Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.2002, Blaðsíða 17

Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.2002, Blaðsíða 17
+ 16 Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf. Framkvæmdastjóri: Hjalti Jönsson Aðalritstjóri: Óli Björn Kárason Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson Aóstoéarritstjóri: Jónas Haraldsson Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: Skaftahlíð 24,105 Rvík, sími: 550 5000 Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5749 Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is Akureyrl: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001 Setning og umbrot: t'Jtgáfufélagiö DV ehf. Plötugerð og prentun: Árvakur hf. DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim. Helvíti á jörðu Fátt er hverju þjóðfélagi miMlvægara en menn sem ganga fram fyrir skjöldu og berjast fyrir brýnum samfé- lagsbótum. Þessum mönnum er gjarnan lagið að hreyfa hressilega við þjóð sinni og vekja hana af djúpum dvala. Þeir hrista upp í samfélaginu, skekja það, hræða það. Fátt er hverju þjóðfélagi hættulegra en almennur doði og yfirborðsmennska. Hverju samfélagi verður að lýsa eins og það er og til þess þarf menn sem vilja og þora og geta. Og gera. Stefán Karl Stefánsson leikari er gott dæmi um menn sem þora. Og gera. Hann hefur farið eins og stormsveip- ur um landið á síðustu mánuðum og fyllt hvern salinn af öðrum af agndofa foreldrum sem hlýtt hafa á reynslu hans af einelti. Eins hefur Stefán rætt við hundruð ung- menna um allt land um þennan einn mesta smánarblett á íslensku samfélagi sem hefur fengið að þrífast í skjóli óttans í alltof mörg ár. Stefán Karl er maður dagsins í ís- lenskri samfélagsumræðu. Stefán Karl talar um einelti af biturri reynslu. Hann var sjálfur fórnarlamb eineltis á uppvaxtarárum sínum og kynntist þá þvi „helvíti á jörðu“ sem einelti er í raun og veru. Hann dregur ekkert undan í lýsingum sinum af miskunnarleysi unglingsáranna og kemur við kviku allra sem á hann hlusta. Hann hefur rofið langa þögn um það ofríki óttans sem ríkt hefur á skólalóðum og íbúða- hverfum landsins. Og það er ekki eins og fyrirlestrar dugi Stefáni. Nú krefst hann aðgerða. í íjölmiðlum á síðustu dögum hefur Stefán lýst þjóð sinni á eftirminnilegan hátt. „Við lifum ekki í samfé- lagi,“ segir þessi ákafi baráttumaður og leggur áherslu á fyrri lið orðsins samfélags. Það er hans skoðun að al- menningur vinni ekki saman að mikilvægustu umbótum sem gera þarf á þjóðfélaginu. Miklu fremur standi fólk sundrað frammi fyrir verkefnum dagsins, horfi löngum út á við í stað þess að líta inn á við. Almenningur hafi ekki áhuga og þor að segja hug sinn. Þetta er rétt lýsing á landsmönnum. Og löngu tíma- bært að menn hætti að einblína á íslendinga sem ein- hverja allsherjar afreksþjóð. Nóg er komið af sjálfsdýrk- un og sjálfumgleði í mannlýsingum þar sem vellíðan er mæld í vinnusemi. Vissulega slá íslendingar hvert neyslumetið af öðru og fara hraðar fram í einstaklings- hyggju en nokkur önnur þjóð ef allt er talið. Á þessum hraða samfélagsins hefur hins vegar æði margt gleymst, meðal annars umhyggja