Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1995, Page 14
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Breyttar forsendur
Af hinu mannskæöa snjóflóði á Flateyri getum viö
lært ýmislegt, sem auðveldar okkur aö varast slíka at-
burði í framtíðinni. Mikilvægast er að átta sig á, að
kaupstaðabyggð undir íjallshlíðum er óráðleg, svo sem
sagt var hér í leiðara blaðsins 19. janúar síðastliðinn.
Snjóflóð hafði áður fallið niður að kirkjunni á Flat-
eyri, svo að reynsla er fyrir því, að snjóflóð renna eins
langt þar og þau gerðu núna, þótt þau geri það að vísu
sjaldan. En miða verður við sjaldgæfa atburði, þegar
reynt er að tryggja öryggi fólks á hættusvæðum.
Gagnsleysi snjóflóðavarna er það, sem sker mest og
sárast í augu að þessu sinni. Á Flateyri hafði verið
komið upp tveimur varnargörðum gegn snjóflóðum.
Svo virðist, sem flóðið hafi lítið sem ekkert mark tek-
ið á þeim. Það fór beint yfir annan og yfir jaðar hins.
Snjóflóðið kennir okkur, að ekki dugir að bæta fyrir
fjárfestingarmistök síðustu áratuga í sjávarplássum
landsins með því að reisa mannvirki til varnar byggð-
inni. Náttúruöflin eru einfaldlega kraftmeiri en þau
mannvirki, sem maðurinn reisir sér til varnar.
Við þurfúm að átta okkur fljótt á þessari nýju lexíu,
þótt við höfum verið lengi að átta okkur á hinni gömlu,
að ekki er ráðlegt að víkka byggð af sjávareyrum upp í
brekkur, sem eru undir fjallshlíðum. Við verðum að við-
urkenna ósigurinn og byrja aðgerðir með hreint borð.
Raunar átti reynsla forfeðranna að segja skipuleggj-
endum kaupstaða, að ekki skuli reisa hverfi utan sjáv-
areyra og fjarðarbotna. Undanfarna áratugi hefur ver-
ið sýnt mikið andvaraleysi í þess,um efnum, sem mun
kosta þjóðfélagið miiljarða króna á næstu árum og ára-
tugum.
Þjóðin hefur á hverri öld mátt þola tímabil veðurofsa
og hamfara, þótt á milli hafi liðið tiltölulega friðsælir
áratugir. Margt bendir til, að nú sé gengið í garð nýtt
tímabil stórviðra. Við þær aðstæður þurfum við að
muna eftir fyrri timabilum af þvi tagi í sögu landsins.
Stöðva ber allar framkvæmdir undir fjallshlíðum og
hætta þar með í eitt skipti fyrir öll að tjalda til einnar
nætur í sjávarplássunum. í þess stað þarf að þétta
byggð á eyrum og færa hana sumpart inn í fjarðar-
botna, þar sem hvorki er hætta á snjóflóðum né flóð-
bylgjum.
Við þurfum að muna eftir, að snjóflóð og aurskriður
að ofan eru ekki eina hættan, sem steðjar að fjarða-
byggð. Flóðbylgjan á Suðureyri minnir okkur á, að
einnig ber að kanna, hversu vel eða illa fjarðabyggðin
er búin undir náttúruhamfarir að neðan, frá hafinu.
Á endanum er þetta svo peningadæmi. Þótt ofan-
flóðasjóður hafi verið efldur, er greinilegt, að hann
ræður ekki við dæmið eftir að snjóflóðið á Flateyri hef-
ur breytt forsendum þess. Við stöndum hreinlega and-
spænis útgjöldum, sem eru margfalt hærri á ári
hverju.
Jafnframt þarf í alvöru að svara þeirri spurningu,
hvort yfirleitt sé vit í að leggja mikið fjármagn til end-
urbygginga við aðstæður, þar sem landþrengsli eru
mikil. Það hlýtur að verða áleitið að auðvelda fólki
frekar að færa sig til staða, sem veita meira öryggi.
