Þjóðviljinn - 10.03.1985, Blaðsíða 2

FLOSI
\iku
skammtur
norðlenskum áhrifum
Ég held aö allir geti orðið á einu máli um það að sá
Þjóðflokkur sem býr norðan heiða á íslandi, stundum
kallaðir einu nafni „norðiendingar" séu vænsta fólk.
Þeir una glaðir við sitt, eru tiltölulega meinlausir og
ekki til teljandi vandræða í heimahögunum, en geta
orðið til dálítilla óþæginda, þegar þeir fljúga suður
heiðar, ekki vegna þess að þeir séu verra fólk en við
hérna fyrir sunnan, heldur vegna þess að þeir eru
öðruvísi.
Ég ætla nú að reyna að vera eins hógvær og ég
get í þessum hugleiðingum, því mér er hlýtt til norð-
lendinga og hef aldrei reynt þá nema af góðu einu.
Það hefur löngum verið sagt að meiri vindur sé í
norðlendingum en sunnlendingum, þeir viti meira af
sér, séu sjálfsánægðari og drýldnari. Ef að þetta er
rétt, þá er slíkt háttarlag sjálfsagt vel við hæfi fyrir
norðan, en passar illa hér, þar sem hógværðin situr í
fyrirrúmi. Nú er ég ekkert að segja að sunnlendingar
megi ekki vera borubrattari en þeir eru, en það er á
sumum sviðum sem við verðum að gæta okkar fyrir
norðlenskum áhrifum. Þetta á einkum við þegar á-
hrifa norðlenskra stórmennsku er farið að gæta í
ýmsum nafngiftum hér sunnanlands. Hér heita höf-
uðbólin Lágafell og Hvammur. Sjálfur er ég ættaður
frá NeðraHundagerði. Hvað um það. Norðlensk ör-
nefni og eiginnöfn verða eitthvað svo einkennilega
belgingsleg hérna fyrir sunnan, eða það finnst mér
að minnsta kosti. Þessi undarlega tilhneiging að
belgja alla hluti upp.
Hafa menn til dæmis veitt því athygli að það sem
kallað er dalur hér syðra, heitir ekki minna en Að-
bláber. Ef frá því þyrfti að skýra norður í Húnavatns-
sýslu að Björn væri í bólinu, þá dygði ekki minna til
en það væri Aðalbjörn á Aðalbóli. Fjallaskarð með
lítilli tjörn í miðjunni héti væntanlega hér syðra Tjarn-
arlág eða í mesta lagi Vatnsskarð en fyrir norðan má
ekki minna vera en Stóra-Vatnsskarð. Nef verður
Hánef og þaðan er ekki kominn venjulegur ættbogi,
heldur stórættarbogi. Hérna fyrir sunnan er sveita-
bær kallaður bær, en fyrir norðan dugir ekkert minna
en Miklibær.
í Húnvatnssýslu rennur lítil lækjarspræna í gil-
skorningi í áttina til sjávar. Ekki má bærinn sem við
hana er kenndur heita minna en Stóra Giljá. Á Akur-
eyri er baríton kallaður hábassi já og talandi um
söngvara á Akureyri. Ef söngvari frá Akureyri fær
hlutverk og syngur uppá „c“, þá er það strax orðinn
stórsöngvari, búinn að fá aðalhlutverk og syngur
uppá „háaC“. Venjulegir hólar geta þar ekki heitið
minna en Sigurhæðir. Svona væri hægt að halda
endalaust áfram. Einn góður vinur minn, sem hætti
að drekka, fluttist norður á Akureyri var orðinn Stór-
templar áður en hann gat snúið sér við. Og nú er sagt
að Akureyringar uni því ekki lengur að hafa bara
skóla, þeir heimta háskóla. Og það vita þeir sem
þekkja til, að á Akureyri getur slíkt mál ekki orðið
minna en stórmál.
Það að norðlendingar kalla foss Dettifoss, er
sennilega af öðrum toga spunnið. Síðari tíma vís-
indamenn telja að fossinum hafi verið gefið þetta
nafn til að auðvelda Þingeyingum að skilja að foss-
inn rennur ekki uppímóti.
Því er ég nú að staglast á þessu að ég óttast að
meira en lítilla áhrifa sé farið að gæta að norðan,
þegar verið er að gefa einu og öðru hérna í gamla
bænum mínum nafn. Nú er ég ekki að segja það að
það sé norðlendingum að kenna að Bankastrætið
fékk ekki að heita Bakarabrekka áfram og Austur-
stræti Langastétt. Helst hefði ég nú viljað að
Tryggvagatan héti Fjörukambur og Ægissíðan Mar-
tröð.
En það eru áhrif að norðan, þegar farið er að
skreyta „mikli" og „stóri" framan við allt milli himins
og jarðar.
Ekki er Sambandið, sem upprunnið er úr Þing-
eyjasýslu, fyrr búið að koma hér upp markaði en
hann er orðinn að stórmarkaði, og gefið nafnið
Mikllgarður.
Og nú er ég loksins kominn að því sem á að vera
mergurinn alls þessa máls og mér rennur einna mest
til rifja af öllum nafngiftum hérna í henni Reykjavík.
Það var þegar gamall bær og gamalt tún inn við
Rauðará fengu ekki að halda nafni sínu fyrir kostu-
legum rembingi misviturra manna, sem ekki virðast
hafa minnstu tilfinningu fyrir Reykjavík sem heima-
högum. Þeir fleygðu Klambratúninu fyrir jafn belg-
ingslega lágkúru og Miklatún! MIKLATÚN!
