Dagblaðið - 05.03.1980, Blaðsíða 15

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 5. MARZ 1980
A
15
Skrifar ýmist um lífið í Hanoi og Höfðaborg, eða biblíufast sveitafólk í heimabyggðum sínum:
SA KOM RAI IIN1 Ll m DMANA L REYKJi verðlaunin afhentí gær FT Wl U r IK R UR
,,Sá sem vill éia með andskotanum
þarf langa skeið,” sagði sænska
skáldkonan Sara l.idman einu sinni i
ræðu þar sem hún réðst gegn Viel-
namstríðinu og hélt þvi m.a. fram að
skandinavísk fyrirtæki græddu fé á
dauða ungra bandarískra hermanna.
Ýmis ummæli í þessum stíl urðu til
þess að hún fékk heldur kaldar
kveðjur frá Morgunblaðinu þegar
hún kom hingað til lands fyrir all-
mörgum árum fyrir tilstilli aðila sem
andsnúnir voru styrjöldinni i Viet-
nam. En hún er nú komin hingað til
lands öðru sinni og tók við norræn-
um bókmenntaverðlaunum í gær við
hátiðlega athöfn i tengslum við l'und
Norðurlandaráðs i Reykjavik.
Spurningin um
mannlega sam-
ábyrgð
Aðeins ein bóka Söru hefur verið
þýdd á islenzku og er það saga frá
Suður-Afriku, Sonur minn og ég,
þýdd af Einari Braga. En hér á el'tir
verður lauslcga sagt frá æviferli
hennar og ritverkum.
Hún er fædd árið 1923 í hrjóstrugu
héraði, Vesturbotni. Þar voru menn
bibliufastir og töluðu um guð og þá
feðga eins og islenzkir bændur um
Gunnar og Njál, eins og Ijóslifandí
samtímamenn. Þetta var fátækt fólk
sem vann hörðunt höndum fyrir-
brauði sínu og um það skrifaði Sara
sinar l'yrstu fjórar skáldsögur: Tjar-
dalen (1953), Hjortronland-
et (1955), Regnspiran (1958) og
Bara mistel (1960). Þar kom í ljós hin
sterka tilfinning hennar fyrir mann-
legri samábyrgð og samúð hennar
með þeint sem eru útskúfaðir úr
þjóðfélaginu eða undirokaðir. Æ
siðan hefur þetta efni verið þunga-
miðjan í verkum hennar.
Árið 1960 ferðaðist hún til Suður-
Afríku og upp frá þvi hætti hún um
langt skeið að skrifa um bernsku-
slóðir sinar og sneri að heimsmálum
og alþjóðapólitík. Fyrst komu tvær
skáldsögur um svertingja og kúgun
þeirra: Sortur ntinn og ég (1961) og
Mcd fent diantanter (1964). Þar á
el'tir ferðaðist hún til Hanoi nteðan
Vietnamstriðið var i algleymingi og
gaf siðan út fræga bók Sannal i
Hanoi (1966) og Fáglarna i Narn
Dinh (1972) sent báðar vortt frenntr
blaðamennska en skáldskapur.
Sá líka fátækt
heima hjá sér
Sviunt er oft legið á hálsi fyrir að
berjast móti ranglæti alls staðar ann-
ars staðar en heima hjá sér en ckki
léll Sara Lidman i þá gryfju. Þegar
hún kom heim úr ferðalögum sinum
varð hún upptendruð af bágunt
kjörum námumanna í Norður-Svi-
þjóð og skrifaði um þá bókina Gruva
(1968). Þar lagði hún frarn mikið af
staðreyndum og skýrslum. Hún
færði rök að þvi að námustjórnin og
forusta verkalýðssambandsins, sent
sat í Stoklihólmi, skeyttu ekki um
..Mikið af svokallaðri aðsfoð til
þróunarlanda er eingöngu veill í þeim
lilgangi afl fá aðstöðu til að reisa
vcrksmiðjur þar scm nóg er af ódýr-
um vinnukrafti,” hefurSara I.idman
oft sagt.
heilsu og velferð námumannanna og
fjölskýldna þeirra. „Það á ekki að
scgja að vinnuafl sé nauðsynlegt l'yrir
atvinnurekendur,” skrifaði hún,
„heldur eiga fyrirtækin því aðeins
rétt á sér að þau þjóni hagsnntnum
verkafólks.” Um líkt leyti sendi hún
frá sér leikritið Marta, Marla og
greinasafnið Vanner og uvanner og
höl'ðu þessar bækur allar niikil áhrif
á vinstri umræðu i Sviþjóð á þessurn
tima enda vægðarlaus ádeila á ráða-
mcnn i stjórnmálum og atvinnulifi.
Aftur heim
í sína sveit
Svo kom nokkurra ára þögn en
1977 sendi hún frá sér Din Tjánare
hör, fyrsta hindið af stórri skáldsögtt
sem enn sér ckki fyrir enda.nn á. Ann-
að bindið, Vrcdens barn, kont siðast-
liðið haust. Þarna snýr hún að nýju
til fæðingarsveita sinna og styðst að
sumu leyti við sögulega atburðarás.
