Þjóðviljinn - 31.12.1983, Page 6

Þjóðviljinn - 31.12.1983, Page 6
6 SÍÐA• —* ÞJÓÐVllíJINN1 'Fimmtudagiir 29.» desember 1985 ' WOBVIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýðs- hreyfingar og þjóðfrelsis Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans. Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir. Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson. Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir. Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson. Afgreiðsia: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir. Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi ólafsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson. íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson. Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann. Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar. Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, ólafur Þ. Jónsson. Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson. Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir. Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir. Bílstjóri: ólöf Sigurðardóttir. Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir. Útkeyrsia, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333. Umbrot og setning: Prent. Prentun: Biaðaprent hf. ritstjórnargrein__________________ Kjaraskerðingorár Á.rið sem nú er á enda hefur verið launafólki einstak- lega þungbært. íhaldsöflin hafa knúið fram mestu kjaraskerðingu sem þekkst hefur á lýðveldistímanum. Rétturinn til samninga var afnuminn með gerræðis- lögum. Frelsi launafólks var hneppt í fjötra. Þúsundir heimila í landinu búa nú við skort. Launin duga ekki fyrir nauðsynlegustu útgjöldum. Frásagnir um vaxandi eymd berast á hverjum degi. Hjálparstofn- anir fá í auknum mæli beiðnir um aðstoð frá innlendum heimilum. Island hefur verið dregið niður í dýki sívaxandi eymdar. Leiftursóknarhöggið féll svo þungt að þorri landsmanna mun ekki bíða þess bætur í áraraðir. í sögu íslands verður ársins 1983 minnst sem hinna miklu þáttaskila í kjörum almennings. Árs kjaraskerðingar og afnáms lýðréttinda. A tvinnuleysisár Stjórnarstefnan fól í sér vítahring sívaxandi kjara- skerðingar og rótfestingar atvinnuleysis sem erfitt getur verið að útrýma um langa framtíð. Hagspeki eymdar- innar, sem boðar að atvinnuleysi þúsundanna sé for- senda blómstrandi fyrirtækjagróða, náði hér tökum á stjórn efnahagslífsins. Kenningar Verslunarráðsins öðluðust húsbóndarétt í stjórnarráði íslands. Afleiðingarnar komu svo skýrt í ljós á síðustu vikum ársins. í hverju byggðarlaginu á fætur öðru gerðist skrá- in yfir hina atvinnulausu lengri og lengri. Um jólin höfðu þúsundir heimila orðið fórnarlömb atvinnu- leysisins. Allt í kringum landið var atvinnuleysisskráin birt í hundruðum þegar stærri bæjarfélög áttu í hlut og mörgum tugum þegar komið var að þorpum og kauptúnum. Við áramótin sigla íslendingar hraðbyri í hóp þeirra þjóða sem eru sárþjáðar vegna sívaxandi atvinnuleysis. I sögu íslands verður ársins 1983 minnst sem innreiðarárs atvinnuleysisins. Tímamóta sem fólu í sér endalok þeirrar atvinnutryggingar sem landsmenn hafa búið við í áratugi. Hermangsár í kjölfar stjórnarskipta hófst þó blómaskeið á einu sviði þar sem í hálfan áratug höfðu ríkt þrengingar og harðindi. Vildarvinir Bandaríkjanna voru teknir við stjórnartaumum og neitunarvald Alþýðubandalagsins úr sögunni - um sinn. Þess vegna gerðust hermangsöfl- in frek til fjörsins. Nú skyldi neytt meðan á nefinu stæði. Umsvifalaust var hafist handa við framkvæmdir í Helguvík. Samningar voru undirritaðir um monthöll í gervi flugstöðvar. Boðuð var þreföldun á sprengiheld- um flugskýlum. Tilkynntar áætlanir um nýjar radar- stöðvar í öðrum landshlutum. Ársins 1983 verður minnst fyrir þá sök að hermangs- öflin risu úr öskustónni og boðuðu blómatíma vaxandi vígbúnaðargróða í öllum landshlutum. ísland allt varð' leikvöllur bræðralagsins sem Pentagon og Aðalverk- takar hafa myndað við fótskör peningaguðsins. Gott ár - Gróðaár Og að vanda færa áramótin uppgjörið inn á borð forstjóranna. Stórfyrirtækin og markaðsskarinn lítur yfir farinn veg. Ríkisstjórn Verslunarráðsins hefur vissulega séð um sína. Með klingjandi kampavínsglösum fagnar forstjóra- herinn merkum tímamótum. Árið 1983 hefur í þeirra sögu reynst einstakur tími. Gott ár. Gróðaár. í höll verslunarinnar ríkir í kvöld glaumur og gleði. í húsum launafólks er safnað liði til nýrrar baráttu. ór Georg Orwell er meðal enskra sósíalista í miklum hávegum enda fáir jafn dæmigerðir og hann fyrir hinn sérstæða enska sósíalisma sem