Þjóðviljinn - 08.04.1988, Blaðsíða 4

LEIÐARI
KLIPPT OG SKORIÐ
Kjarabarátta
afgreiðslufólks
Trúnaöarmannaráö Verslunarmannafélags Reykjavíkur
hefur samþykkt einróma aö hafi ekki tekist samningar um kaup
og kjör fyrir 14. þessa mánaðar veröi felld niöur vinna í mat-
vöruverslunum og stórmörkuöum. Skömmu fyrir páska höfn-
uðu félagar í Verslunarmannafélagi Reykjavíkur nýjum samn-
ingum sem náöst höfðu við atvinnurekendur, þeir þóttu ekki
nógu góöir. Samninganefnd verslunarmanna settist því á ný
við samningaborðið meö atvinnurekendum og bendir verk-
fallsboöunin til að lítið hafi gengiö í þeim viðræöum.
En hvers vegna taldi verslunarfólk samningana, sem lagðir
voru fram fyrir páska, ekki nógu góöa? Komið hefur fram aö
það hafi einkum verið afgreiðslufólk í verslunum, og þá einkum
stórmörkuðum, sem hafði forgöngu um að fella samningana
og freista þess að ná fram betri kjörum í frekari viðræðum við
verslunareigendur. Bent hefur verið á að stærsti hluti þessa
fólks nýtur engra yfirborgana heldur fær greidd laun sín sam-
kvæmt „strípuðum töxtunum" og að það hafi einfaldlega ekki
unað því að semja um dagvinnulaun á bilinu 32-40 þúsund
krónur á mánuði.
í fréttum hefur nú um hríð mest borið á óánægju verslunar-
manna með langan vinnutíma. Aukin samkeppni verslana hef-
ur leitt til lengri opnunartíma. Algengt er að verslanir séu opnar
fram á kvöld og laugardagsopnun er að verða að viðtekinni
venju. Lengri opnunartími hefur að mörgu leyti létt neytendum
lífið en ekki þarf að efa að meiri kostnaður við vörudreifingu
lendir fyrr eða síðar útí vöruverðinu þannig að neytendur fá að
greiða fyrir hagræðið af lengri opnunartíma.
Lengri opnunartími verslana hefur lengt vinnudag
starfsfólksins úr hófi. Því miður hefur raungildi heildarlauna
þess ekki aukist að sama skapi. Samhliða aukinni eftirvinnu
hefur kaupmáttur grunnkaupsins rýrnað.
í mörgum verslunum, einkum þeim minni, á starfsfólkið erfitt
með að neita yfirvinnu ef það hefur ekki til þess stuðning
stéttarfélagsins. Þess vegna vill það fá skýr ákvæði í samninga
um opnunartíma.
Margir hafa undrast það hvers vegna opnunartími verslana
getur orðið að bitbeini í samningamálum verslunarmanna.
Bent er á vinnustaði á borð við spítala þar sem störf falla ekki
niður allan sólarhringinn. í mörgum iðnfyrirtækjum ganga vél-
arnar jafnt nótt sem nýtan dag.
Á slíkum stöðum vinnur fólk á vöktum. En til þess að koma á
vaktakerfi þarf að sjálfsögðu að bæta við starfsfólki og það þarf
að greiða starfsfólkinu vaktaálag ofan á kaupið og bæta því á
ýmsan hátt óhagræðið sem það hefur af óeðlilegum vinnutíma.
Menn spyrja hvers vegna ekki megi koma á einhverju slíku
kerfi við verslunarstörfin.
Við slíkum spurningum hafa ekki heyrst fullnægjandi svör.
En kannski er ekki svo erfitt að finna svarið. Kannski vilja
verslunareigendur einfaldlega ekki greiða eðlileg laun fyrir
vaktafyrirkomulag. Getur verið að þeim finnist heppilegt að
haldataxtalaunum mjög langt niðri til þess að áhugi starfsfólks-
ins á eftirvinnu dvíni ekki um of og til þess að unnt sé að haga
opnunartíma að vild án þess að hafa áhyggjur af því hvort
nokkur fáist til að vinna?
Verslunareigendur eiga í stríði hverjir við aðra. Á höfuðborg-
arsvæðinu eru fleiri verslanir en nauðsynlegt er, fjárfesting í
vörudreifingu er of mikil. Samkeppni kaupmanna hefur harðn-
að að mun og birtist m.a. í baráttu um hver geti haft opið lengst.
