Þjóðviljinn - 09.01.1985, Blaðsíða 6

MENNING
Guðsbarnið Agnes
Leikfélag Reykjavíkur sýnir
Agnes - barn guðs
eftir John Pielmeyer
Leikstjóri: Þórhildur
Þorleifsdóttir
Leikmynd: Steinþór
Sigurðsson
Þýðing: Úlfur Hjörvar
Ung nunna fæöir barn og það
finnst kæft í herbergi hennar.
Hún er send í geðrannsókn og
það er sálfræðingurinn sem rann-
sakar hana sem segir sögu hennar
og hvernig rannsóknin hafði áhrif
álífþeirra tveggja, svoog annarr-
ar nunnu, móður Mirjam. Fyrst
beinist rannsóknin að dauða
barnsins, en um leið kemurýmis-
legt miður hugnanlegt í ljós um
móður Agnesar og uppeldi. Eftir
að niðurstaða er fengin um
dauðsfallið - og þar tekur langan
tíma að komast að frekar lítilli
niðurstöðu-er tekið til aðgrafast
fyrir um getnaðinn. Mirjam trúir
því að Agnes hafi getað orðið
þunguð án atbeina karlmanns,
sálfræðingurinn afneitar krafta-
verkum. Agnes sjálf lýsir getnað-
inum fyrst einsog guð hafi verið
að verki, en síðar gefur hún aðra
lýsingu sem bendir til þess að
ósköp venjulegur karlmaður hafi
komið innum gluggann.
Þessi vísbending gerir það að
verkum að hinn óflekkaði getn-
aður verður tæplega að alvarlegu
umræðuefni í leikritinu, heldur
snýst umræðan um átök milli
tvenns konar lífsskoðana - hins
trúarlega og hins skynsemis-
hyggjulega, þar sem Mirjam og
sálfræðingurinn takast á, en Agn-
es er tilefni þessara átaka. Mirj-
am heldur því fram að hún njóti
sérstakrar náðar guðs, sé í beinu
sambandi við hann, og því til
staðfestingar syngur hún með
engilsrödd, fær blæðandi sár í lóf-
ana og talar við engla.
Sálfræðingurinn lítur hins veg-
ar á hana sem geðsjúkling og
veitir henni meðferð sem slíkri
með þeim afleiðingum að henni
tekst að rjúfa þetta beina sam-
band við guð, og eftir það veslast
Agnes upp og deyr. Sálfræðing-
urinn situr eftir með ótryggari
heimsmynd en áður og efast um
að hún hafi breytt rétt - finnst að
minnsta kosti að Agnes hafi á ein-
hvern sérstakan hátt verið „bless-
uð“. í þessari byggingu og mála-
tilbúnaði finnst mér þetta leikrit
minna óþægilega mikið á Equus
eftir Schaffer.
Sýningunni lánaðist ekki að
sannfæra mig um að hér sé um
merkilegt leikrit að ræða. Það er
orðmargt og eyðir miklum tíma í
frekar ómerkilegar og marg-
tuggnar ræður um fyrrgreind tvö
lífsviðhorf. Til þeirrar umræðu
finnst mér það ekki hafa neitt
merkilegt fram að færa. Og ég gat
heldur ekki sannfærst um að
Agnes væri sérstaklega yndisleg
og heilög manneskja sem sálvís-
indi nútímans hefðu svipt sér-
stöku sambandi við guð. Og það
þó Guðrún Gísladóttir léki hana
af miklum sannfæringarkrafti og
sterkri útgeislun. Jafnvel engla-
söngur Guðbjargar Thoroddsen,
sem unun var á að hlýða, megn-
aði ekki að sannfæra mig. Og ger-
ist það ekki er ósköp lítið púður í
þessu stykki.
