Vísbending - 06.02.2004, Blaðsíða 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 1)
og Indlandi. Hreinar skuldir Bandaríkj-
anna eru meiri en tvö þúsund milljarðar.
Samanlagðar skuldir Bandaríkjanna eru
yfir sjö þúsund milljarðar. Það er ekki
einungis bandaríska ríkið sem er rekið
meðhalla, fylki, fyrirtæki ogalmenningur
eyða einnig um efni fram. Rogoff bendir
á að jafnvel í ríkasta landi í heimi sé ekki
endalaust hægt að safna upp skuldum,
það komi að skuldadögum. Þó að sér-
fræðingar stjórnarinnar telji að Banda-
ríkin geti alltaf bætt við sig dálitlu af
erlendum skuldum þá segir Rogoff það
vera svipaða blekkingu og hjá alkahól-
ista sem heldur alltaf að hann þoli eitt
glas til.
Þessa skuldasöfnun þarf einn góð-
an veðurdag að stoppa en hægari
skuldasöfnun en nú er gæti leitt til þess
að dollarinn hríðfalli að mati Rogoffs. Ef
bandarískt hagkerfi verður fyrir alvar-
legu áfalli tekur það fleiri stórveldi með
sér í fallinu þar sem Bandaríkin hafa
verið mótor heimshagkerfisins síðustu
árin. Þetta er einmitt sú hætta sem Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn vakti athygli
ánú í lokjanúar, ef ekkert verður gert til
þess að snúa þessari þróun bandaríska
hallans við þá þýðir það ekki einungis
verulega krísu í Bandaríkjunum heldur
jafnframt í heimshagkerfinu.
Ahrifhallans
að er að mörgu leyti undarlegt að
ekki hafi verið gerð harðari atlaga að
stjórn Bush vegna halla ríkissjóðsins,
sérstaklega í ljósi þess að allt sem hún
hefur látið fara frá sér um málið hefur
ekki verið mjög ábyggilegt.
Þegar Bill Clinton tók þált í forseta-
kosningaslagnum í fyrsta skipti tókst
honum að snúa gangi mála við með
slagorðinu „það er hagkerfið, bjáninn
þinn“. Ef til vill getur frambjóðandi
demókrata leikið svipaðan leik með
„hallann“ í forsetakosningunum í lok
ársins. Það ætti vissulega að vera auð-
skiljanlegri orðaleikur í slagorðasmíð-
inni að benda almenningi á að verið sé
að skuldsetja börnin þeirra og fyrir-
byggja að nokkur möguleiki sé á að
greiða ellilífeyri út í framtíðinni eða
tryggja almenna heilbrigðisþjónustu.
Einnig ættu skynsamari kjósendur að
geta gert sér grein fyrir því að þessi
hallarekstur mun að lokum leiða banda-
ríska hagkerfíð í verulegar ógöngur, og
það fyrr en seinna, og draga þá heims-
hagkerfið með sér í fallinu. Erlendir
fjárfestar munu í auknum mæli gera sér
grein fyrir þeirri óumflýjanlegu þróun
og grafa undan dollaranum ef þeir gera
ekki áhlaup, vextir verða að hækka og
fjárfestingar dragast saman sem leiðir
að lokum til minni framleiðni og tekju-
vaxtar. Bólan sem hefur verið að mynd-
ast á hlutabréfamarkaðinum hjaðnar þá
hratt. Það er hallinn, bjáninn þinn!
(Framhald af síðu 2)
garðana. Engu að síður getur sama
slagorðið og lagði grunninn að vel-
gengni fyrirtækisins orðið því að falli:
„aðeins það besta er nægilega gott““.
Greinin í Vísbendingu var reyndar
hluti af viðameiri greiningu á Lego sem
unnin var við danskan háskóla. Niður-
staðan þótti þá skáldleg frekar en
raunhæf í umsögn danskra stefnumót-
unarfræðinga. Það var hugsanlega
vegna þess að Lego hafði þá stöðu að
vera stolt viðskiptalífsins, efst á óska-
lista útskrifaðra viðskiptafræðinga í
Danmörku og almennt yfir gagnrýni
hafið. Hugsanlega er það þessi skortur
á gagnrýni sem hefur orðið til þess að
svoillaernúkomiðfyrirþessumerkilega
fyrirtæki. Nú er hins vegar búið að gefa
út skotleyfi á fyrirtækið ogöllu hvassari
gagnrýni má lesa í dönskum blöðum en
áður.
