Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.2002, Blaðsíða 41

LAUGARDAGUR 5. OKTÓBBR 2002
Helgarblacf I>V
45
Franskur böðull leysir frá skjóðunni:
Tók yfir 200 manns af lífi
Mikið lá við að ró væri á ög-
urstund og dauðamanni ekki
gefið tækifæri til að hugsa.
Effgrsti aðstoðarmaður
klikkaði og sá sem lá undir
öxinni færi að gjóa augum og
líta íkringum sig var hætta
á að hálsinn skekktist til og
blaðið lenti á kjálkabeini eða
annars staðar þar sem meiri
fyrirstaða var en á bana-
kringlunni. Þá gat allt farið
úrskeiðis og varð að Ijúka
verkinu með slátrarahníf
sem hafður var við höndina
að grípa til ínegðartilfellum.
Fernand Meyssonnier hefur höfuð mitt I hendi
sér. Hann heldur tveim holdmiklum fingrum aftan
við eyrun og teymir mig fram úr sætinu. Þetta er
ekki sárt en áhrifin eru vissulega óþægileg. „Svona
á að gera þetta. Ekki má halda náunganum með
höndunum nærri hálsinum, þá getur orðið slys. Það
kom fyrir og fólk missti tvo eða þrjá fingur." Þetta
er frásögn blaðamanns sem talaði við franskan
böðul sem nú er að gefa út endurminningar sínar og
dregur ekkert undan.
Monseur Meyssonnier var opinber böðull í 21 ár,
en hann hóf starfið árið 1947. Hann starfaði við fall-
öxina í Alsír og átti þátt í að afhöfða yfir tvö hundr-
uð manns, meirihluti þeirra var arabar í þáverandi
franska Alsír. Meðan á stríðinu milli Frakka og Al-
sírmanna stóð afhöfðaði hann fimm til sex manns á
viku.
Honum er vel kunnugt um hvernig er að halda á
búklausu mannshöfði og er vanur að sjá blóðlifrar.
- Blóðið spýtist úr strjúpanum eins og tvær
skvettur úr rauðvínsglösum og draga allt að þrjá
metra, segir gamli böðullinn. Hann er núna, að
minnsta kosti i Evrópu, síðasti hlekkurinn í fornri
atvinnugrein, sem er næstum goðsöguleg, hann
drap fyrir fólkið.
Böðullinn fyrrverandi býr nú í sveitaþorpi í
Frakklandi en þangað flutti hann frá Tahiti árið
1992, þar sem hann rak bar í þrjá áratugi.
Til þessa hefur Fernand ekki viljað tala opinber-
Fernand Meyssonnier tók við starfi föður síns sem
böðull hins opinbera í Alsír. í bók sem hann hefur
skrifað lýsir hann sinni blóðugu atvinnugrein sem
hann telur sig hafa leyst vel og samviskusamlega af
hendi. Á stofuskápnum eru ininjagripir frá liðinni tíð
og þeirra á meðal líkan af fallöxi sem böðullinn smíð-
aði þegar hann var 15 ára gamall og gaf föður sínum,
yfirböðlinum.
lega um sitt gamla starf. En nú er hann 72 ára gam-
all og er orðinn veikur af krabbameini. Um þessar
mundir er að koma út bók eftir hann, Saga böðuls-
ins. Þar skýrir hann frá starfi sínu og fegrar það
ekki.
Faðir Fernands, Murice Meyssonnier, sem var
kommúnisti og bareigandi, var yfirböðull í Alsír eft-
ir síðari heimsstyrjöld. Hann tók son sinn sem lær-
ling í faginu 1947.
En guðfaðir Fernands var Henry Roch sem gegndi
starfi yfirböðuls fyrir stríð. Forfeður hans í beinan
karllegg voru opinberir böðlar og er atvinnugreinin
í ættinni rakin allt aftur til 17. aldar. Má segja að
öxin hafi fylgt fjölskyldunni í marga ættliði.
í endurminningum kemur fram að þegar sonur-
inn tók til við að aðstoða föður sinn 1947 hafi hann
þurft á manni að halda sem hann gat treyst fullkom-
lega. Það er vandaverk að taka fólk af lífi og ekkert
má fara úrskeiðis, því þá er voðinn vís.
Starfinu fylgdi margs kyns upphefð og kostir. Það
var vel launað, böðullinn mátti bera byssu, frítími
var nægur og lögreglustjórinn var kumpánlegur við
stéttina. Og hann var vel séður í franska Alsír.
Hækkaður í tígn
Þegar verkefnin kölluðu var hringt frá skrifstofu
ákæruvaldsins í barinn þar sem Meyssonnier eldri
varð fyrir svörum á meðan sonurinn var enn í læri.
Áð áliðnum degi fóru þeir að pakka fallöxinni nið-
ur í kassa, en þegar hún var ekki í notkun var hún
tekin sundur og geymd í pörtum.