Það veikti mjög sýninguna að
hin hlutverkin tvö eru í fremur
óstyrkum höndum. Einkum á
þetta við um Sigríði Hagalín, sem
náði engum verulegum tökum á
sálfræðingnum; henni tókst ekki
að sýna okkur konu sem hugsar,
greina menntaða manneskju sem
á í innri baráttu. Það vantaði
skarpa hugsun og djúpa íhygli í
þennan leik. Guðrún Ásmunds-
dóttir þótti mér óþarflega köld og
óvirk sem móðir Mirjam. Trúar-
hitann og ofstækið vantaði, þetta
varð hálfástríðulaus manneskja.
Átökin milli þessara tveggja
skorti því tilfinnanlega snerpu.
Það er eitthvað einkennilega
blóðlaust við leikstjórn Þórhildar
Þorleifsdóttur, og á maður öðru
að venjast frá hennar hendi.
Leikurinn fer að mestu fram á
mjög skáhöllum, hringlaga palli
(það er mikil tíska að leika í halla
jjessa dagana), og leikstjóri gerir
sér allan tímann mjög far um að
stilla leikkonunum upp á þann
hátt að það gleðji augað. Það
tekst henni auðvitað mætavel og
sýningin er afar falleg á að horfa -
hér kemur leikmynd Steinþórs og
bráðfalleg lýsing einnig til sög-
unnar - en hún verður um leið
stirð og vantar hreyfiafl.
Ég á erfitt með að skilja af
hverju þetta annarsflokksverk
var tekið til sýningar og fann ekki
að það ætti á nokkurn hátt brýnt
erindi til okkar.

Móðir Mirjam (Guðrún Ásmundsdóttir), Agnes (Guðrún Gísladóttir) og sáltræðingurinn (Sigríður Hagalín). Ljósm.: eik.
Ur sýningu Skagstrendinga
Leikfélag Skagastrandar
Saumastofan
í Bœjarbíói
Laugardaginn 12. janúar kl. 21
mun Leikklúbbur Skagastrandar
sýna Leikritið Saumastofuna
eftir Kjartan Ragnarsson í Bæjar-
bíói í Hafnarfirði. Leikstjóri er
Halldór E. Laxness. Leikendur í
sýningunni eru 9, en alls koma
um 20 manns við sögu í sýning-
unni. Saumastofan er9. verkefni
Leikklúbbsins, en hann verður 10
ára á þessu ári. Sýningin í Hafn-
arfirði er 7. sýningin á leikritinu
en það hefur verið sýnt undanfar-
ið á Skagaströnd og nágranna-
byggðum við góðar undirtektir.
Miðapantanir á sýninguna í
Bæjarbíói eru í síma 50184 frá kl.
18 sýningardaginn.
Ljóðakver að norðan
Leiklist
Lifandi sagnaskemmtun
. Víkurblaðið hefur gefið út
Hraungróður, ljóðabók eftir
Brynhildi Lilju Bjarnadóttur.
Hún er fædd í Reykjavík, ólst
upp að Hvoli í Aðaldal og starfar
nú sem Ijósmóðir á Húsavík.
Brynhildur kemst svo að orði
um kveðskap sinn í formála:
„Bókin er ekki skáldverk. Hún
geymir stemmingar, tækifær-
isljóð og stökur sem orðið hafa til
á ýmsum stundum á um það bil 35
ára tímabili, svo hér hlýtur að
skorta heildarsvip. En það geta
ekki og þurfa ekki allir að vera
stórir. Og ef einhver, sem þykir
jafnvænt um lágvaxna gróðurinn
eins og hávöxnu trén, finnur
eitthvað í þessari bók, eitthvað
sem höfðar til hans, þá er vel.“
Mikið er ort í bók þessari um
heimahagana, þann „blessaða
Aðaldal" sem kveðið er um strax
í fyrsta kvæðinu í bókinni - og
undir lokin er birt þessi staka hér:
Týnast úrin tvenn og þrenn
tímans lindir streyma.
Pað er gott að eiga enn
einhvers staðar heima.
Taliesin Theatre í boði Alþýð-
uleikhússins sýnir A Word in
the Stargazer’s Eye.
Leikstjóri: Stuart Cox.
