Vísbending - 30.05.2003, Blaðsíða 4

(Framhald af síðu 3)
króna á gráa markaðinum í júní 1999 af
bandarískum fjárfestum (þar af eignuð-
ust bankamir þrír 94%). A blaðamanna-
fundi þar sem kaupin voru kynnt fóru
bankastjórar lofsamlegum orðum um
fyrirtækið. Fram kom í máli eins þeirra og
forstjóra Erfðagreiningar, að markmiðið
með kaupunum væri að íslendingar
fengju að njóta sem mest ávinningsins
af fyrirtækinu. Forstjóri ÍE sagði, að
frumkvæðið að viðskiptunum hefði
komið fráIslandi. I grein í Morgunblað-
inu hélt Margeir Pétursson því fram að
kaupin sýndu að í Erfðagreiningu lægi
eitt magnaðasta viðskiptatækifæri sem
Islendingar hefðu staðið frammi fyrir.
Hann tók þó frarn að orð sín mætti ekki
skilja þannig að hann mælti með kaupum
á bréfunum. Bönkunum gekk vel að selja
bréfin, ef marka má fréttir.
1 upphaft árs 2000 kemur fram í Morg-
unblaðinu að DeCode-bréf seljist fyrir
rúmlega 50 dali og markaðsverð alls
fyrirtækisins sé líklega samkvæmt því
nálægt 1 OOmilljörðum króna. Alls keyptu
um 6000 manns bréf í fyrirtækinu á gráum
markaði áður en það var skráð á Nasdaq-
markaðinum bandaríska sumarið 2000.
Utboðsgengi var 18 dalir, mun lægra en
gengið hafði verið á gráa markaðinum,
en það hækkaði fljótt í 25 dali. Þróun
gengisins frá skráningu má sjá á mynd
1. Þar sést að það hrundi á seinni hluta
ársins 2000. Árið 2002 lækkaði það enn,
en hefur heldur braggast að undanförnu
og er um 3 dalir á hlut í lok maí.
Á mynd 2 sést að afkoma IE hefur
verið mjög slæm og versnað fremur en
hitt á seinni árum. Góðar fréttir eru að
tekjur fyrirtækisins hafa aukist smám
saman. En útgjöldin hafa vaxið meira.
Hér verður þó að athuga að kostnaður
vegna fjölda uppsagna setur strik í af-
komu ársins 2002. Á fyrsta fjórðungi
ársins 2003 voru tekjur fyrirtækisins um
12milljónirdala,entapiðuml3milljónir.
Fyrirtækið átti 73 milljónir í sjóði í lok
mars, eigið fé var 113 milljónir dala.
Erfitt er að sjá að neitt sérstakt valdi
hruni hlutabréfa í DeCode, annað en
löng bið eftir batnandi afkomu. Enn
erfiðara er þó að skýra hið háa gengi
sem áður varábréfum ífyrirtækinu. Mið-
að við líklegaávöxtunarkröfu hefði fyrir-
tækið þurft að skila tugmilljarða hagn-
aði á ári til þess að standa undir rúmlega
50 dala gengi á hlut og um 100 milljarða
króna markaðsverðmæti hlutabréfa.
Mjög ólíklegt er að vísu að slíkir útreikn-
ingar hafi yfirleitt legið að baki kaupunt
á þessu gengi. Líklegrí skýring á geng-
inu er andinn í þjóðfélaginu. Fyrirtækið
nautalmennrarvelvildarog vartil dæmis
um tíma vinsælasta fyrirtæki landsins í
könnun Frjálsrar verslunar. Sumum
kaupendum hefur vafalaust þótt gengi
bréfanna í hærra lagi en treyst því að
bólan héldi áfram að stækka svo að þeir
gætu selt bréfin aftur á enn hærra gengi.
Víti til varnaðar
Eigið fé DeCode hefur skroppið sam-
an um rúman helming á rúmum
tveimur árum. Áform um smíði gagna-
grunnsins umdeilda voru í fyrra lögð til
hliðari bili. Gerð hans er afar dýr og erf i tl
að ímynda sér að fyrirtækið hafi efni á að
búa hann til á næstunni. Þar með er
sérstaða fyrirtækisins á sviði erfðarann-
sókna að miklu leyti horfin. Ekki er úti-
lokað að stjórnendum þess takist að
tryggja rekstur þess áfram, en ljóst
virðist að það stendur ekki undir þeim
væntingum sem gerðar voru til þess.
Margir af þeim 6.000 hluthöfum sem
keyptu hlut í fyrirtækinu á gráa rnark-
aðinum fengu lán til kaupanna í bönkum.
Aðrir vörðu miklum hluta af sparifé sínu
í kaupin. Engin ástæða er til þess að
vorkennakaupendunum mikið, þeirtóku
áhættu og töpuðu. Hins vegar er sjálf-
sagt að reyna að halda reynslu þeirra til
haga svo að seinni tíma fjárfestar geti
lært af henni.