Fengi starfsfólkið sæmilega greitt fyrir vinnu sína og bætt yrði
við fólki til að minnka álagið á þeim sem fyrir eru, þá er ólíklegt
að Verslunarmannafélag Reykjavíkur vildi setja skorður við
opnunartíma. En því miður virðast kaupmenn telja eðlilegt að
starfsfólk þeirra sé fyrstu fórnarlömbin í harðnandi samkeppni
um viðskiptavinina.
Hinum almenna neytanda ertamt að hugsa sem svo að best
sé að hafa verslanir opnar sem lengst. En almenningur telur
síður en svo sjálfsagt að samningsbundið kaup þess fólks,
sem afgreiðir í verslunum, sé það lágt að það þurfi að una
vinnutíma sem til viðbótar laugardagsvinnu stendur fram til
klukkan níu eða tíu hvert kvöld virka daga.
ÓP
Siðuslu dago hat» otðtð
Bfjörl«'5)di omraeður siöðw
■iipýðufiokf.sími t ríkísstjðro
■ f'Oísf.'-ins Paísaonar oq or
Ifundur fóðhoo’fmna á Hótof
■ LofHeiðum boío díieiðiocj »f
I sfðusto skoðrimiVdnnun t QV
I tiývfsrið. Iserífömorfnn »em
“ tió draga »f þeúfi olöuestöðu
jf Akýt. Alþýðufiokkorino
I iiefui lifdkisi of icið íTt&H
I sfefnu 5>tt«
pogjir Jón Balövin réðst i
I þaó 3ð plirsfra jiau sar sem
I fiokhormt) var i etiíf hami
I hafði sagt skllið viö sffórnar-
I sotu síoa 78-'tt. Uit nýkjör-
I lon ttwmaöuririn meó Í3utw
I umsiag fískverkunaonarmv.
1 frá Vasfoxmnaeyjutn om
| Iflitdið og boðaði stóreígna-
I skntl og fagfwrfngar & skait-
I korfinu. som teyndat voru
I garoíír kunningjar Affyýðu-
I ttokkííos, Cn hvað hefur
| fluonlsi siöan?
Eftir eitiðan tima i sfjórn-
I arandsföðo með önýft tnáf-
I gagn hóf tlokkurfnn »>g fii
I nýrrai stjðrnarábyrgðar og
I hefur nú j)rjá ráðhorrfl i rikis-
I sijórnínní. Pær vænfíngar
I *?ru jrri stórar som hin a!
I menni ftokksinaður hctur og
I Jmír kjósondui sem fiykkst
I hafa um sfefnu vatferðar og
Imannúð3f. Btt Þ«f) sáiasta
Víimufriður á
krutaheimitÍMt
Setjja n.fl áðo 8af<Jviri
hafi íerigié aó toika iausum
hai3 sið-sn n3rtn >-áí< vió fcr-
vstu íiohkrúug. Um j/nð órdur
vöf'Ö j^gjOhfií S«ir:fc&|7;u}fK’
að gu’a honiirr, sogróm i;i
iHO/hnga sbm jatr.ve! ha?a
vofið í s!'i sovéákre nnssís-
ao -s ct? or uoosogn og pöh-
íisk óífeyð K'isiíoarCuó-
rnun'ís'fcfurr w.r> knno saro-
ac tiafði uiinið af ósðrhiifoi
o',} tíugriaði: t;ö marcjra fcr-
rnaóna flokksins á fiókks-
skfíídtöíunoí og i írarn-
kva?rníia*:jórí) cjibggste ,
dsemið.
. ,fó» h«fur a’ míkfum dogn-
aói hfist uop t ffókknum oy
fcað siflp sam haon stendur
, >í/,;ir-.ái;uád:m>.-/!' vm;-
ið at rOðtJSftm* o?3 duyoaðt.
Gaíiino er fcpra bð freno
hefor átv*?g ffá.jivf ég tðr að
vjnn-3 > ftbkkhofn veriij ffékar
einanyráðö' og c't hfcf ög
fcaé á f iifíh'iiogúrur! ád mái-
píif otiii hmni tý*«e6ístögu
h«?ð fe.i:< okk> aiv«g aó haos
ví'ihúbfftgöom. Pet’a íionst
mér or.du'spegfo royndar
ffeih rnófic.va okkar,
ég fe.l áó pað /antí tif-
: fír.ritír.'.iiQií moína a! fö’ki f
'.'■cum ráðhc-rrflna som >.mi;
fcsafnr ðjbtn'.iöi ssni iáðf!0’*«-
:Sfcifc'?»íig?ft «'C fíargi 'f>«ir»
áyí»:fs»b*ií rpfíhtinotna nn
ág fsct «•»«:.íig<«f
'p«t:s eriiíið 'Joí'fti cit:
■jienn Vántía so'ii v>'i íbjkkc-
um Wasir róöbyrrarnff em ö
kaf> i y:;>'iu >' tdðwnfcvfutn pg
t tiAfa oúiuc.gis t.miiirit «ð
h’/tií yiarisrseöo' yii' >c«v>nu
sam fxiir í«á kaiffl ii:
öbyrgð-si lii sð útfo?;e st«fí»'.i
fiokKsins svo scm í fjoí-
skytöijrndíuni ðfi odrufft rdík
um Mitrc, ©rii cg i>aj» ysríd
hfirnstsic;’- vatgsngni Atb/ðtö
ítpkkaiivs trá uypbafi.