Gleðinnar dyr
Raunasaga Lego snýst fyrst og
fremst um stefnumótun. Það hefur
sýnt sig að háleitar hugmyndir um
árangur og vaxtarmöguleika og ofurtrú
á McKinsey-lausnir og MBA-stjórn-
endur getur liaft skaðleg áhrif. Enron er
frægasta sagan um slíka stefnu. Lego
hefur einnig kubbað saman slíkri stefnu
sem átti að gera fyrirtækinu kleift að
sigra heiminn. Vandamálið virðist hins
vegar hafa verið að þegar framtíðarkast-
alinn var byggður að þá vantaði talsvert
upp á að gert væri næglilega mikið úr
undirstoðunum. Það er hins vegar erfitt
að kubba saman góða stefnu sérstak-
lega þegar miklar væntingar eru gerðar
til fyrirtækis, þá hættir við að menn vilji
teygja sig lengra en þeir geta mögulega
náð. Lego hefði getað lært það af sínum
yngstu viðskiptavinum.
Lego er þó ekki á leið í ruslakistu
sögunnar en árið 2004 verður að fela í
sér umsnúning sem tryggir undirstöður
fyrirtækisins. Frægð og frami í krafti
tískubylgna reyndist öldunginum illa,
nú væri betur gengið hægt um gleðinnar
dyr. Það virðist þó ekki í bígerð.
I Vísbendingin j
~ N
Iboltaíþróttum er mikiö lagt upp úr því
að leikmenn „tali saman“, bæði í vörn
og sókn. Þannig geta leikmenn stutt við
bakiðhveráöðrum. Þettahefurstundum
verið túlkað svo að menn ættu að öskra
í tíma og ótíma. Slík öskur geta verið
hvetjandi til skamms tínia en missa
marks til lengri tíma. Verst er þó þegar
enginn segir neitt og enginn veit hvern-
ig á að spila leikinn. Það er ekki fráleitt
að starfsmenn fyrirtækja gætu einnig
notið góðs af því að „tala saman“ og
skilja hvað í því felst.
Aðrir sálmar
k__________________________________y
SPORNað við markaði
Alþingismenn hafa nú loks náð
;aman um mjögmikið þjóðþrifamál,
að ríkisvæða sparisjóðina. Öllum sem
fylgst hafa með málinu er Ijóst hve mikið
gagn þingmenn vinna með þessu. Stofn-
fjársjóðurinn SES, sem er hugsaður til
þessað styrkja líknar- og menningarmál,
átti að fá um sex mi 1 Ij arða króna ef af sölu
til KB banka yrði. Vextir af því gætu
numið um 300 milljónum sem variðyrði
til þess að styrkja góð málefni. Sumarið
2002, þegar stofnfjáreigendur áttu að fá
sinn hlut greiddan á pari, var verðmæti
SPRON metið á 4,2 milljarða og þar af
átti sjálfseignastofnunin 3,7 milljarða.
Það er því öllum Ijóst (nema Pétri Blön-
dal) að það er miklu betra að koma í veg
fyrir sölunatil KB banka, því samkvæmt
henni færsjóðurinn 2,3 milljónum meira
til verkefna en áður var áætlað. Það er
alþekkt að niiklu meira en nógum fjárm-
unum er varið til líknar- og menningar-
mála og því ánægjuefni að löggjafinn
reisi skorður við frekari útþenslu á því
sviði. Við fyrri lagasetningar Alþingis
hafði líka láðst að virkja fulltrúa ríkis-
valdsins í stjórnum þessara sjálfseigna-
stofnana, en úr því verður bætt núna. Er
ekki rétt, meðan menn eru heitir, að
lögfesta endurreisn kaupfélaganna?
101 nótt
vintýrin gerast enn og umræður
um ferðalög forsetans hafa sett
svip sinn á undanfarna viku. Mál af
þessu tagi vekja alltaf sérstaka ánægju
með að vera Islendingur. Fréttamenn
og stjórnmálaskýrendur hafa sérstakt
lag á að skilja kjarnann frá hisminu og
henda honum svo. Forsetinn hefur
eðlilega móðgast við það að vera leynd-
ur afmæli stjórnarráðsins, því hver les
boðskort? Undirritaður hefur ætíð fylgt
þeirri stefnu að mæta ekki í veislur nema
sem veislustjóri eða að lágmarki að fá að
halda ræðu. Þjóðin hafði ekki gert sér
greinfýrirþeimalmennayfírgangihand-
hafa forsetavalds sem hrifsuðu til sín
valdið samtals 101 dag á nýliðnu ári
samkvæmt talningu Morgunblaðsins.
Væri ekki eðlilegt að þjóðin fengi hlut-
verk í ferðum öryggisventils síns og
lýst yrði yfir almennum frídegi þegar
forsetinn er ekki á landinu? - bj
V
ÖRitstjóri og ábyrgðarmaður:
Eyþór ívar Jónsson.
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23, 105
Reykjavik.
Sími: 512-7575. Nlyndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráógjöf: Málvisindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.
4