fyrir náunganum. Efalítið hefur miskunnsemi verið á undanhaldi í ís- lensku samfélagi í nokkra áratugi. Á sama tíma hafa gömul gildi gleymst og heilbrigð afstaða til lífsins veikst og dofnað. Vaxandi einelti, jafnt á meðal ungmenna sem fullorðinna, er ein alvarlegasta birtingarmynd þessa þjóðfélagsmeins. Og alltof lengi hefur þetta ömurlega of- beldi verið látið átölulaust, eins og það sé partur af eðli- legum samskiptum fólks að níðast á náunganum, sví- virða hann og gera lítið úr honum. í málflutningi sínum hefur Stefán Karl lagt áherslu á manngildi. í darraðardansi allra hagstærða og efna- hagstalna hefur þetta gamalkunna hugtak gleymst í um- ræðunni. Gróðinn er talinn í tíma og peningum. Og ár- angur mældur í ofboðslegri einstaklingshyggju. Við þurf- um að snúa okkur aftur til samfélagsins með áherslu í fyrri lið þessa orðs sem á að skipta sköpum í lífi okkar. Og það er ekki nóg að ala börnin okkar upp. Fullorðnir verða sjálfir að taka sér ærlegt tak. Sigmundur Ernir > FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 2002 FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 2002 17 DV Skoðun Hátíð í helmingaskiptaflokkunum Kjallari Björgvin G. Sígurösson varaþingmaöur Samfylkingarinnar í Suöurkjördæmi. Undanfarið hefur staðið yfir mikil veisla í helm- ingaskiptaflokkunum tveimur sem með land- stjórnina fara. Hátíð er í bæ og bitlað til gæðing- anna hægri og vinstri. Leifunum af Sambandinu er sóp- að upp og aðgengi að stjórnvöldum tryggt með þvl að kaupa Finn Ing- ólfsson til samsteypunnar. Þó aö dýr Finnur væri þá er hann áreið- anlega þyngdar sinnar virði í gulli hvað þetta varðar. Allt fyrir áhrif og aðgengi að stjórnvöldum. Hinum megin fá þeir sem lúta náðarvaldi Davíðs Oddssonar og Sjálfstæðisforystunnar sinn skerf af góssinu. Allt á kostnað almenn- ings og almannahagsmuna. Helm- ingaskiptin ganga fyrir öllu. Þess- ari veislu lýkur ekki á næstunni og mun ekki ljúka nema að kjósendur grípi í taumana og kjósi þessa stjórn í burtu. Tvegggja flokka stjórnir Eina leiðin til að binda endi á hátíð helmingaskiptaflokkanna er að Samfylkingin njóti styrks til þess að leiða og mynda næstu rík- isstjórn. Margir líta til tveggja flokka stjórnar Samfylkingarinnar og Framsóknarflokksins. Til að það rætist þurfa þessir flokkar að bæta við sig 3-4% samkvæmt nýj- ustu Gallup-könnun. Þannig geta margir kostir myndast til róttækra „Helmingaskiptin ganga fyrir öllu. Þessari veislu lýkur ekki á nœstunni og mun ekki Ijúka nema að kjósendur grípi í taumana og kjósi þessa stjóm í burtu. “ skipta á stjórnarheimilinu. Brýn- ast er að breyta þeirri stöðu að Sjálfstæðisflokkurinn einn geti myndað tveggja flokka stjórnir. Eina leiðin til þess er öflug Sam- fylking sem félagshyggjufólk sam- einast um. Flokkurinn hefur síð- asta árið verið á mikilli siglingu og bætt við sig miklu fylgi. Er nú með um þriðjung þjóðarinnar á bak við sig. Einungis með sterkri Samfylk- ingu er hægt að brjóta ægivald Sjálfstæðisflokksins í íslenskum stjórnmálum á bak aftur og þá makalausu stöðu að hann geti úl- len, dúllen, doffað hvern hinna flokkanna í tveggja flokka stjóm með