S'fcyrja oá Aib/bxrbokká-
röoon írvort beir tfiíj; tnmipe.
boríakscori samnoffieia fý;i«
baó e.ivc'ii: sem bpkkyrífift v»»i
sýna faorifcbgiifi) og staifs-
pjðnmirh tdris opfnocm í
sa>tmiftg«m uift k3úp og kjór,
oo hapn fj«r tikkitöði iaufi«-
stef'iu fynvnrsndi stjbrftar
tha’iis bg Frsnrsökndr ssm
ir-íddu tíf psina irð'óosiu
dadna sccj opififcfi.nr atarfs-
ms.nn hatfi háó cm ’swrgt áfa-
bii.i og rhftóai áfiharS /oru
bsrcar ufcpi at tjamstfi bái-
áiturnfihiujm Aíbyðufiokks-
;ns eins og t-fsukl timgasym-
ng sfcöia trcr rhtíð sfvádfigú 4
háfmátaráfihcrraror -að •tnnja
hv-Sð r.3fth er að gprs í>í;kkn-
UMRÆÐA
Öiatuf H. Cma'r.so'i
skrítai
a
jtt
HAFLASKOÐUN
ÞEGAR RÓNI RRENNUR
Erfitt hjá krötum
Stuðningsmenn og félagar
Alþýðuflokksins virðast
eiga því erfiðara með nætur-
svefninn sem lengra líður á
lífdaga ríkisstjórnar Þor-
steins Pálssonar.
Þetta sést í varnarræðun-
um sem ráðherrar flokksins
flytja um sjálfa sig á fundum
og í fjölmiðlum, þetta kem-
ur fram í samtölum útá götu
eða yfir kaffibolla við al-
menna krata, - og gleggst
má greina þessa ónotatilf-
inningu í flokknum þegar
hinir virkustu meðal flokks-
mannataka til máls,-þeir
sem bera hitann og þungann
án þess að hafa uppskorið
ráðherrastól eða vegtyllur.
Einn þessara skrifaði
ádrepu í flokksblaðið sitt um
páskana, Ólafur H. Einars-
son, formaður Alþýðu-
flokksfélags Mosfellsbæjar,
og kallar hugleiðingar sínar
„Naflaskoðun meðan Róm
brennur".
Rykfallið plagg
„Alþýðuflokkurinn hefur
hrakist af leið með stefnu
sína“ segir Ólafur að sé nið-
urstaðan af óförum flokks-
ins í almenningsáliti síðustu
mánuðina. Kjósendur
flokksins síðast hafi flykkt
sér um „stefnu velferðar og
mannúðar", en nú sé staðan
sú að „hugsandi til þeirra
mörgu kvenna og karla sem
lögðu gífurlega vinnu í að út-
færa fjölskyldu- og velferð-
arstefnu flokksins er það
nöturleg staðreynd að hún
er að verða rykfallið plagg“.
Ólafur ræðir síðan kost og
löst á helstu aðgerðum
krataráðherranna þriggja,
hælir Jóhönnu, hefur
áhyggjur af frjálshyggju sem
hafi byr undir báða vængi í
viðskiptaráðuneytinu og
tekst að finnast matarskatt-
urinn í senn góður og vond-
ur.
Einangraður
frekjudallur
Það er þó augljóst að
vandi Alþýðuflokksins nú er
fyrst og fremst að kenna for-
manni flokksins og helstu
ráðgjöfum hans að dómi
Mosfellsbæjarkratans:
„SegjamáaðJón Baldvin
Hannibalsson hafi leikið
lausum hala síðan hann tók
við forystu flokksins. Um
það hefur verið þegjandi
samkomulag að gefa honum
svigrúm til breytinga sem
jafnvel hafa verið í stíl sov-
éskra hreinsana og er upp-
sögn Kristínar Guðmunds-
dóttur sem árum saman
hafði unnið af ósérhlífni og
dugnaði f tíð margra for-
manna flokksins á flokks-
skrifstofunni og í fram-
kvæmdastjórn gleggsta
dæmið.“
Brottrekstur Kristínar
hefur verið stór biti að
kyngja fyrir margan krat-
ann, einkum þegar sýnt varð
hverjir upphefðust með
auknu gengi nýrrar forystu.