Satt að segja veit ég varla hvort þeir menn sem
þarna áttu hlut að máli geta afsakað sig með því að
þeir séu að norðan.
Kannske eru þetta bara venjulegir sveitamenn,
sem skilja ekki að gamla Reykjavík er okkur, sem hér
erum borin og barnfædd, sama og túnfótur, hlað-
varpi og bæjarhella þeim.
Fyrir nú utan það að aðeins norðan heiða gæti
Lágafell heitið Háalágafell, Hvammur Háihvammur
og Neðra-Hundagerði Mikla Neðra-Hundagerði eða
Ásbyrgi.
’isgst

Lenda- og lærafita 1 "J""'11 8 Lamaðir forstjórar
Fötin
skapa manninn
Einsog önnur bókmenntaverk
bera lögregluskýslur hugar-
fari og viðhorfum höfunda
sinna skýrt vitni. Hér er kafli úr
lögregluskýrslu um ástand á
unglingastaðnum Traffic við
Hiemm í Reykjavík:
„Snyrtilegur klæðnaður og
2 SÍÐA - ÞJÓÐVIUIMN Sunnudagur 10. mars 1985
Heilbrigðismál heitir ágætt
tímarit og fróðlegt. í nýjasta
heftinu er til dæmis merk
grein um heilsufarsvanda
miðaldra kvenna og má þar
hirða upp þetta fróðleikskorn:
„Kvenleg fitudreifing. Fitan
safnast gjarnan á lendar og
læri, en minna á handleggi
eða búk. Lenda- og lærafita er
hugsanlega talin gegna
veigamiklu hlutverki sem
forðafita fyrir brjóstmylkinga.
Erfitt er að ná þessari fitu af
með megrun."
Karlpeningurinn þarf hins-
vegar að gæta enn betur að
sér:
„Karlmenn hafa tilhneigingu
til þess að fá ístru, þ.e. fitu-
söfnun í formi mörs í garna-
hengi, en minni fitusöfnun
verður t.d. á útlimum. Þessi
staðsetning fitusöfnunar er
talin heilsufarlegslega
áhættusöm."
Og hananú! ■
prúðmannleg framkoma ung-
linganna einkenndi þá
skemmtun sem þar fór fram.
Ölvun var í lágmarki en þó
mátti sjá ölvunareinkenni á
nokkrum unglingum en ekki
þó svo að væri til vandræða.
Dyraverðir hússins voru áber-
andi kurteisir og þolinmóðir
en þeir voru klæddir í smók-
ingföt. Töluverður hópur af
unglingum safnaðist þar fyrir
utan og var stór hluti þeirra illa
klæddur." ■
Af sér hrista
alla krata
Eftir að Jón Baldvin hafði með
málgleði sinni einangrað ís-
lenska krata frá samskonar
fyrirbærum á öðrum Norður-
löndum varð þessi vísa til:
Málgladur hann metið setti,
mun það eflaust lengi standa:
Afsér hrista á einu bretti
alla krata Norðurlanda. ■
Ekki batnaði líðan SÍS forkólf-
anna við það að kaffibauna-
málið var sent í lögreglurann-
sókn. Þetta mál hefur lagst
svo þungt á forráðamenn SÍS
að fróðir menn segja þá sitja
lamaða eftir. Nú er svo komið
að enginn þorir að taka
ákvörðun í stórum málum,
svo sem togarakaupum svo
dæmi séu nefnd. Er það með-
al annars ástæðan fyrir því að
fyrirtæki SÍS í Þorlákshöfn
missti af lestinni í kapph-
laupinu um kaupin á togaran-
um Bjarna Herjólfssyni á
dögum og ÚÍA bar sigur úr
býtum. ■
Taugatitringur
í Sjálfstæðis
flokknum
Mikill taugatitringur er kominn
upp meðal framámanna í
Sjálfstæðisflokknúm vegna
yfirlýsinga Geirs Hallgríms-
sonar um að hann muni gefa
kost á sér í prófkjör í Reykjavík
fyrir næstu kosningar.
Gagnrýnendur Geirs segja að
með þessu sé hann að koma í
veg fyrir að nokkur geti náð
tökum á flokknum sem for-
maður. En auðvitað er annað
sem býr að baki þessari óá-
nægju heldur en áhyggjur af
heill flokksins. Mikil eftirspurn
er nefnilega eftir fram-
boðssætum, en framboðið er
talið verða mun rýrara en áður
vegna væntanlegs fylgis-
hruns Sjálfstæðisflokksins
Drátthög
kennaraforysta
J samningaþófinu gera menn
sér ýmislegt til dundurs, tefla,
spila, spjalla, drekka, bíða,
tefla meira... Drátthagir
teikna; myndin er af Indriða H.
Þorlákssyni formanni samn-
inganefndar ríkisins. Höfund-
ur óskar að sögn nafnleyndar
en böndin berast að manni
með ættarnafn úrforystu Hins
íslenska kennarafélags. ■
vegna frammistöðuna í ríkis-
stjórn. Hins vegar er Geir tal-
inn vera öruggur um að verða
í 1. til 3. sæti í prófkjöri vegna
samúðar sem hann nýtur
innan flokksins. Það þýddi að
aðrir þingmenn Reykjavíkur í
Sjálfstæðisflokknum væru í
fallhættu: Albert, Friðrik, Pét-
ur, Ragnhildur, Birgir ísleifur,
Ellert Schram, Guömundur H.
Garðarsson ? Amk. þrír þess-
ara manna eru taldir detta af
þingi vegna gengisleysis
flokksins. ■