sér. Varðstaða um velferð Næg eru verkefnin fyrir umbóta- stjórn af þessu tagi. Sjálfstæðis- flokkurinn færist æ nær því að boða einkarekstur í heilbrigðis- kerfinu þar sem tvö kerfi væru til staðar. Eitt forréttindakerfi fyrir þá efnuðu og annað opinbert fyrir þá sem ekki geta keypt sig fram fyrir biðraðimar á einkaspítulun- um. Varðstaða um öflugt velferðar- kerfi er eitt af stærstu verkefnum slíkrar stjórnar og það brýnasta. Það eru ótrúlega margir og stórir brestir að myndast í velferðarkerf- inu og það verður að koma í veg fyrir að einkalausnir Sjálfstæöis- flokksins nái þar fram að ganga. Debet- og kreditheimur Nýlega var í Stúdenta- blaðinu viðtal við for- mann ráðsins sem nefndi m.a. „hallarekstur" Stúd- entaráðs. Ekki var auð- velt að skilja við hvað var átt. Það getur varla verið markmiðið að reka Stúdentaráð með hagnaði. En þetta er eitt lítið dæmi af fjöl- mörgum um það hvemig pólitísk umræða á íslandi snýst orðið um fátt annað en bókhald. Á íslandi rík- ir alræði bókh'aldsins. Spítalar á íslandi eru aldrei til umræðu nema orðið „hallarekstur" komi fyrir. Sama gildir um strætis- vagnana. Nú er vitaskuld mikilvægt að sjúkrahús, strætisvagnar og stúd- entaráð séu vel rekin. En þetta eru ekki fyrirtæki og það er rangt og hættulegt að tala um öll fyrirbæri eins og þau séu fyrirtæki á markaði. Seinustu áratugi hefur verið bar- ið inn í íslendinga og heiminn allan að ekkert sé til nema viðskipti. Hug- tök viðskiptalífsins og hagfræðinnar skýri allt. Þetta er sennilega heimskulegasta og hættulegasta hugmynd samtimans og afleiðingin er yfirráð viðskiptahugmyndafræði í samfélaginu. Halli á rekstri Það sem mestu máli skiptir fyrir spítala er hvemig þeim gengur að lækna sjúkdóma og halda þeim í skefjum. Það er líka mikilvægt að sjúklingum geti liðið þar sæmilega. Á hverjum degi eru lítil kraftaverk unnin í íslenskum sjúkrahúsum. í fréttum er hins vegar aldrei rætt um annað en halla á spítölunum. Strætisvagnar eiga að auðvelda fólki að komast hratt og örugglega milli staða. Það er aðalatriðið, ná- kvæmlega eins og með einkabíla. Umræða um einkabíla snýst ekki aðeins um kostnað og halla. Þó eru þeir mun dýrari í rekstri fyrir venjulegt fólk en strætisvagnar fyrir sveitarfélög. Þann kostnað telja fáir eftir sér en þegar kemur að almenn- ingsvögnum er ekki um annað talað en kostnað. Þó em þeir hagkvæmari fyrir samfélagiö og í þeim meiri framtíðarvon. Er lífið bókhald? Bókhald er sjálfsagður og eðlileg- ur hluti af lifinu. Helst ætti það að vera svo sjálfsagt að um það þyrfti aldrei að ræða. Ríkisendurskoðandi ætti ekki að þurfa aö vera tíður gest- „íslenskir bókhaldarar eru hins vegar teknir mjög al- varlega. Og undanfarin ár er búið að kenna íslend- ingum rœkilega að allur heimurinn sé eitt stórt bókhald og verði aðeins skilinn út frá lögmálum viðskiptanna. “ ur í fréttum. Eru íslendingar kannski svo óvanir bókhaldi, að þeim þyki fátt áhugaverðara? Margt fleira skiptir máli en bók- hald. Þó að brýnt sé að bókhald Kvikmyndasjóðs sé í lagi snýst hann ekki um bókhald sitt. Hins vegar eru kvikmyndir ekki teknar alvar- lega en umræðuefni. Frétt um