Það endurvekur trú manns á
lífskraft leiklistarinnar, sem á
það til að dofna á stundum, að
horfa hugfanginn á einn mann á
auðu sviði í hálfan annan tíma
fremja leiklist sem heldur athygli
áhorfandans fanginni hverja ein-
ustu sekúndu. Þetta tókst Nigel
Watson á Kjarvalsstöðum á
þrettándanum. Hann kemur inn
á sviðið klæddur á vestræna vísu,
með skjalatösku í hendi og kynn-
ir sig sem dr. Bidpai og segist ætla
að flytja fyrirlestur um siðferði
stjórnvalda. Hann hefur fyrirlest-
urinn, en sér brátt að athygli
áhorfenda vaknar ekki. Þá af-
klæðist hann vestrænum fötum
og er innan undir í austurlenskum
búningi, og tekur nú til við að
segja okkur söguna af dr. Bidpai
sem fór að heimsækja Dabchelim
konung til að segja honum til
syndanna. Konungur lét varpa
honum í fangelsi, en fyrir flókna
atburði fékk konungur þau skila-
boð frá löngu látnum forvera sín-
um að dr. Bidpai byggi yfir maka-
lausu sagnasafni sem konungi
væri hollt að hlýða. Bidpai er nú
dreginn uppúr dyflissunni og við
fáum að heyra og sjá fjórar af
sögum hans, sem reyndar eru
bæði bráðfyndnar og fullar af
djúpsærri speki. Sýningin verður
reyndar öll sá fyrirlestur um sið-
ferði stjórnvalda sem boðaður
var í upphafi, aðeins í skemmti-
legra formi.
Nigel Watson bregður sér í
allra kvikinda líki í þessari sýn-
ingu, leikur alls um 35 persónur,
þar á meðal veggjalús og krabba.
Hann ræður yfir ótrúlega agaðri
líkams- og raddbeitingartækni,
sem hann notar viðstöðulaust til
að gæða frásögnina lífi, en þessi
tækni tekur aldrei völdin, heldur
er hún ævinlega hófstillt og notuð
í þágu frásagnarinnar. Hér er um
að ræða sagnaskemmtun á há-
stigi, Nigel Watson færir okkur
þessar eldgömlu sögur úr Panc-
hatantra í ferskum og spennandi
búningi og gerir þær jafnlifandi
og þær hefðu verið sagðar í gær í
fyrsta skipti. Panchatantra er
sagnabálkur sem skrifaður var á
sanskrít fyrir hartnær 2000 árum,
og kom sú bók út í íslenskri þýð-
ingu Sörens Sörenssonar árið
1963.
Sagnaskemmtun nýtur reyndar
aukinnar virðingar og vinsælda í
heiminum þessa dagana. Fleiri og
fleiri einstaklingar leggja hana
fyrir sig og menn hafa kannað frá-
sagnartækni og söguaðferðir víða
um lönd og aflað þar fanga. Þeir
félagar Nigel og Stuart nota hér
ýmislegt úr líkamstækni framúr-
stefnuleikhúss, ásamt með sígild-
um látbragðsleik og indverskri
danslist til þess að endurlífga þá
listgrein sem líklega er elst allra,
listina að segja sögu. Árangurinn
er stórkostlegur og heillandi, og
enginn áhugamaður um leiklist
ætti að láta sýninguna frmhjá sér
fara, en hún verður flutt í dag og
næstu fjóra daga að Kjarvalsstöð-
um.
Ég get ekki stillt mig um að
bera saman í huganum þessa
heimsókn breskra Iistamanna og
þá sem British Council stóð fyrir
á dögunum, þegar sjö manna
leikarahópur var sendur hingað
til þess að sýna skælingjunum
Makbeð. Það var einhver leiðin-
legasta stund sem ég hef lifað í
leikhúsi, steindauð niðursuðu-
menning. Nigel Watson hefur
með heimsókn sinni fært okkur
lifandi leiklist einsog hún gerist
einna best. En hann er auðvitað
ekki fjármagnaður af British Co-
uncil.
Sverrir Hólmarsson.
Nigel Watson hefur með heimsókn sinni faert okkur lifandi leiklist eins og hún
gerist einna best.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 9. janúar 1985