Kassarnir voru settir upp á vörubíl og haldið var
til viðkomandi fangelsis í Alsírborg, Oran eða Con-
standtine. Þar var hafist handa við að setja aftöku-
tækið saman og reisa hana í fangelsisgarðinum. Við
sólarupprás var verkinu lokið og fallöxin stóð
reiðubúin að sinna sínu hlutverki.
Fernand hóf böðulsstarfið sem aðstoðarmaður og
var hans skylda i fyrstu að binda tryggilega fætur
og læri sakamannsins saman með sterkri fiskilínu.
Síðan voru handjárn settar á hendur og þær bundn-
ar fastar saman aftur fyrir bak og þess gætt aö oln-
bogarnir væru þétt saman. Það var gert til að höf-
uðið teygðist sem lengst frá búknum, okkur öllum
til hægðarauka, segir Fernand, sem dregur ekkert
undan í lýsingum sínum á böðulsstarfinu.
Þegar frá leið var Fernand hækkaður í tign og
gerður að aðalaðstoðarmanni föður síns. Þvi fylgdi
sú ábyrgð að standa framan við gálga fallaxarinnar
og toga höfuð dauðamanns gegnum gatið á við-
arplönkunum sem umluktu hálsinn. Haldið var um
höfuðið þegar axarblaðið féll.
Fyrsti aðstoðarmaður var kallaður „ljósmyndar-
inn“. Það var vegna þess að hann varð að halda
höfðinu grafkyrru og horfa beint í augu þess sem lá
undir gálganum, eins og ljósmyndarar gerðu i þá tíð
þegar allir urðu að vera kyrrir á meðan mynd var
tekin.
Mikið lá við að ró væri á ögurstund og dauða-
manni ekki gefið tækifæri til að hugsa. Ef fyrsti að-
stoðarmaður klikkaði og sá sem lá undir öxinni
færi að gjóa augum og líta í kringum sig var hætta
á að hálsinn skekktist til og blaðið lenti á kjálka-
beini eða annars staðar þar sem meiri fyrirstaða
var en á banakringlunni. Þá gat allt farið úrskeiðis
og varð að ljúka verkinu með slátrarahníf sem hafð-
ur var við höndina að grípa til í neyðartilfellum.
Þegar fyrsti aðstoðarmaður var tilbúinn sagði
hann: „Falla, faðir!“ og smellur. Höfuðið var í hönd-
um hans og var strax sett í körfuna.
Gaf föður sínum fallexi
Böðullinn fyrrverandi segir að það veiti taum-
laust vald að deyða samborgara sína. Atburðarásin
verður eins og á hraðsýndri kvikmynd. Þegar mik-
ið er að gera er komið með þann fyrsta og hann tek-
inn af lífi og 20 sekúndum síðar er sá næsti leiddur
fram og eru báðir afhöfðaðir fumlaust á skömmum
tíma. Verknaðurinn gefur manni ólýsanlegt vald
sem aðeins guð hefur yfir að ráða.
Þegar Fernand var 15 ára gamall smíðaði hann
likan af fallöxi og gaf föður sínum. Hann erfði grip-
inn og nú trónir hann á stofuskáp hjá honum sjálf-
um. Hann á fleiri minjagripi svo sem gleraugu sem
dauðamaður afhenti honum rétt áður en höfuðið
skildist frá búknum.
Hann á líka mikla stólpagripi sem eru tveir páfa-
gaukar sem eigandinn hefur kennt að blístra
Marseillaiseinn, þjóðsöng Frakka, og International-
inn, sem á íslandi er sunginn með textanum Fram
þjáðir menn ... og á eftir garga fuglarnir: „Af með
Fallöxin var fundin upp sem líknartæki. Sé kunnáttu-
samlega með liana farið sneiðir hún höfuð frá búk á
skjótan og tiltölulega hreinlegan hátt. Böðlar með
handöxi sköðuðu iðulega dauðamenn án þess að drepa
þá fyrr en eftir mörg högg og klaufalcga af hcndi
reidd.
hausinn - lengi lifi Meyssonnier".
Ætla mætti að Fernand væri harðlyndur maður
eftir allar þær aftökur sem hann hefur framkvæmt
eða staðið að. En karlinn heldur nú síður. Hann seg-
ir að stundum þegar hann er að horfa á fótbolta í
sjónvarpinu og einhver veslingurinn vinnur háar
upphæðir og ætlar af göflunum að ganga af ánægju,
þá fær böðullinn tár í augun.
Svo segir hann átakanlega sögu af viðkvæmni
sinni: „Einu sinni var ég með vini mínum í Alsir
sem var að reyna að snúa bíl í gang. Sveifin sló til
baka og hann fékk svöðusár á höfuðið. Ég fór með
hann til læknis sem saumaði sárið saman, og ég
segi það alveg satt, að ég tók það mjög nærri mér að
sjá hann þjást svona mikið og varð næstum veikur
af að sjá allt blóðið sem úr honum streymdi.
Ég spurði lækninn hvað gengi eiginlega að mér og
hann svaraði: Þú hefur bara ekki vanist þessu!"