aldrei hefur byggst mikið á marxískum hefðum en því meir á réttlætiskennd fólksins í landinu. Sjálfur lét Orwell sér ekki nægja orðin tóm, hann fór og barðist með herjum lýðveldissinna gegn fasistum Frankós í borgarastyrj- öldinni á Spáni, særðist þar illa, og frá Spáni skrifaði hann heim til Englands: „Ég hef séð dásamlega hluti og er nú loksins sannfærður um ágæti sósíalismans..." . Frá því hvikaði hann aldrei, síðar átti hann eftir að skrifa heila bók um væntanlega enska bylt- ingu og frá 1948, þegar hann hel- sjúkur af berklum var í miðjum klíðum með síðustu og ef til vill frægustu bók sína, 1984, er til grein eftir Orwell þar sem hann ítrekar hollustu sína við sósíal- ismann. En á Spáni kynntist hann einnig meðölum hms sovéska kommúnisma og hafði á honum Orwell: „í meir en tíu ár hef ég verið sannfærður um að eyðilegging goðsögunnar um Sovétríkin er forsendan fyrir endurvakningu hinnar sósíalísku hreyfingar“. Sósíalismi Orwells og 1984 óbeit alla tíð síðan. Þetta tvennt, trúin á sósíalismann sem frelsis- gjafa undirokaðrar alþýðu og hinsvegar andstyggðin á því helsi sem alræðið leggur á mannskepn- una, og Orwell gerði þá ekki greinarmun á kommúnisma Sta- líns eða fasisma Hitlers og Múss- ólínis, flettaðist í verkum hans upp frá því. Þrátt fyrir sósíalisma Orwells í lifanda lífi er það nú orðin mikil tíska hjá síðari daga hægri mönnum að taka Orwell eignar- námi, ljúga því upp á hann dauðan að fyrir brotthvarf sitt úr þessum heimi hafi hann gefið sós- íalismann upp á bátinn og iðrast. Þessa hefur líka gætt á íslandi. Fyrir tæpum áratug vildu þannig hægri sinnaðir stúdentar í Há- skólanum brúka Orwell til að af- hjúpa villur íslenskra vinstri manna í dagskrá 1. des.-hátíðar og var helst að skilja þeir teldu Orwell amerískan stuðnings- mann McCarthys. um, þá er það óvéfengjanleg staðreynd að í allri Vestur- Evrópu eru nú uppi öflugar hreyfingar vinstri sinna, sem hafa ekki nokkur hugmyndafræðileg tengsl við Sovétríkin. Sósíalismi þessa fólks er einmitt dæmigerð- ur fyrir sósíalisma Orwells: það harmar og fordæmir þá stefnu sem öreigabyltingin hefur tekið í Austur-Evrópu, en stefnir samt markvisst að því að koma friðsamlega á fót virkum, lýðræð- issinnuðum sósíalisma sem Ieiðir ekki til varanlegs einræðis einnar stéttar. Og ég hygg obbinn af Össur Skarp- héðinsson skrifar þeim lslendingum sem í dag kalla sig sósíalista fylli þennan hóp. Meðferðin á Orwell er dæmi- gerð fyrir þá einstrengingslegu tvískiptingu sem margt hægri sinnað fólk beitir á veröldina í kringum sig. Það fellst ekki á að hægt sé að vera sósíalisti án þess að dansa eftir hinni sovésku for- skrift, allir vinstri menn séu Rússadindlar, og enn þann dag í dag ásaka Staksteinar Morgun- blaðsins íslenska sósíalista í AI- þýðubandalaginu með reglulegu millibili um samsekt að glæpa- verkum Stalíns. Hvaða skoðun sem fólk að öðru leyti hefur á Sovétríkjun- Einmitt sökum hinnar svart/ hvítu heimsmyndar hægri sinna eiga þeir erfitt með að skilja að sá Orwell sem skrifar hárbeittar sat- írur um afdrif bolsévískrar bylt- ingar er líka sá Orwell sem berst með anarkistum og trotskistum á Spáni og lýsir yfir stuðningi við sósíalisma Verkamannaflokksins skömmu fyrir dauða sinn. Þetta er ekki pólitískur geðklofi, held- ur rökréttur þankagangur sem í dag er ofarlega í farteski sér- hverrar þeirrar vinstri hreyfingai sem ætlar sér meir en áhorfenda- hlutverk í hræringum samtímans. Honum er best lýst með orðum George Orwell Orwells sjálfs, skrifuðum eftir að Animal Farm kom út: „... í meir en tíu ár hef ég verið sannfærður um að eyðilegging goðsögunnar um Sovétríkin er forsenda fyrir endurvakningu hinnar sósíalísku hreyfingar“. Bók Orwells, 1984, gerist í al- ræðisþjóðfélagi framtíðarinnar og spratt upphaflega af þeirri sannfæringu Orwells að þegar al- ræðisskipulag er einu sinni komið á, viðheldur það sjálfu sér enda- laust og verður ekki Erundið innanfrá. Á því herrans ári 1984 er sjálfsagt að draga bókina á ný fram í dagsljósið og sérhverjum vinstri sinna er hún holl lesning. Eins víst er að bókvitsmenn Sjálf- stæðisflokksins munu aftur freista þess að telja fólki trú um að 1984 sé afneitun Georgs Orw- ell á sósíalismanum. Því svarar Orwell best sjálfur í yfirlýsingu sem hann gaf út eftir útgáfu bók- arinnar í Bandaríkjunum: „Hin nýlega skáldsaga mín er EKKI ætluð sem árás á sósíalism- ann eða breska Verkamanna- flokkinn (sem ég styð) heldur til að sýna fram á þær afbakanir sem kunna að leiða af miðstýrðu hag- kerfi og hafa að nokkru leyti gerst undir kommúnisma og fasisma".

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.