Vísbending - 21.07.1992, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
21.
júlí
1992
28. tbl. 10. árg.
Laun æðstu
embættis-
manna eru ekki
há miðað við
forstjóralaun
Heildarlaun forstjóra með háskólapróf
eru að líkindum ríflega þrjú hundruð
þúsund krónur á mánuði að meðaltali
um þessar mundir. Launin eru auðvitað
misjöfn.en sennilegaerrúmurhelmingur
forstjóranna með heildarlaun á bilinu
250-400 þúsund krónur (sjá mynd).
Þessar tölur eru byggðar á launa-
könnunum viðskiptafræðinga og
verkfræðinga í vetur og fyrravetur, en
niðurstöður þeirra hafa hér verið
hækkaðar með launavísitölu til júlí-
mánaðar 1992. Upplýsingarnar er
forv itnilegt að bera saman við niðurstöðu
Kjaradóms frá 26. júní. I lögum um
dóminn segir að laun, sem hann ákveður,
skuli vera í samræmi við kaup sambæri-
legra stétta í þjóðfélaginu. Dómurinn
hækkaði kaup talsvert til þess að ná
þessu markmiði, en hækkanirnar hafa
verið ýktar í sumum blaðafregnum.
Úrskurðurinn hefur þar verið borinn
saman við föst laun eins og þau voru
áður, en ekki litið til þess að
aukagreiðslur, til dæmis fyrir yfirvinnu
og nefndarstörf, áttu að falla niður. Þó er
ljóst að útgjöld ríkissjóðs hefðu aukist
um hundruð milljóna króna á ári. Til
dæmis hækkuðu laun ráðherra mikið, en
þeir fá jafnan ekki borgað fyrir yfirvinnu
og nefndarstörf. Kaup forsætisráðherra
hækkaði úr tæplega 320 þúsund krónum
á mánuði í 400 þúsund, kaup annarra
ráðherra hækkaði úr 290 þúsundum í
370 þúsund krónur á mánuði og kaup
hæstaréttardómara úr tæplega 250
þúsund krónum í 350 þúsund. Þegar
mat Kjaradóms er borið saman við
forstjóralaunin, sem nefnd voru hér að
framan, og höfð í liuga sú ábyrgð, sem
hvflir á herðum embættismanna, verður
ekki séð að það hafi verið of hátt. Liklega
eru 10-20% viðskiptamenntaðraforstjóra
fyrirtækja með hærri laun en dæmd voru
forsætisráðherra. í stórum fyrirtækjum
virðisl algengt að forstjóralaun séu á
bilinu 500.000-1.000.000 á mánuði (sjá
Heildarlaun ýmissa stétta, í þúsundum króna á mánuði
50
100
150
200
250
300
350
400
□
F o ris t j ó r a r, i
(viðskfr.verkfr.) I
Fjármálastjórar
(viðskfr.)
Verkfræðingar,
almerin störf
Viðskiptafræðingar,
almenn störf
| | 1 BHMR
^ Iðnaðarmenn
Skrifptofukarlar
Skrifstofukonur
| Verkakarlar
Verkakonur
50
ŒD
m Afgreiðslukonur
100 150
200
250
300
350
400
Myndin sýnir áætluð heildarlaun nokkurra stétta nú í júlímánuði (erfiðara
er að bera saman dagvinnulaun, því að stundum er hluti yfirvinnugreiðslna
í raun kaup fyrir dagvinnu). Vinstri hlið kassanna sýnir neðri fjórðung
launadreifingarinnar, 25% fá lœgri laun. Hægri hlið kassans sýnir efri
fjórðung, 25% fá hœrri laun. Helmingur fær laun á því bili sem sem
kassinn markar. Til dæmis er helmingur afgreiðslukvenna með 60-80
þúsund krónur á mánuði, en laun forstjóra dreifast meira, helmingur þeirra
er með laun á bilinu 260-390 þúsund krónur á mánuði. Lóðrétta strikið í
miðjum kassanum sýnir miðtöluna. Helmingur hefur hærri laun en henni
nemur og helmingur lægri. Miðtala er jafnan lægri en meðaltal, því að
tiltölulega fáir hálaunamenn toga meðaltalið upp. Miðlungsforstjóri er
með rúmlega 310 þúsund krónur á mánuði, 4,5-föld miðlungslaun
afgreiðslukvenna, sem eru 70 þúsund krónur. Eftir tekjuskatt er munurinn
minni, forstjórinn heldur eftir rúmlega 210 þúsundum, rúmlega þrein
sinnutn meira en afgreiðslukonan, sem fær 66 þúsund krónur í sinn hlut.
Heimildir eru frá undanfömum tveimur árum, en launin eru færð upp
með launavísitölu til júlímánaðar 1992. Stuðster við launakönnun Félags
viðskipta- og hagfræðinga í febrúar 1991, könnun Stéttarfélags verkfræðinga
frá janúar 1992, könnun Gallups á launum BHMR í mars 1990, Fréttabréf
Kjararannsóknarnefndar um laun Alþýðusambandsfólks á síðasta
ársfjórðungi 1991(nema um laun afgreiðslukvenna, þar er reynt að miða
við allt árið 1991 vegnaþess að síðasti ársfjórðungurerekki dæmigerður).
Ekki veita allar kannanimar fullar upplýsingar um launadreifingu og
hefurblaðið þarnotið aðstoðarHelgaTómassonartölfræðings við að áætla
fjórðungaskiptingu.
til dæmis Frjálsa verslun, 8. tölublað
1991). Með það í hugagæti mat Kjara-
dóms fremur virst of lágt en hitt. Málið
snýst ekki aðeins um það hvað þessir
menn eiga skilið, heldur hvorl launin
• Launamál
• Hagspár
• Forsendur vaxtamunar