Helstu heimildir:
Schiller, Robert (2000): Irrational Exuberance, Princeton
University Press. Morgunblaðið, gagnasafn. Nasdaq.
(Framliald af síðu 2)
tilteknar tegundir af stefnukortum. Með
kennslu og æfingu má auka færnina
verulega í að syngja og gera stefnukort.
Fáir geta sungið eða gert stefnukort
fyrir aðra með góðum árangri.
Spurning um fagmennsku
Flest fyrirtæki og stofnanir geta haft
gagn af því að innleiða stefnumiðað
árangursmat á einhvern hátt. I sumum
tilvikum væri skynsamlegt að verja
aðeins örfáum dagsverkum í verkefnið
en íöðrum tilvikum væri eðlilegt umfang
nokkur ársverk. Árangurinn fer eftir
mörgu. Ef góður fagmaður stýrir verki nu
má vænta þess að ávinningurinn geti
orðið í samræmi við þá vinnu sem lögð
er í verkið. Ef farið er í innleiðingu án
góðs skilnings á aðferðafræðinni má
líta á þetta sem happdrætti, kannski
gengur allt vel en kannski verður ávinn-
ingurinn minni en enginn.
[ Vísbendingin ]
f - N
Væntingar almennings um betri tíma
virðast víða vera að aukast. Hér á
landi hefur væntingavísitala Gallups
ekki mælst hærri síðan mælingar hófust
árið 2000. var 126 nú í apríl en 116 í mars
en hún var innan við hundrað í lok
síðasta árs. Víða annars staðar er einnig
að birta yfir væntingum þó ekki í sama
mæli og hér. í Bandaríkjunum hækkaði
visitalan úr 81,0 í rnars í 83,8 nú í apríl. Og
meira að segja eru væntingarnar að
aukast í Þýskalandi en þar hækkaði
væntingavísitalan úr 86,6 í 87,6 nú í apríl.
ISBENDING
Aðrir sálmar
Glæpur og refsing
Þessa daga er af mörgu að taka. Við
erum fljót að smj atta á þ ví þegar grun-
ur kviknar um að einhver hafi misstigið
sig, en látum svo sem ekkerthafi í skorist
þegar í ljós kemur að hlutirnir voru ekki
eins og við héldum. Að vísu finnst manni
að grunur ætti að vakna við það eitt að
fyrirtæki heiti Alvara lífsins, en það eru
fordómar. Enn á ný vakna spurningar
um það hvort viðbrögð yfirvalda og þar
á eftir þjóðfélagsins alls, séu í samræmi
við rneinta glæpi. Rannsókna- og eftir-
litsstofnanir leggja mikið upp úr því að
aðgerðir þeirra séu sýnilegar. Auðvitað
á ekki að gera lítið úr hættunni á því að
menn eyðileggi sönnunargögn, en ætli
hún sé mjög mikil í því máli sem tengist
JP Nordiska? Fjárhæðirnar eru reyndar
ekki aðalatriði í málinu heldur hitt hvort
sumir bjuggu yfir meiri upplýsingum en
allur almenningur, sem virðist reyndar
í fljótu bragði hafa verið býsna vel
upplýstur. Það er ljóst að fæstum frum-
herjum á íslenska markaðinum hefði
orðið misdægurtaf miklu umfangsmeiri
kaupum þar sem minni upplýsingar
hefðu legið fyrir. I fljótu bragði virðist
sem nóg hefði verið að yfirvöld skrifuðu
bréf þar sem beðið hefði verið um upp-
lýsingar. En þá hefði aðalrefsingunni,
opinbem húsleit, auðvitað verið sleppt.
Grænakrumlan
Tvö atriði í stjórnarsáttmálanum eru
umdeild meðal hagfræðinga, skatta-
lækkanir og aukning húsnæðislána.
Skattalækkanir eru góðar vegna þess
að þær draga úr umfangi ríkisins og
hvetja til aðhalds auk þess sem hlutur
einstaklinga verður betri. Þess vegna
eiga menn ekki að horfa á tímabundin
áhrif þeirra einmitt rneðan ríkið stendur
í uppbyggingu stórvirkjunar heldur
fremur horfa til jákvæðra langtímaáhrifa
skattalækkana. Um hækkun lánveitinga
ríkisins gegnir þveröfugu máli. Þar eru
stjórnvöld enn einu sinni að seilast inn
á svið einkamarkaðarins, einmitt þegar
ríkið og stjórnmálamenn hafa loks sleppt
krumlunni af bankakerfinu. Það væru
gæfulegri skref hins unga framsóknar-
ráðherra að losa húsnæðiskerfið úr viðj-
um rfkisins en auka umfang þess. - bj
N___________________________________-
f Ritstjóri og ábyrgðarmaður: '
Eyþór ívar Jónsson.
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23, 105
Reykjavík.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.
4