bók- hald hlýtur alltaf að koma á undan fréttum af kvikmyndum. Enda á venjulegt fólk stundum erfitt með að tengja sig við heim fréttanna. Störf félagsráðgjafa og sálfræð- inga geta ráðið úrslitum um líf og hamingju fólks. Samt hafa þau lengst af verið talin heldur léttvæg hér á landi. íslenskir bókhaldarar eru hins vegar teknir mjög alvar- lega. Og undanfarin ár er búið að kenna íslendingum rækilega að all- ur heimurinn sé eitt stórt bókhald og verði aðeins skilinn út frá lög- málum viðskiptanna. Frelsisvísitalan Reglulega fer hér fram umræða um „frelsisvísitölu“. Hún mælir fyrst og fremst það hversu auðvelt er fyrir viðskiptajöfra að athafna sig án afskipta hins opinbera en tengist raunverulegu ffelsi venjulegs fólks sáralítið. Sú gagnrýni kemur þó aldrei fram þegar „frelsisvísitalan" er kynnt. Við erum farin að trúa því að lífið sé ekkert nema viðskipti og bókhald. Enda segja fréttimar okk- ur það á hverjum degi. Sandkom sandkorn@dv.is Dýrasti þingmaður landsins Margt nýtt og óvænt mun koma fram í nýrri ævisögu Jóns Sigurðssonar forseta, eftir Guðjón Friðriksson, sem út kem- ur síðar í mánuðinum hjá Máli og menningu. Eitt af því sem mun koma á óvart er að mikiil mótblástur var gegn Jóni fyr- ir kosningamar til þjóðfundarins 1851 og hann stóð mjög tæpt i kjördæmi sinu. Hin harða gagnrýni á Jón fólst ekki sist í því að hann þótti dýr á fóðrum og yar meðal annars kailaður „dýrasti þingmaður landsins". I bókinni kemur fram að stuðningur við Jón var langminnstur í hans eigin heimahögum og jafnvel hans nánasta íjölskylda ómakaði sig ekki á kjörstað til þess að styðja hann. Guðjón lýsir því líka í hinni nýju ævisögu að Jón Sigurðsson íhugaði alvarlega að hætta öllum afskiptum af stjómmálum í kjölfar gagnrýninn- ar en helstu stuðningsmenn hans veltu því fyrir sér að hvetja hann til framboðs í öðm kjördæmi. Heldur hvað? Kaupþing seldi á dögunum Fijálsa fjárfestingarbankann yfir til SPRON. í tengslum við söluna lýstu forráðamenn Kaupþings því yfir að með því að selja bankann hefði fyrir- tækið skerpt á hlutverki sínu og starfsemi: „Sala Frjálsa fjár- festingarbankans er rökrétt framhald á þeirri steöiu okkar að vera fyrst og fremst norrænn fjárfestingarbanki sagði Hreiðar Már Sigurðsson, aðstoðar- forstjóri Kaupþings. Kollegar Hreiðars á fjármálamarkaðinum ráku margir hverj- ir upp stór augu og spurðu.hvort Frjálsi fjárfestingarbankinn væri þá hvorki „norrænn" né „fjárfestingarbanki" ... Fall er fararheiTl Ráðning upplýsinga- og kynningarfúlltrúa Hafharfjarðar- bæjar hefur verið umdeild. Það var svo sem við því að búast, enda sótti herskari fólk um stöðuna. Kynningarfulltrúinn nýráðni sendi í vikunni frá sér sína fyrstu fréttatilkynningu. í kjölfarið er allt eins gert ráð fyrir að umsækjendur sem sitja eftir með sárt ennið láti í sér heyra því að stafsetning- arvillupúkinn gerði því miður vart við sig í fyrirsögninni. Hún var þessi: „Að gera bömum kleyft að taka þátt í íþrótta- og æskulýðsstarfi óháð efhahag." Nú er bara óskandi að ekki sé stafsetningarvilla í Sandkominu að þessu sinni. Sé svo skal því heitiö hér, að hún verður feitletmð í blaðinu á