Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2003, Blaðsíða 30

50
_________________________MÁNUDAGUR 12. MAÍ 2003
Tilvera I>V
Námsgeta hevrnarlausra var vanmetin
- segja Eyrún og Ragnheiður Sara sem útskrifast sem kennarar í júní
Gunnþóra Æ Gunnarsdóttir fffl
blaöamaöur
1 Samfélagið
Fyrstu kennararnir með tákn-
mál sem aðalmál útskrifast úr
Kennaraháskólanum í vor. Þetta
eru Ragnheiður Sara Valdimars-
dóttir og Eyrún Ólafsdóttir sem
báðar eru heyrnarlausar. Þær
ætla að hefja störf í Hlíðaskóla
með haustinu. Þar verður stofn-
uð táknmálsdeild fyrir heyrnar-
lausa og heyrnarskerta en Vest-
urhlíöarskóli lagður niður.
„Þetta próf er vissulega stór
áfangi fyrir okkur. Við hófum
námið báðar haustið 2000 og höf-
um fylgst að, stutt hvor aðra og
unnið saman í verkefnum. Það
hefur verið mjög gott,“ segir
Ragnheiður Sara og Eyrún tekur
undir það: „Já, samt var það til-
viljun að við sóttum um á sama
tíma. Við vorum báðar dálítið
kvíðnar því þetta er í fyrsta
skipti sem heymarlausir fara í
svona nám en námsráðgjafínn
treysti okkur fullkomlega til að
standa í þessu og við vorum með
túlkaþjónustu allan tímann.
Námsefnið var bæði á íslensku
og ensku en nú er þetta allt að
hafast, enda mikil vinna að
baki.“
Viðtalið er tekið í Samskipta-
miðstöð heyrnarlausra sem er til
húsa í Sjómannaskólanum.
Ragnheiður Sara og Eyrún sitja
gegnt blaðamanni og túlk sem
ber á milli. Börn Eyrúnar, ellefu
og sex ára, eru með mömmu
sinni og dunda sér við að teikna
meðan við spjöllum. Þær Ragn-
heiður Sara og Eyrún eru báöar
fjölskyldumanneskjur. Ragnheið-
ur Sara væntir barns í lok mán-
aðarins og á eina dóttur fyrir, á
fjórða ári.
Lærði þýskt táknmál
Þær stöllur eru sem sagt báðar
að ala upp heyrandi börn en lýsa
eigin barnæsku fyrir blaða-
manni: „Ég fæddist fyrirburi ár-
ið 1976, eftir sjö mánaða með-
göngu. Ég á heyrandi tvíbura-
systur og þegar ég var um hálfs
árs aldur uppgötvaðist að ég
svaraði ekki kalli eins og hún.
Heyrnarleysi mitt var svo stað-
fest um eins árs aldurinn.“
Þannig byrjar Ragnheiður Sara
frásögn sína. Hún segir móður
sína engar upplýsingar hafa
fengið um hvernig hún ætti að
bregðast við en hún hafi strax
byrjað að nota bendingar og
einnig stuðst við þýska tákn-
málsorðabók því hún er af þýsk-
um ættum. „Þegar ég byrjaði í
Heyrnleysingjaskólanum fjög-
urra ára gömul lærði ég íslenskt
táknmál og þá voru líka notuð
svokölluð alhliða tjáskipti. Við
tvíburasysturnar fórum báðar í
Heyrnleysingjaskólann en þegar
hún var sex ára fór hún í al-
mennan skóla,“ segir hún.
Oft afbrýöisöm
Nú er komið að Eyrúnu:
„Móðir mín fékk rauða hunda á
meðgöngunni og ég er eitt af
„rauðuhundabömunum“ sem
fæddust árið 1964. Á fyrstu árum
mínum var svokallaður „óral-
tími“ því áherslan var lögð á tal-
mál en foreldrum bannað að
nota táknmál eða látbragð. Þetta
var mjög erfiður tími fyrir mig.
Bróðir minn er ári yngri og við
töluðum saman á okkar hátt en
þegar ég reyndi að ná til foreldra
minna á sama hátt skildu þeir
ekkert. Ég varð oft reið og af-
brýðisöm út í bróður minn og
það bitnaði á honum.“ Svo fór ég
í Heyrnleysingjaskólann fjög-
urra ára og var þá oröið mikið
mál að tjá mig. Samt var ekkert
lagt upp úr táknmáli þar á þess-
um tíma heldur lögð áhersla á
raddmálskennslu. í bæði tákn-
máli og talmáli eru skýrar regl-
ur en þegar þeim er hrært sam-
an verður það líkast og ef ensku
og íslensku er blandað saman.
Samt björguðu þessi tjáskipti
heyrnarlausum auðvitað mjög
mikið og ég nota munnhreyfing-
ar með táknmálinu."
Önnur fög sátu á hakanum
Ragnheiður Sara segist hafa
átt góð samskipti við foreldra
sína í æsku sem töluðu við hana
á táknmáli og líka talmáli. Hún
og systir hennar hafi verið mik-
ið saman og þeirra vinir flestir
kunnað táknmál. Hún hafi því
fengið góðan stuðning. Eyrún
kveðst hins vegar hafa liðið fyr-
ir það í æsku að geta ekki tjáð
sig með eðlilegum hætti og tjá-
skiptin við annað fólk hafi verið
takmörkuð. „Maður nær svona
DV-MYND SIGURÐUR JÓKULL
Táknmálið notaö
Þær Eyrún og Ragnheiöur Sara hafa fylgst aö í náminu og ræddu um verkefnastööuna meöan Ijósmyndarinn vann
sína vinnu.