Þjóðviljinn - 31.12.1983, Side 19

Þjóðviljinn - 31.12.1983, Side 19
Hclgin 31. desember - 1. janúar 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 19 Engin ríkisstjórn hefur getað stjórnað landinu gegn verkalýðshreyfingunni launafólk eitt kosta baráttuna gegn verð- bólgunni en í öðru lagi hefur markvisst ver- ið unnið að því að sveigja alla þjóðfé- lagsgerðina af braut félagshyggju og sam- hjálpar yfir á aðra braut þar sem fjármagnið ræður ríkjum. Nokkur dæmi: Dæmin 1. Ríkisstjórnin hefur lagt fram á Alþingi skattafrumvarp sem byggist á því að skattahlutfall fyrirtækja verði lægra en svokallaður jaðarskattur einstaklinga þannig að miklu munar. Aldrei áður hefur fyrirtækjunum verið hlíft með þessum hætti. Jafnframt er ljóst að skattabyrðin í heild mun að jafnaði þyngjast verulega á næsta ári sem hlut- fall af tekjum ársins 1984. 2. Ríkisstjórnin hefur kynnt frumvarp á Alþingi sem gerir ráð fyrir því að fé sem varið er til fjárfestingar í atvinnurekstri verði frádráttarbært frá skatti - allt að 20.000 kr. hjá einstaklingum en 40.000 kr. hjá hjónum. Hér er vitaskuld verið að létta skatta á þeim sem hafa miklar tekjur því varla er við því að búast að verkamenn eigi afgangs þrenn mánað- arlaun til þess að leggja í atvinnurekst- ur. 3. í sama frumvarpi gerir ríkisstjórnin ráð fyrir því að arður af hlutabréfum verði skattfrjáls allt að 25.000 kr. fyrir ein- stakling og 50.000 kr. fyrir hjón. Hér er enn verið að hygla þeim sem eiga fjár- muni í verulegum mæli; þá einstaklinga er ekki að finna meðal launamanna um þessar mundir. 4. Þá er gerð tillaga um það að hlutafé, allt að 250.000 kr. fyrir einstakling og 500.000 fyrir hjón, verði undanþegið eignarskatti. 5. í stjórnarfrumvarpinu er gert ráð fyrir því að kaup á hlutabréfum geti verið frádráttarbær frá skatti. 6. í sama frumvarpi og fylgifrumvarpi þess er gerð tillaga um að laga fyrning- arhlutföll fyrirtækjunum í hag frá því sem verið hefur. 7. Ríkisstjórnin gerir ráð fyrir frjálsri verðlagningu vöru og þjónustu í stór- auknum mæli frá 1. febrúar næstkomandi. 8. Stefna ríkisstjórnarinnar í gjaldskrár- málum opinberra stofnana virðist vera sú að notendur eigi að „borga það sem þjónustan kostar". Af þessum ástæðum er nú um að ræða stórhækkanir allra þjónustugjalda ríkis og sveitarfélaga langt umfram það sem nemur hækkun- um annarra verðlagsþátta. I grein eftir Sigurjón Pétursson, borgarráðsmann Alþýðubandalagsins, sem birtist í Þjóð- viljanum í dag, er birt yfirlit yfir þessar hækkanir, en hér verða nefnd nokkur dæmi um hækkanir opinberrar þjón- ustu frá 1. 11. 1982 til jafnlengdar á því ári sem nú er að kveðja: Landsvirkjun 185.4% Rafmagnsveitur ríkisins og Rafmagns- veita Reykjavíkur 140.0% Hitaveita Reykjavíkur 167.9% v Strætisvagnar Reykjavíkur 112.5% Sundstaðir Reykjavíkur 141.4%- 143.4% Á árinu hefur almennt verðlag hækk- að um 77.3% en laun hafa hækkað um 32.7% samkvæmt tölum frá Þjóðhags- stofnun dagsettum 28. desember 1983. Sigurjón Pétursson telur reyndar að í Reykjavík séu þessir þjónustuþættir skattlagðir í þágu annarra útgjaldaliða borgarinnar þannig að borgarstjóri íhaldsins lætur ekki aðeins borga það sem þjónustan kostar- hann selur borg- arbúum og nágrannasveitarfélögunum þjónustuna með stórfelldu álagi: Með þessari verðlagsstefnu er auðvitað verið að draga úr félagslegu eðli þjónustunn- ar og ekki lengur gert ráð fyrir því að hér sé um að ræða jöfnunarþátt í lífs- kjörum borgarbúa né annarra lands- manna sem opinberrar þjónustu njóta. Það er hart þegar opinberar stofnanir vaða fram og heimta margfaldar hækk- anir á við það sem allir aðrir fá - eins og Póstur og sími sem getur varið 38% meira til framkvæmda á næsta ári en 1983 þar sem taxtahækkanir stofnunar- innar eru langt umfram þarfir hennar. 