Hún byrjar árið 1878 og ætlar að
Italda sér við tvö meginefni: hvernig
járnbraut var lögð þarna norður og
rauf einangrun héraðsins annars
vegar, og ástarsögu Diðriks nokkurs
og Önnu-Stövu hins vegar. Eftir tvö
bindi cr alls ckki farið að byggja járn-
hrautina en Itvað snertir Diðrik og
Önnu-Stövu er sambúð þcirra rétt að
hefjast. En þessi tvö bindi sént komin
eru þykja rituð al' svo miklum krafli,
frásagnargleði og sannleiksást að
fyrir þau hlýtur hún nú áðurncfnd
bókmenntaverðlaun, fyrst kvcnna.
- IHH

r Þjónusta Þjónusta Þjónusta n
c
Jarðvinna-vélaleiga
3
MCJRBROT-FLEYGCIN
ALLAN SÖLARHRINGINN MEÐ
HLJÖÐLÁTRI OG RYKLAUSRI
VÖKVAPRESSU. Sími 77770
NJdll HarOarson, Vélalviga
Loftpressur Vélaleiga Loftpressur
Tek að mér múrbrot, borverk og sprengingar.
einnig fleygun í húsgrunnum og holræsum.
snjómokstur og annan framskóflumokstur.
Uppl. í síma 14-6-71.
STEFÁN ÞORBERGSSON.
LOFTPRESSUR,
TRAKTORSGRÚFUR,
VÉLALEIGA
Tek að mér allt múrbrot, boranir, sprengivinnu, einnig fleygun i hús-
grunnum Og holrxsum.
Uppl. í síma 52422,10387 og 33050, talstöð F.R. 3888,__
BF. FRAMTAK HF.
NÚKKVAV0GI 38
Ný traktorsgrafa til leigu, einnig traktors-
pressa og einnig traktorar með sturtuvögnum
til leigu. Útvega húsdýraáburð og mold.
GUNNAR HELGAS0N
Sími 30126 og 85272.
sos
VELALEIGA
LOFTPRESSUR
Tökum aö okkur múrbrot, einnig fleygun i húsgrunnum, hol-
ræsum, snjómokstur og anrtan framskóflumokstur. Góð þjón-
usta, vanir menn.
Upplýsingar í sima 19987
Sigurður Pálsson.
Sigurbjörn Kristjánsson
C
þjónusta
3
Varmatækni
— Sími25692.
Annast allar nýlagnir, breytingar og viðgerðir á hita-
kerfum og vatnslögnum, þétti krana og set Danfoss
krana á hitakerfi.
Löggiltur pípulagningameistari.
BOLSTRUNIN MIÐSTRÆTI 5
Viðgerðir og klæðningar. Falleg og vönduð áklæði.
lí.r.j '.t oc gwr">. yt
• 2 oc
4".
<f.:
Sími 21440,
heimasími 15507.
C
Viðtækjaþjónusta
D
Sjónvarpsviögerðir
lleima eða á verkstæði.
Allar tegundir.
3ja mánaða ábyrgð.
Skjárinn, Bergstaðsstrxti 38.
Dag-. kvold- og helgarsinti
■ 21940.
Sjónvarpsloftnet.
Loftnetsviðgerðir. _
Skipaloftnet,
islenzk framleiðsla.
Uppsetningar á sjónvarps- og
útvarpsloftnetum.
öll vinna unnin af fagmönnum. u”
Árs ábyrgð á efni og vinnu.
SJÓNVARPSMIÐSTÖÐIN HF.,
Síðumúla 2,105 Reykjavík.
Símar: 91-3^090 verzlun — 91-39091 verkstxði.
YJi
LOFTNET 7rýx
önnumst uppsetningar á útvarps- og sjónvarps-
loftnétum fyrir einbýiis- og fjölbýlishús.
Fagmenn tryggja örugga vinnu og árs ábyrgð.
MECO hf., sfmi 27044. eftir kl. 19: 30225 —.40937.
Útvarpsvirkja
meistari.
Sjónvarpsviðgerðir
í heimahúsum og á verkstxði, gerum við allar gerðir
sjónvarpstxkja, svarthvit sem lit. Sxkjum txkin og
scndum.
Sjónvarpsvirkinn
Arnarbakka 2 R.
Verkst.simi 71640, opið 9— 19, kvöld og helgar 71745
til 10 á kvöldin. Geymið augl.
í9\
RADlÓ & TV ÞJÓNLSTA
gegnt Þjóðleikhúsinu
Sjónvarpsviðgerðir — sækjum/sendum.
Hljómtækjaviðgerðir — magn. spil. segulbönd.
Bíltækja-, loftneta- og hátalaraisetningar.
Breytum bíltækjum fyrir langbylgju.
Miðbæjarradíó Hverfisgötu 18, simi 28636,
c
Verziun
D
Fullkomin
varahlutaþjónusta
FERGUSON
litsjónvarpstækin
20" RCA
22" amerískur
26" myndlampi
Orrí
Hjaltason
Hagamel 8
Simi 16139