Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2001, Blaðsíða 2

2
MÁNUDAGUR 7. MAÍ 2001
Fréttir I>V
Samkeppnisstofnun telur smásöluverslun eiga sök á verðhækkunum:
Þetta er ræn-
ingjaþjóðfélag
- segir Halldór Björnsson, formaður Eflingar, og telur samninga í mikilli hættu
Halldór
Björnsson.
Ræningja
þjóöfélag.
Stefán
Guöjónsson.
Ekki geröir
heildsalanna.
Siguröur
Jónsson.
Versnandi af-
koma smásölu.
„Við erum orðnir skelfingu lostnir
yfir þessari þróun í efnahagsmálun-
um. Við erum nýbúnir að ganga frá
samningum til eins árs og þá kemur
kollsteypa hækkana í kjölfarið. Mér
finnst við lifa í ræningjaþjóðfélagi.
Menn nota hvert tækifæri til að
draga úr hagstæðu verði til almenn-
ings en hirða peningana sjálfir,"
sagði Halldór Bjömsson, formaður
Eflingar, í samtali við DV í gær um
skýrslu Samkeppnisstofnunar sem
nú skekur íslenska verslun.
Halldór segir að hækkun krón-
unnar á sínum tima hefði átt að
þýða að innflutt vara lækkaði en
kaupmenn hefðu hirt mismuninn í
stað þess að leyfa neytendum að
njóta betri kjara. Síðan fullyrði for-
maður kaupmanna að álagningin
hafi ekki hækkað. Svo kemur frétt
frá Kaupási sem sé innan samtaka
verslunarinnar um að þeir hafi
hækkað álagninguna.
„Þessi menn nota hvert tækifæri til
að ræna frá almenningi rétt-
látum lækkunum á vörum.
Þetta hefur forsætisráðherr-
ann í raun sagt þótt hann hafi
orðað þetta öðruvísi," sagði
Halldór Björnsson.
Halldór segir það alveg
klárt að búið sé að taka til
baka stóran hluta af kjara-
bótum sem samið var um í
vetur. „Það er þessi gífur-
lega hækkun á bensíni og
ýmsum vörum. Þetta er
kostulegt þjóðfélag sem við
búum í. Nú skilst manni að verð-
bólgan sé á hraðri uppleið og verði
mun meiri en Seðlabankinn hefur
spáð. Samningarnir eru auðvitað í
mikilli hættu,“ sagði Halldór
Björnsson. Kjarasamningar verða
skoðaðir í febrúar á næsta ári.
Samkeppnisstofnun kannar nú
smásöluverslunina með tilliti til
aukinnar álagningar í kjölfar sam-
runa en þrjár verslunarkeðjur selja
landsmönnum megnið af lífsbjörg-
inni, Baugur, Kaupás og Samkaup-
Matbær (Nettó, Úrval, Strax). Öll
starfa fyrirtækin innan SVÞ - Sam-
taka verslunar og þjónustu.
Sigurður Jónsson, framkvæmda-
stjóri SVÞ, hafnaði því að um væri
að ræða græðgi smásöluverslunar-
innar eða að hún hækkaði verð í
skjóli fákeppni. „Það er höfuðskylda
verslunareigenda að skila rekstrin-
um réttu megin við strikið.
Vegna mikilla kostnaðarhækk-
ana að undanförnu verða kaup-
menn að afla meiri tekna. Stað-
reyndin er að afkoma smásölu-
verslunar hefur stórversnað frá
1999. Á sama tíma má sjá að
stærstu heildverslanirnar eru
með mun meiri framlegð.
Heildsalar höfðu borð fyrir
báru, afkoma þeirra var mun
betri og þeir gátu tekið á sig
kostnaðarhækkanir, en það
höfðu smásalar ekki,“ sagði Sig-
urður Jónsson í gær.