ísland er stórt land og þjóðin á öflug skip, sem eru
fljót á miðin. Það er ekki lengur nauðsynlegt að gera út
frá hverjum firði. Nú er kominn tími til að fara að
greiða götu þeirra, sem vilja losna úr átthagafjötrum
verðlausrar fjárfestingar í landþröngum sjávarplássum.
Þjóðfélagið þarf að spara á öðrum sviðum til að geta
losað fólk út úr þessum flárfestingum og stutt það til
framkvæmda við að skjóta rótum á öruggum stöðum.
Jónas Kristjánsson
LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 1995 DV
Berlusconi verður
að svara til saka
Fréttamenn höfðu orð á því að
Silvio Berlusconi, fyrrverandi for-
sætisráðherra, hefði verið niður-
dreginn á svip á fundi ítalska
þingsins á fimmtudag eftir að ljóst
varð að tillaga hans um vantraust
á ríkisstjórn Lambertos Dini næði
ekki fram að ganga. Ástæðunnar
er ekki langt að leita. Fall van-
traustsins útilokar nýjar þing-
kosningar í desember sem
Berlusconi stefndi að í því skyni
að geta aftur verið orðinn forsæt-
isráðherra áður en hann á að
koma fyrir rétt í janúar að svara
til saka fyrir mútugreiðslur fyrir-
tækja sinna.
Þessir atburðir eru til vitnis um
að ítölsk stjórnmál snúast enn um
uppljóstranir rannsóknardómara
á ijármálaspillingu sem umturn-
aði stjórnmálasviðinu í síðustu
þingkosningum. Berlusconi og
flokkur hans, Áfram Ítalía, hófust
þá óvænt til valda í bandalagi við
nýfasista og sjálfstjórnarflokk
Norður-Italíu sem vill fylkjaskipta
landinu. Sú stjórn féll í janúar, í
og með vegna þess að komið hafði
á daginn að spillingarrannsókn
beindist meðal annars að Finin-
vest, eignarhaldsfélagi fjölskyldu
Berlusconi á miklu fjármálaveldi,
sem meðal annars ræður yfir öllu
einkareknu sjónvarpi á Ítalíu sem
verulegrar útbreiðslu nýtur.
Við tók ríkisstjórn embættis-
manna og sérfræðinga undir for-
ustu Lambertos Dini hagfræðings
sem lengi hafði starfað hjá Al-
þjóðabankanum. Hún setti sér
markmið um bættan fjárhag ríkis-
ins, endurskoðun kosningalaga og
lagasetningu um aðgang stjórn-
málaflokka að útvarpi og sjón-
varpi en Berlusconi hafði rekið
þrjú sjónvarpskerfi sín til áróðurs
eftir að hann hóf stjórnmálaaf-
skipti og þar að auki reynt að
koma sínum mönnum yfir ríkis-
sjónvarpið meðan hann fór með
ríkisstjórn.
Tilefni vantrauststillögunnar,
sem féll í vikunni, var framganga
Filippo Mancuso, dómsmálaráð-
herra í stjórn Dini. Fljótt kom í
ljós að hann leit á það sem megin-
verkefni sitt að leitast við að taka
fram fyrir hendur rannsóknar-
dómaranna sem best hefur orðið
ágengt í að fletta ofan af spilling-
armálum þar sem stórfyrirtæki og
stjórnmálamenn koma einkum
við sögu og tengslum stjórnmála
og glæpastarfsemi mafíusamtaka
á Suður- Ítalíu.
Dómsmálaráðherrann gerði út
úr ráðuneyti sínu sveitir eftirlits-
manna sem tóku að yfirheyra
rannsóknardómara, einkum í
Mílanó og Palermo, krefjast af
þeim gagna og jafnvel reyna að
taka hálfrannsökuð mál úr hönd-
um þeirra. í öllu þessu naut dóms-
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
málaráðherrann dyggilegs stuðn-
ings Berlusconi og fréttamiðla
hans.
Niðurstaðan varð samt sú að
sakargiftir könnunarhópa dóms-
málaráðherra á hendur rannsókn-
ardómurum voru úrskurðaðar til-
efnislausar, þó ekki fyrr en einn
þeirra, og kannski sá kunnasti,
Antonio Di Pietro frá Mílanó, sá
sig tilneyddan að segja af sér eftir
að upplýsingum um einkafjárhag
hans var lekið til fjölmiðla. Birti
hann þá opið bréf til Berlusconi
þar sem hann kvaðst hafa greitt
flokki hans atkvæði á sínum tíma
en ekki geta það lengur eftir að
komið væri í ljós að fyrirtækja-
hagsmunir væru settir ofar þjóð-
arhagsmunum.
Aðfarir Mancusos dómsmála-
ráðherra urðu til þess að mið- og
vinstriflokkar, sem stjórn Dini
hefur stuðst við, báru fram tillögu
um vantraust á hann einan. Var
það samþykkt í efri deild þingsins
með yfirgnæfandi meirihluta, eft-
ir að stuðningsmenn Berlusconi
höfðu gengið af fundi.
Vantraust á einstakan ráðherra
en ekki ríkisstjórn í heild á sér
vart fordæmi á Ítalíu og stjórn-
skipunarreglur um hversu með
skuli fara sé það samþykkt eru
óljósar. Greip því Berlusconi tæki-
færið og bar fram vantraust á rík-
isstjórn Dini í því skyni að knýja
fram kosningar fyrir áramót.
Um skeið leit út fyrir að van-
traustið næði fram að ganga því
Endurreisti kommúnistaflokkur-
inn með 24 þingmenn lýsti fylgi
við það sökum andstöðu við
sparnaðaraðgerðir ríkisstjórnar-
innar. Þingmenn flokksins sátu þó
hjá eftir að Dini hafði kunngert að
hann myndi biðjast lausnar um
áramót, að lokinni afgreiðslu fjár-
laga.
Óvíst er þó að það leiði til
skjótra kosninga því Ítalía á að
fara með formennsku í Evrópu-
sambandinu á fyrra misseri næsta
árs. Gæti því hæglega svo farið að
Dini myndi nýja stjórn og kosn-
ingar drægjust fram yfir mitt ár.
Lamberto
þinginu.
Dini
forsætisráðherra
talar
í vantraustsumræðunni á ítalska
Símamynd Reuter
skoðanir annarra
Breytinga er þörf
„Þegar leiötogar svo til hverrar einustu þjóðar á
jörðinni halda upp á 50 ára afmæli Sameinuðu þjóð-
i anna í vikunni verða þeir að gera betur en að fylla
sal allsherjarþingsins og teppa umferðina í New
York. Þeir skulda sjálfum sér og borgurum sínum
| það að skoða nú vandlega samtökin sem þeir eru að
heiðra. Án umtalsverðra breytinga í skipulagi og
starfsháttum munu SÞ glata því sem eftir er af
gagnsemi sinni og stuðningi almennings."
Úr forustugrein New York Times 24. október.
Ritt skaöar
sjálfa sig og aðra
„Hvemig getur Ritt Bjerregaard hér eftir unnið
með Evrópusambandsmönnum þegar viðmælendur
| hennar geta átt von á þvi að birtast á síðum dagbók-
ar hennar sjöunda hvern mánuð. Ritt Bjerregaard
skaðar ekki einungis sjálfa sig. Hún skaðar embætti
umhverfisstjóra ESB og hún ætti að vera of klár til
þess.“
Úr forustugrein Politiken 24. október.
Hamingjan og fullveldið
„Kjósendur í Québec velta því enn einu sinni fyr-
ir sér hvort þeir yrðu hamingjusamari sem full-
valda ríki, óháð hinum hlutum Kanada. Þjóðarat-
kvæðagreiðslan fer fram á mánudag. íbúar Québec
eru þó ekki þeir einu sem eiga hagsmuna að gæta
þegar úrslitin eru annars vegar. Bandaríkjastjórn
hefur reynt að þræða milliveginn þegar rætt hefur
verið um atkvæðagreiðsluna. Á stjórnmálasviðinu
er þetta innanríkismál Kanada og kemur nágrann-
anum í suðri ekkert við. Hvað efnahagsmálin varð-
ar gætu úrslitin haft umtalsverð áhrif beggja vegna
landamæranna."
Úr forustugrein Washington Post 26. október.