morg- un... Ummæli Safngripir í notkun „Fréttamenn Útvarps fara í dag varla út fyrir hússins dyr til fréttaöflunar, miðað við hvað þeir (m)ættu sannar- lega gera. Allir sem séð hafa til ferða fréttamanna Útvarps undrast hin gömlu upptökutæki sem þeir nota, en það era jafhvel gömul segulbönd af Nagra-tegund, sem t.d. era til sýnis á menningarminjasafhinu í Tékklandi! Aðrir era með nýtísku tæki, til dæmis MiniDisk - en ekki fréttamenn Út- varpsins. Kannski sparast milijónir á þessu. Mér skilst að Ríkisútvarpið sé allt komið í Efstaleitið, þar sem hvergi hef- ur verið sparað til við aðbúnaðinn, fullkomnar upptöku- og klippigræjur hvarvetna. Ætli fréttastofa Útvarpsins hafi gleymst?" Þröstur Freyr Gylfason á Kreml.is Án endurvinnslu „Ég verð að viðurkenna að mér finnst sjónarmið VG [um einkavæðingu] gamal- dags enda dregin án endurvinnslu beint upp úr raslahaugi hugmyndafræðinnar sem ríkti í Sovétríkjunum sálugu þar sem enginn mátti eiga neitt né hafa frumkvæði að neinu nema ríkið og flokkurinn leyfði." Árni Ragnar Árnason á vef sfnum Tæknivædd friðarstund „Samkeppni japanskra salemisfram- leiðenda harðnar stöðugt. Nýjustu salem- in frá Matsushita mæla fitumagn líkam- ans, þegar setzt er á þau. Inax hefur svar- að með salemum, sem ljóma í myrkri og lyfta upp lokinu, þegar maður nálgast. Nærri helmingur salema á japönskum heimilum er með hitastillanlegu úðunarkerfi. Sum era komin með innbyggðum lyktareyði og önnur með þvagefha- mæh. Framleiðendur salema era sannfærðir um, að eina friðarstimd Japana sé á saleminu.“ Jónas Knstjánsson á Jonas.is í frumskógi megrunar og fegrunar Örvingluð hringsólaði ég fyrir framan blaðarekkann. Ég var ekki enn búin að velja blessað tímaritið, enda rammvillt í þykkum frumskógi megmnar, fegmnar og baðfata. Mig hálfsvimaði. ■ *Á1 Sigríður Víöis I Jónsdóttir % J háskólanemi Kjallari „Tíu klukkustundir og fimmtíu mínútur" las ég af flugmiðanum mínum þar sem ég var stödd á Heathrowvelli á leið til Los Angeles í júní. í sólskinsskapi og sandölum ákvað ég að láta eftir mér að kaupa tímarit til að lesa í vélinni. Þar sem ég var í sumarfríi fannst mér upplagt að vera einnig í fríi frá fjölmiðlaáreitinu og sniðgekk því gamla félaga á borð við Newsweek og Economist. „Maður verður oft svo niðurdreg- inn af fréttum og fréttaskýringum. Alltaf einhver stríð,“ tuldraði ég. Nei, það hlaut að vera hollt að rækta önn- ur áhugamál en heimsmálin og lesa eitthvað létt og skemmtilegt. „Nú kýli ég á slúður og stelpublöð, ha!“ sagði ég kampakát og stillti mér upp fyrir framan stóran rekka af glansblöðum. 50 leiðir til að auka kynþokkann „99 leiðir tO að auka fegurð þína í sólinni!" las ég upphátt framan af fyrsta tímaritinu. „Einmitt það,“ sagði ég brosandi, opnaði blaðið og renndi yfir slúður um hóp kvikmyndastjama. Fljótlega sá ég mér til nokkurrar skelf- ingar að ég þekkti ekki helminginn af fólkinu. Ekki vissi ég meira um popp- stjörnumar. Ég leit á næsta tímarit. „Sexí i sum- ar!