Frjáls verslun - 01.04.1960, Blaðsíða 13

fengi smám saman aukna lilutdeild í viðkomandi
fyrirtæki upp að vissum hundraðshluta.
Eitt hið mikilvægasta við erlenda fjárfestingu
er oft talin kunnáttan, sem hún flytur með sér.
íslendingum væri mjög mikilvægt að kynnast
af eigin raun hvernig rekstri stóriðjufyrirtækja
er háttað. Á því geta allir lært, hvort sem þeir
eru í almennri vinnu eða í ábyrgðarmiklum verlc-
stjórnar- eða sérfræðistörfum. Ymsir slíkra
manna gætu reynzt ómissandi við að koma upp
nýjuin iðngreinum, er væru algerlega á innlend-
um höndum. Að lokum mun drepið á enn eitt í
þessu sambandi, sem ekki er hið veigaminnsta,
en það er sá iðnaður, sem gæti risið upp í landinu
vegna hagkvæmra skilyrða til ódýrra hráefna-
kaupa hjá stóriðjufyrirtækjum, einu eða fleir-
um, er væru starfrækt hér. Til dæmis sýnist
framleiðsla ýniiss konar hluta úr aluminium til
húsbygginga geta átt mjög mikla framtíð fyrir
sér, ekki sízt vegna skorts á timbri og járni í
landinu.
Reynsla annarra þjóða af erlendu fjórmagni
Engan skyldi ætla, að við Islendingar rydd-
um nýja braut, ef við hleyptum erlendu áhættu-
fjármagni inn í land okkar. I nær ölhim löndum,
þar sem framfarir hafa orðið verulegar, hefur
erlent fjármagn átt þátt í uppbyggingu atvinnu-
lífsins. