Vísbending - 07.04.2000, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnakagsmál
7. apríl 2000
14. tölublað
18. árgangur
Sameiningarbylgja banka
Ibyrjun aprílmánaðar var tilkynnt um
samruna íslandsbanka og Fjárfest-
ingarbanka atvinnulífsins. Hinn nýi
sameinaði banki er með markaðs-
verðmæti upp á 67 milljarða króna (m.v.
31/03), 19 milljarða veltu, eigið fé sem
nemur 18,5 milljörðum og markaðshlut-
deild sem er um 34% af heildarútlánum
á bankamarkaðinum. Þessi sameining
tveggja einkabanka hefur sett ákveðna
pressu á ríkisbankana, Búnaðarbanka
og Landsbanka, að sameinast og virðist
fátt benda til annars en að sú verði raunin
áður en árið er úti (sjá einnig 5. tbl.
Vísbendingar - íslensks atvinnulífs).
Þessi sameiningarbylgja á fjármála-
markaði á íslandi er ekki einsdæmi því
að það sama er að gerast úti um allan
heim og er íslenska bankakerfið svifa-
seint í þessum efnum frekar en hitt.
Samrunabylgja
Sameining í bankakerfinu á Islandi
vakti ekki mikla athygli á hinum
alþjóðlega bankamarkaði enda gerðust
stórtíðindi í bankasameiningum í Evrópu
á sama tíma þegar næststærsti smásölu-
banki heimsins, HSBC Holdings í
Bretlandi, keypti franskabankann Crédit
Commercial de France. Það sem gerir
þennan samruna, eða öllu heldur yfir-
töku, athygliverða er að þetta er fyrsti
Virði samruna og yfirtöku á Evru-svœðinu,
Bandaríkjunum og Japan (í milljörðum Evra)
stóri samruninn í Evrópu sem
nær yfir landamæri. Það er
helst að bankar á Norður-
löndum hafi verið að pússa
sig saman yfir landamæri, nú
síðast þegar sænsk-finnski
bankinn Merita Nordbanken
keypti hinn danska Uni-
danmark.
Risasamrunar hafa hing-
að til aðallega verið á milli
banka innan sama lands.
Japönsku bankarnir Bank of
Japan, Dai-Ichi Kangyo Bank
og Fuji Bank hyggjast sam-
einast og verður hinn sam-
einaði banki eignamesti
banki í heimi með eignir upp
á 1.270 milljarða Bandaríkja-
dala. Að undanförnu hafa
margir stórir samrunar átt sér
stað í bankakerfum Evrópulanda,
Banque Nationale de Paris keypti Pari-
bas í Frakklandi, Royal Bank of Scot-
land yfirtók National Westminster Bank
í Bretlandi og svipaðir samrunar hafa
einnig átt sér stað í Sviss, á Spáni og
Ítalíu og víðar í Evrópu undanfarin tvö
ár.
Bandaríkin hafa leitt þessa samruna-
byltingu í bankakerfinu sem nú er orðin
að alþjóðlegu fyrirbæri. Árið 1990 var
fjöldi banka í Bandaríkjunum um 12.230
__________________ en í lok árs 1998
voru þeir um
8.688 sem þýðir
að þeim hefur
fækkað um 29%
á átta árum.
Líklegteraðþeim
muni fækka enn
meira á næstu
árum. Ríki Evr-
ópu eru að búa
til sameiginleg-
an fjármálamark-
að og standa þau
frammi fyrir því
að fjöldi banka í
Evrópu á hvern
einstakling er
helmingi meiri en
í Bandaríkjun-
Tíu stœrstu smásölubankar í heimi (eftir
markaðsvirði (31/03/00)) í milljörðum
Bandaríkjadala
Banki Land Ma.$
Citigroup USA 201,6
HSBC/CCF* Bretl./Frakkl. 114,0
Fuji/DKB/IBJ* Japan 89,3
BankAmerica USA 87,3
Sakura/Sumitomo* Japan 77,8
Chase Manhattan USA 71,3
Bank of Tokyo/Mitsubishi Japan 66,8
Wells Fargo USA 66,1
Deutsche/Dresdner* Þýskaland 61,9
Sanwa/T okai/Asahi* Japan 59,5
Ekki búið að samþykkja samruna enn. Samruniþýsku bankanna Deutsche
Bank og Dresdner Bank hefur að öllum líkindum verið sleginn af.
um. Enda má sjá á meðfylgjandi mynd
að virði samruna í evru-löndum var mun
meira en í Bandaríkjunum á síðasta ári
og virði samruna í Japan jókst einnig.
I
Drifkrafturinn
grófum dráttum hefur ferli sameininga
verið þetta: i) Stór fjármálafyrirtæki
kaupa minni fjármálafyrirtæki í sama
landi; ii) fjármálafyrirtæki af svipaðri
stærð, innan sama lands, sameinast; iii)
stór fjármálafyrirtæki í einu landi kaupa
minni fjármálafyrirtæki í öðru landi; iv)
fjármálafyrirtæki af svipaðri stærð frá
ólíkum löndum sameinast. Opinbera
ástæðan fyrir samrunum banka er sú
sama og í öllum samrunum, að auka
hagkvæmnina. Árangurinn er þó ekki
alltaf sá sem vonast hafði verið til. í
nýlegri könnun Bank for International
Settlements (BIS) kom fram að í tólf
löndum hefði arðsemi í bankageiranum
minnkað þrátt fyrir bylgju samruna. I
niðurstöðum könnunarinnar segir að
of mikið sé um yfirborganir í sameining-
um og menn vanmeti kerfisbundið
vandamálin sem fylgja sameiningu
tveggja fyrirtækja.
Orsakir samrunabyltingarinnar eru
oftast nefndar þessar: tækniframfarir,
(Framhald á síðu 4)
1
Mikið hefur verið um
sameiningar banka bæði
hér á landi og erlendis að
undanförnu.
2
Viðskiptavinastjómun er
eitt af nýju hugtökunum í
viðskiptafræðinni sem er
mikilvægt að þekkja.
3
Tómas Örn Kristinsson,
rekstrarhagfræðingur,
fjallar um dulritun og
rafrænar undirskriftir.
4
Athugasemd barst Vís-
bendingu vegna greinar
Þórólfs Matthíassonar sem
birtistí 11. tbl.