Jón Baldvin er vissulega
duglegur vel og röggsamur,
segir krataformaðurinn úr
Moskó: „Gallinn er bara sá
að hann hefur alveg frá því
ég fór að vinna í flokknum
verið frekar einangraður og
oft hef ég haft á tilfinning-
unni að málþóf eftir hinni
lýðræðislegu hefð falli ekki
alveg að hans vinnu-
brögðum. Þetta finnst mér
endurspegla reyndar fleiri
ráöherra okkar.“
Akademískir
blýantsnagarar
Kurteislegt orðalag um
einráðan frekjudall sem
ekki vinnur með öðrum.
Enda er meira blóð í kúnni
hjáÓlafi H.:
„Égtel aðþað vanti til-
finnanlega meira af fólki í
kringum ráðherrana sem
unnið hefur af þrautseigj u
að framgangi jafnaðarstefn-
unnar og tel að val á aðstoð-
arfólki ráðherranna endur-
spegli frekar akademíska
blýantsnagara en fólk úr lif-
andi pólitísku starfi innan
flokksins."
Akademísku blýantsnag-
ararnir eru meðal annars
Karl Birgisson og Lára Júlí-
usdóttir samkvæmt
greininni, og að auki „ný-
ráðinn Friðfinnsson" eftir-
maður Björns Björnssonar í
aðstoðarsætinu hjá Jóni
Baldvini, Stefán að nafni, og
á ekki vel uppá pallborð
uppviðMosfell.
Táknmyndin Indriði
„Ráðherrarnir eru á kafi í
vinnu í ráðuneytum og hafa
einungis tíma til að flytja
glansræður yfir fólkinu sem
þeireigaaðkalla til ábyrgð-
ar til að útfæra stefnu flokks-
ins...“ heldur Ólafur áfram,
- og víkur loks að þeirri
táknmynd sem fjármálaráð-
herra Alþýðuflokksins hef-
ur valið opinberri Iauna-
stefnusinni:
„Spyrja má Alþýðu-
flokksmenn hvort þeir telja
Indriða Þorláksson sam-
nefnara fyrir það andlit sem
flokkurinn villsýna
launþegum og starfsmönn-
um hins opinbera í samning-
um um kaup og kjör, en
hann ber líkklæði launa-
stefnu fyrrverandi stjórnar
íhalds og Framsóknar sem
leiddu til þeirra hörðustu
deilna sem opinberir starfs-
menn hafa háð um langt ára-
bil, og meðal annars voru
bornar uppi af helstu bar-
áttumönnum Alþýðuflokks-
ins eins og Hauki Helgasyni.
Ég skora hér með alvar-
lega á fjármálaráðherrann
að íhuga hvað hann er að
gera flokknum með svona
vinnubrögðum.
Þessi orð Ólafs eiga enn
betur við eftir páska en fyrir
þegar fjármálaráðherranum
hefur með aðstoð Indriða og
Félagsdómara tekist að
bregða fæti fyrir kennara
með ómerkilegum lögfræði-
legum tittlingaskít."
Ef fjármálaráðherra Al-
þýðuflokksins heldur áfram
að beita slíkum Indriða-
trikkum í samskiptum við
opinbera starfsmenn og
aðra viðskiptamenn ráðu-
neytis síns er nefnilega ekki
víst að eftir verði neinn
flokkur fyrir þá Jón Baldvin
og ÓlafH. aðhafaáhuggjur
af.
-m
þJOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, Óttar Proppó.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaöamenn: Guðmundur Rúnar Heiöarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríöur Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sœvar
Guðbjömsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrtta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Lj ósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltatelknarar: GarðarSigvaldason, Margrét Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjórl: Hallur Páll Jónsson.
Skrlfatofustjórl: Jóhannes Haröarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvaröardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýalngaatjóri: Sigríður HannaSigurbjömsdóttir.
Auglýalngar: Guömunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Slmavarala: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bflatjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelöslu-og afgreiöslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýalngar:Síðumúla6,símar681331 og 681310.
Umbrot og aetnlng: Prentsmiðja Pjóðviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verð í lauaaaölu: 60 kr.
Helgarblöö: 70kr.
Áakrtftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 8. aprfl 1988