9. Síðasta og nýjasta dæmið af afrekum ríkisstjórnarinnar ísömu átt ersjúkling- askatturinn þar sem gert er ráð fyrir því að sjúklingar borgi 300-600 kr. á dag í 10 daga sem þeir liggja inni á sjúkra- húsi. Bent hefur verið á hættuna sem þessi skattur hefur í för með sér meðal annars í sjónvarpsþætti þar sem for- menn stjórnarflokkanna kveinkuðu sér sáran undan gagnrýni stjórnarandstöð- unnar. Par var bent á íordæmið þar sem næst mætti hugsa sér að farið yrði inn á þá braut að láta greiða sérstök gjöld í skólum landsins, aukagjöld á dagvistar- stofnunum, elliheimilum o.s.frv. - enda vandséð hvar menn ætla að stöðv- ast á brautinni ef'notuð eru rök forsætis- ráðherra sem segir að menn vilji gjarnan borga! Þá má benda á í þessu sambandi hættuna á því að þjónustan verði flokkuð eftir því hvort greitt er fyrir hana slíkt gjald eða ekki þannig að þeir fái betri þjónustu sem gjaldið greiða en hinir sem ekki greiða það. Ekki er úr vegi að líta á þetta í samhengi við hugmyndirnar um að bjóða út á- kveðna þætti félagslegrar þjónustu sem líkjast óneitanlega uppboðum á fátæk- lingum fram eftir þessari öld í sveitum landsins. Þar fékk sá „þjónustuna“ við fátæklinginn sem lægst bauð. Nákvæm- lega samskonar sjónarmið er að baki útboðsáformum ríkisstjórnarinnar. 10. í síðasta lagi skal hér bent á hugmynd- irnar um sölu ríkisfyrirtækja sem eru sumar fráleitar vegna þess að hér er um góð og arðsöm fyrirtæki að ræða, og því skyldi ríkið aðeins reka og eiga þau fyr- irtæki sem tap er á? Hér er lifandi kom- in sú stefna íhaldsflokka að þjóðnýta tapið en fela einkaaðilum að fara með þann rekstur sem skilar ágóða. Ég tek fram að ríkisrekstur á ekki að vera keppikefli út af fyrir sig - en það er siðlaust að gefa einkaaðilum almanna- fyrirtæki, en varla verður það talið ann- að en gjafverð sem spurst hefur að ríkis- stjórnin bjóði um þessar mundir. Þessi 10 dæmi nægja til þess að sýna að ríkisstjórnin er að framkvæma stefnuskrá verslunarráðs íslands í smáatriðum - harð- stjórn peningahyggjunnar er á næstu grösum ef ekki verður spyrnt við og það tafarlaust. Staðreyndin er sú að ríkisstjórn- in hefur fengið í friði að framkvæma stefnu sína. Launamenn hafa beygt sig undir kröfuna um að bægja verðbólgunni frá, en þolinmæði þeirra er á þrotum. Og árásirnar á þjóðfélagsgerð samhjálpar og samvinnu benda til þess að nú verði að taka höndum saman um mikið stærra verkefni en það þó er að verja kaup og kjör. Hér verður að tengja saman mikið fleiri þætti í okkar þjóðfélagi - hér á það enn við sem við höf- um æði oft nefnt á undanförnum þremur misserum, sem við undirstrikuðum síðast á landsfundi okkar, að samstaða gegn harð- stjórn peningahyggjunnar er dagskrármál númer eitt, tvö og þrjú. Skapa þarf nýjan landsmálagrundvöll í upphafi var á það minnt hvernig hægri stefnan dafnar í skjóli sprengjunnar í fyrstu, en síðan hvernig viðbrögðin svo breytast þegar friðarhreyfingar eflast og skilningur vex á samhjálp og samstöðu. Þá var bent á það hvernig ágreiningurinn um utanríkisstefnuna hefur valdið ósætti um fs- landssöguna, sem aftur veldur því að brýn nauðsyn er að reynt verði að sameina þjóð- ina um nýja utanríkisstefnu á forsendum friðarhreyfíngar í stað þeirrar herskáu utanríkisstefnu sem fylgt hefur verið. Full- yrt var að yfirgnæfandi meirihluti þjóðar- innar sé fylgjandi utanríkisstefnu sem leggur aukna áherslu á friðarvilja og varð- veislu sjálfstæðis þjóðarinnar. Loks hefur verið sýnt fram á hvernig núverandi ríkis- stjórn er að breyta íslenska þjóðfélaginu í grundvallaratriðum - hvernig nú er horfið af braut samneyslu og samhjálpar og lögð áhersla á sérhyggju og gróðastefnu, að lögmál markaðarins eigi að taka við af mannúðarsj ónarmiðum. Af þessum þremur meginþáttum dreg ég þá ályktun að yfirgnæfandi meirihluti ís- lensku þjóðarinnar eigi samleið um þau grundvallaratriði sem hér hefur verið lýst: • Meiri hluti þjóðarinnar er andvígur þeirri áherslu á hernaðarstefnu sem felst í af- stöðu núverandi utanríkisráðherra og kom fram á ráðherrafundi Atlantshafs- bandalagsins nýlega. • Meiri hluti þjóðarinnar styður málstað friðarhreyfinga eins og kom í ljós í friðar- göngunum á Þorláksmessu sem Mogginn reynir að gera lítið úr. • Meiri hluti þjóðarinnar