Nú skulum við einbeita okkur að
Bandaríkjunum. Þar í landi eru
kvikmyndaframleiðendur iðnrek-
endur. Því meiri peninga sem þeir
leggja í að framleiða ákveðna vöru,
því stærri er áhættan, og þeim mun
meira fé þarf að verja til að auglýsa
vöruna. Það er ekki nóg að setja
kvikmyndina á markaðinn og láta
áhorfendur um að vega hana og
meta. Fyrst þarf að sannfæra vænt-
anlega áhorfendur um ágæti vör-
unnar. Hæfilega mörgum mánuð-
um áður en kvikmyndin er sett á
markað fer allt í gang: fataiðnaður-
inn, leikfangaiðnaðurinn, auglýs-
ingaiðnaðurinn, fjölmiðlarnir.
Fyrir tilstilli fjölmiðlanna fylgist
allur hinn vestræni heimur með
gangi kvikmyndatökunnar. Menn
fá upplýsingar um kostnaðinn við
gerð myndarinnar og einkalíf leik-
aranna og leikstjórans. Handritið
er gefið út í vasabókarbroti með
litmyndum úr kvikmyndinni. Tón-
listin kemur á plötu.
Þegar myndin keinur er eftir-
væntingin orðin mátulega mikil.
Allir sem vilja teljast gjaldgengir í
samkvæmislífinu verða að sjá
hana. Það skiptir í sjálfur sér litlu
máli hvort hún er góð eða slæm.
Iðnaðurinn er orðinn svo þróaður
að tæknilegur ófullkomleiki þarf
ekki að vera neitt vandamál.
Myndir sem framleiddar eru á
þennan hátt eru alltaf tæknilega
pottþéttar. Og hitt er allt smekks
atriði: hvort myndin hefur
eitthvað fram að færa, hvort leikar-
arnir eru góðir eða vondir og hvort
leikstjórinn hafi fengið út úr þeim
það sem hann sóttist eftir. Um allt
þetta geta ntenn verið ósammála,
en til þess verða þeir að sjá mynd-
ina og borga sig inn í bíóið, sem er
náttúrulega það eina sem skiptir
framleiðandann einhverju máli.
Mannréttindi
Nú sjá allir í hendi sér að þetta á
ekki aðeins við um bandarískar
kvikmyndir, þótt þar sé iðnaðurinn
þróaðastur og þangað sé upphafið
að þessu öllu rakið. Um allan hinn
vestræna heitn (og kannski víðar)
er verið að stæla þetta mynstur.
Við fengum m.a.s. svolitla
skopstælingu á því hér heima á s.l.
sumri. Persónulega finnst mér
þetta leiðinlegt. Mérhundleiðistað
búa við slíkt ófrelsi. Þessvegna
gerði ég svolitla uppreisn á þriðju-
dagskvöldið. Ég sat heima og
horfði á Derrick. Hann er þó þýsk-
ur, fjandakornið.
Vitanlega eru til góðar banda-
rískar kvikmyndir. Margar af mín-
um uppáhaldskvikmyndum eru
bandarfskar. En ég vil líka sjá
myndir sem gerðar eru annarsstað-
ar í heiminum. Það flokkast undir
grundvallar mannréttindi. Ég
ntundi jafnvel vilja vinna það til að
fá aðeins eina tegund af grænum
baunum úti í búð, ef ég gæti valið
úr bíómyndum frá öllum heimsálf-
um, án þess að þurfa að bíða eftir
næstu Kvikmyndahátíð.
10%
afsláttarkort
Ákveöiö hefur veriö að gefa félags-
mönnum Kaupfélags Hafnfirðinga
kost á 10% afslætti út á afsláttarkort.
Kortin gilda frá október til 18. desem-
ber, eitt kort fyrir hvern mánuð.
Nýir félagar fá einnig að njóta þessara
viðskiptakjara.
Hægt er að gerast félagsmaður í versl-
unum og skrifstofu Kaupfélagsins á
Strandgötu 28, Miðvangi og Garðaflöt
Garðabæ.
Með félagskveðju og þökkum góð við-
skipti.
Kaupfélag
Hafnfirðinga