„Samkeppnisstofnun hefur bent á
að við áttum enga sök á þessum
verðhækkunum á tímabilinu 1999
til 2000, þvert á ásakanir í okkar
garð. Auðvitað léttir okkur þegar
hið rétta er leitt í ljós. Skýrslan sýn-
ir að sökin er ekki innflutningsfyr-
irtækja," sagði Stefán Guðjónsson,
framkvæmdastjóri Félags íslenskra
stórkaupmanna, í gærkvöld. -JBP
Helgi Laxdal, formaöur Vélstjórafélagsins:
Hugsanlega lög á
sjómannadeiluna
- stjórnmálamenn segja tímann knappan
„Það er skelfilegt að mennirnir
skuli ekki koma sér saman. Þeir hafa
kvartað yfir því að stjómvöld séu
alltaf að skipta sér af verkföllum sjó-
manna en það gerum við ekki nú. Nú
er sjómannadeilan orðin hálfum mán-
uði lengri en lengsta deila í þeirra
röðum síðustu tvo áratugina," sagði
Árni Mathiesen sjávarútvegsráð-
herra. Ámi var spurður hvort rétt
væri að forsætisráðherra hefði látið
þau orð falla að ríkisstjórnin mundi
aldrei setja lög á verkfallið. Hann
sagði að það væri rangt. „En menn
ættu að skilja að það er deiluaðilanna
að leysa deiluna en ekki stjómvalda,
það að setja niður deilu með lögum er
ekki lausn,“ sagöi Árni. Ráðherrann
sagði ljóst að þjóðfélagið tapaði mikl-
um fjármunum á deilunni. Markaðir
okkar yrðu fyrir miklum skaða, sem
og útgerðarfélög, fiskvinnslan og
launþegar um allt land.
„Stjórnmálamenn hafa sagt að við
höfum ekki ótakmarkaðan tíma og i
því ljósi getur maður ætlað að svo
geti farið að lög verði sett á verkfall-
ið. En þeir skipta um skoðun og ég
heyri haft eftir Davíð Oddssyni að
ekki verði sett lög á þessa deilu,“
sagði Helgi Laxdal, formaður Vél-
stjórafélags íslands, í gærkvöldi.
Deila yfirmanna í fiskiskipaflotanum
við útgerðarfélögin virðist engan
enda ætla að taka.
DV hefur fengið ábendingar um að
Árni M. Helgi
Mathiesen. Laxdal.
Helgi Laxdal teldi að lagasetningar sé
þörf, en hann hafnar því. Hann hafn-
ar því að hér sé um að ræða verkfall
hálaunamanna. „Það er hægt að taka
út frystitogarasjómennina og benda á
þeirra kjör sem eru hin bestu meðal
sjómanna hér á landi. En við erum
lika með menn sem hafa það ekkert
sérstakt," sagði Helgi. „Ég er hvorki
svartsýnn né bjartsýnn. Maður veit
ekkert hvað gerist. Út af þessum
mönnunarmálum höfum við komið
með'tillögur sem útgerðarmenn eru
að skoða. Deilan stendur um kaup-
tryggingu og tímakaup, ég heid við
leysum það. Síðan er þetta um trygg-
ingar, greiðslur í lífeyrissjóði með
líkum hætti og aðrir hafa notið. Loks
er það krafa LÍÚ um fækkun í áhöfn-
um. Við höfum gengist inn á það að
þegar laun hækka fækkar í áhöfn,
eins þegar nýr tæknibúnaður kemur
og veldur fækkun, þá erum við til-
búnir að mæta því,“ sagði Helgi Lax-
dal. -JBP
ingunn
akranes
DV-MVND E. ÓL.
Akraneshöfn
Dyttaö aö fiskiskipum í sjómannaverkfalli.
Samkeppnisstofnun í skýrslu um matvörumarkað:
Markaðsráðandi fyrirtæki rannsökuð
- skýrslan ádeila á Baug segir Jóhannes Jónsson
Samkeppnisstofnun segir í
skýrslu sinni um matvörumarkað-
inn sem kynnt var nú fyrir helgi að
hún hyggist framkvæma rannsókn
á því hvort fyrirtæki á markaðnum
hafi misnotað markaðsráðandi
stöðu sína og þannig farið gegn
samkeppnislögum. I skýrslunni
kemur fram að verð svokallaðrar
dagvöru, sem seld er í matvöru-
verslunum hafi að meðaltali hækk-
að um 15% á tímabilinu 1996-2000.
Á sama tíma nam hækkun á inn-
kaupsverði verslana og birgðahúsa
aðeins um 8-9% sem er í samræmi
við það sem vænta mátti að teknu
tilliti til gengisþróunar og almennra
erlendra verðbreytinga.