vill leggja aukna áherslu á varðveislu sjálfstæðis þjóðar- innar. • Meiri hluti þjóðarinnar vill aukinn jöfnuð lífskjara og mannúðarstefnu í verki en hafnar ógnarvaldi peninga- hyggjunnar. • Meiri hluti þjóðarinnar leggur áherslu á varðveislu lýðræðis og frelsis jafnvel þó það kosti reglur sem þrengja að fjár- magni hinna fáu. Hér er því samstaða um öll þau grund- vallaratriði sem mestu máli skipta þegar allt ' kemur til alls eins og sakir standa. Alþýðu- bandalagið tekur undir öll þessi grundvall- aratriði, en samt eru hér sex þingflokkar. Brýnasta verkefni komandi ntánaða er að gera fólki úr öllum þessunt flokkum Ijóst að það er lífsnauðsyn að brjóta niður múra vanans, að opna fyrir viðleitni til samstöðu þjóðlegra félagshyggjuafla. Það rná ekki láta gömul viðhorf fortíðar stía þeim í sund- ur sem saman eiga. Það er lífsnauðsyn fyrir ísland og íslendinga að eignast nú stjórnmálaafl sem getur sótt fram til nýrra tíma þar sem bjartsýni samstöðunnar hefur bægt frá svartsýni sérhyggjunnar. Alþýðu- bandalagið hcfur lýst því yfir að það vilji kosta hér öllu til þess að ná þessari sam- stöðu. Hvað um aðra? Undanfarna mánuði höfum við oft kallað á einingu, á samstöðu gegn alræðisvaldi fjármagnsins. Svörin hafa ekki látið á sér standa, en þau hafa borist í samtölum frá manni til manns. Nú þurfa þau svör að breytast í öfluga lýðhreyfingu sem ber ávöxt þegar á árinu 1984. Það væri besta afmælisgjöfin á 40 ára afmæli lýðveld- isins að slík hrcyfing skjóti þegar rótum svo hún geti á næstu 40 árum íslenska lýðveldis- ins orðið meginstjórnmálaafl þess. Það þarf að skapa nýjan landsmálagrundvöll nú eins og gert var fyrir 60 árum. Efniviðurinn er til; spurningin er aðeins sú hver ber gæfu til að vinna verkið. Sá grundvöllur sem lagður var hefur dugað vel, en hann endist ekki í 100 ár. Hér þarf að vinna nýsköpunarstarf með opnurn huga þar sem þjóðmálasamtök leggja allt kapp á að skynja og skilja rök- semdir hvers annars. Það má ekki láta þver- slár fortíðarinnar loka fyrir gagnvegi skyn- seminnar. Verkefnin 1984 Verkefnin 1984 eru augljós: Baráttan gegn stjórnarstefnunni er efst á blaði ís- lenskra vinstri manna, félagshyggjufólks og verkalýðssinna. Verkalýðshreyfingin hlýt- ur að búa sig til átaka, en reynslan sýnir að henni er örðugt að varðveita ávinninga sína nema í bandalagi við sterk stjórnmálasam- tök. Jafnframt er ljóst að baráttan fyrir fullri atvinnu verður hörð á næsta ári - veruleg hætta er á því að stjórnarstefnan hafi í för með sér það atvinnuleysi sem efna- hagssérfræðingar ríkisstjórnarinnar telja nauðsynlegt til þess að halda kaupkröfum verkalýðsins niðri. Þess vegna verður for- gangsmál ársins 1984 einnig barátta gegn atvinnuleysi. Þrátt fyrir erfið skilyrði þjóð- arbúsins- um það deilir enginn - er augljóst að stjórnarstefnan er nú meginskaðvaldur- inn. Kauplækkunin hefur þegar haft í för með sér samdrátt í atvinnulífinu sem stefnir á atvinnuleysi. Samdráttur í hagkerfi getur verið nauðsyn, en það er hættulegt á s krepputímum að beita samdráttar- og nið- urskurðaraðferðum eins og núverandi rík- isstjórn hefur gert. Ríkisstjórnin ætlar sér að sitja til ársins 1987 þegar kjörtímabil hennar rennur út; um það er nú verið að fjalla í stjórnarher- búðunum. Það er því hætt við að framund- an sé löng barátta og ströng. En þeim mun fyrr næst árangur sem við erum samhentari, þeim mun ríkulegri ávöxt ber starf okkar sem við erum fleiri saman. Sókn er besta vörnin. Samstaða er lykilorðið í upphafi ársins 1984. Nú reynir einnig á hvern og einn einasta einstakling sem verður senn sjálfur og óstuddur að gera það upp við sig hvar hann vill hasla sér völl. Nú dugir ekki lengur hálfkák og mók; frumkvæðið verður að vera hjá fólkinu sjálfu. Með samstöðu er unnt að bera sigurorð af boðberum hernað- arstefnu og myrkrahöfðingjum peninga- valdsins. Með ósk um samstarf og sigurför flyt ég landsmönnum öllum óskir um farsælt og árangursríkt baráttuár 1984.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.