“ skrifað með rauðum stöfum, fang- aði athygli mina. Sæt, ljóshærð stelpa í magabol og gallastuttbuxum greip blaðið og gekk örugg að afgreiðslu- borðinu. Hún var sexí um sumar og greinilega heimavön í frumskógi stelputimaritanna. Ég var aftur á móti farin að tvístíga og gat ekki valið á milli „25 ráða til að halda kjörþyngd í sumarfríinu" eða „50 leiða til að auka kynþokkann á ströndinni". Ég tók að sötra flóttalega úr kókdósinni og fann hvemig ég fylltist smám saman von- leysi. Þama var ég á leið í sumar og sól í Los Angeles og hafði ekki svo mikið sem hugleitt hvemig ég gat há- markað kynþokka minn á ströndinni. Ég hafði greinilega ekki unnið heima- vinnuna mína. Ég tók sólgleraugun skjálfandi úr hárinu, fannst þau allt í einu vera hræðilega hallærisleg. Þegar mér varð hugsað til baðfatanna í töskunni minni fékk ég sting í magann. Bíkiní- ið hafði ég keypt án þess að svo mikið sem hugsa út í hvemig sniðið færi lík- amsvexti mínum. Núna æpti Cosmopolitan á mig í sérlega ítarlegri umfjöllun, að nauð- synlegt væri að huga að slíku. Fyrst bæri að finna út hvers konar vöxt konan hefði og komu fjórir flokkar til greina. Síðan skyldu baðfótin valin af kostgæfni, með umrædda flokka til hliðsjónar. Hálíklökk starði ég á myndimar í blaðinu. Ég var vitlaus kona, í vitlausum flokki, í vitlausum baðfötum. Lagið á buxunum hentaði mér ekki - það stækkaði mjaðmir og rass. Gripurinn jók ekki á kynþokka minn heldur kom beinlínis í veg fyrir alla burði til hans. Ég var í mínus. Fyrirsögnin á blaðinu við hliðina var af þessum sökum eins og frelsun: „Hvemig öðlast má hinn fullkomna rass!“ Ég greip blaðiö og opnaði af handahófi. Við mér blöstu stórir og breiðir stafir: „Appelsinuhúð - óvinur okkar allra!“ „Appelsínuhúðin, maður," sagði ég skelfd. Henni hafði ég gleymt. Þessi sameiginlegi óvinur var örugglega illa séður á ströndinni. Mér rann kalt vatn milli skinns og hörunds og renndi eldsnöggt yfir tíu ráð til að minnka hann og fela. Töfralausnirnar reyndi ég að prenta inn í minnið, ég haföi ekki efhi á að kaupa öll blöðin. Til öryggis renndi ég auk þess yfir „öruggar leiðir til að virðast brúnni en þú ert - hann mun aldrei gruna að þetta sé ekki ekta!“ og „komið í veg fyrir ótimabæra öldrun!" Ekki var ráð nema í tíma væri tekið. Fögur - fyrir hann! Ég leit nú á klukkuna og sá að hún var orðin alltof margt. Ætlaði ég að hafa einhverja möguleika á að vera kynþokkafull á kalifomiskri ströndu varö ég fyrir það fyrsta að ná fluginu. Örvingluð hringsólaði ég fyrir framan blaðarekkann. Ég var ekki enn búin að velja blessað tímaritið, enda ramm- villt í þykkum ffumskógi megrunar, fegrunar og baðfata. Mig hálfsvimaði. Óljóst greindi ég þykka, bleika stafi sem lágu þvert yfir eina forsíðuna: „Stinnir magavöðvar og þrýstinn barmur - fyrir hann!“ Eitt augnablik bráði af mér. „Fyrir hann?“ Mér féllust hendur og þrumaði hátt: „Hann hvem?!“ Síðan fussaði ég og gekk hröðum skrefum að afgreiðsluborð- inu. Kærastalaus og með bíkini úr röngum flokki hafði ég loksins tekið ákvörðun: „Ég ætla að fá eina kók og snakkpoka!" Ábúðarfull bætti ég við: „Já, haföu hann stóran, væni. Nei, ekkert annað, takk.“ - Og hugsaði með sjálfri mér: „Stinnar kartöfluflögur og þrýstin kókdós - fyrir mig... hah!“ +

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.