í skýrslunni er ekki sundur-
greint á hvaða tíma innan þessa
tímabils mestu hækkanirnar hafa
orðið en fyrir rúmlega ári kynntu
forsvarsmenn Baugs átak sem þeir
kölluðu „viðnám gegn verðbólgu"
og sagði Jón Ásgeir Jóhannesson,
forstjóri Baugs, að markmiðið með
þessu átaki væri að „lækka mat-
vöruverö i landinu enn frekar". Við
þetta tækifæri sagði Jón Ásgeir:
„Við heitum því að næstu tvö ár
mun Baugur ekki hækka álagning-
una í verslunum sínum.“ Það skýt-
ur því skökku við að nú, rúmlega
ári siðar, er haft eftir honum í fjöl-
miðlum að „enginn þræti fyrir að
álagning á matvöru hafi hækkað."
Ekki náðist í Jón Ásgeir í gær-
kvöld þar sem hann er staddur er-
lendis og Jóhannes Jónsson vildi
ekki tjá sig um einstök atriði skýrsl-
unnar þegar haft var samband við
hann en sagði að svarað yrði fyrir
Baug með tilkynningu í næstu viku.
„Skýrslan virðist vera ádeila á Baug
en það kemur svar við henni frá
Baugi í næstu viku,“ segir Jóhann-
es Jónsson.
-ÓSB
íslenskur kafbátaforingi
Ingvar E. Sig-
urðsson leikari er
nú staddur í
Kanada þar sem
fram fara tökur á
kvikmyndinni K-19:
The Widowmaker.
Þar fer hann með
stórt hlutverk rúss-
nesks kafbátaforingja. Aðalhlutverk
myndarinnar eru i höndum Harri-
son Ford og Liam Neeson.
Morgunblaðið sagði frá.
Meiri verðbólga?
Ingólfur Bender, hagfræðingur
hjá Íslandsbanka-FBA, telur hættu
á meiri verðbólgu en fram kemur í
verðbólguspá Seðlabanka íslands.
Fréttablaðið sagði frá
Gagnrýnir skýrslu
Jón Ásgeir Jó-
hannesson, forstjóri
Baugs, gagnrýnir
skýrslu Samkeppn-
isstofnunar harð-
lega og segir að í
henni séu rang-
færslur. Hann segir
að mikil samkeppni
sé á smásölumarkaði og að fyrir-
tæki á markaðnum skili ekki hagn-
aði og séu þau í lakari stöðu en þau
erlendu fyrirtæki sem Baugur sé
borinn saman við.
Fréttablaðið sagði frá.
Svartir svanir
Á Fáskrúðsfirði hafa tveir svartir
svanir hreiðrað um sig undanfarna
daga. Hafa þeir verið hinir spökustu
og hefur fólk flykkst á svæðið tO að
berja þá augum og taka af þeim
myndir. Ævar Pedersen fuglafræð-
ingur segir að mjög óvenjulegt sé að
svartir svanir sjáist hérlendis.
mbl.is skýrði frá.
Innflutningur dregst saman
Almennur vöruinnflutningur hef-
ur dregist saman um liðlega 6% að
raungildi samkvæmt bráðabirgða-
tölum sem flármálaráðuneytið hef-
ur látið vinna. Hér er átt við vöru-
innflutning án skipa og flugvéla.
Vöruskiptajöfnuðurinn batnaði um
3,9 milljarða á fyrsta ársfjórðungi
frá því í fyrra ef skip og flugvélar
eru undanskilin.
Viðskiptablaðið sagði frá
Athugasemdir frá flugturni
Varðstjórar í flugturnunum í
Reykjavík og Vestmannaeyjum
gerðu athugasemdir við samskipti
sin við eftirlitsmenn Flugmála-
stjórnar í Eyjum um verslunar-
mannahelgina. Bókanir í dagbókum
gefa í skyn að eftirlitsmennirnir
hafi ekki rækt skyldur sínar.
RÚV greindi frá.
Reykur á Hagamel
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
var kallað út í gær þar sem reyk
lagði frá íbúð á fyrstu hæð húss við
Hagamel. í ljós kom að ekki var um
eld að ræða heldur hafði húsráð-
andi gleymt potti á eldavél en verið
var að sjóða egg. Húsráðendur voru
að heiman en nágrannar kölluðu á
slökkviliðið. mbl.is sagði frá.
Kjaradeila sjómanna
Þórir Einarsson
ríkissáttasemjari
segir ekki vera for-
sendu fyrir sáttatil-
lögu i kjaradeilu
sjómanna og út-
vegsmanna en verk-
fall hefur nú staðið
í fimm vikur. Davíð
Oddsson forsætisráðherra segir það
alvarlegt ef samningsaðilar eru
ófærir um að semja um kjör um-
bjóðenda sinna.
Morgunblaðið sagði frá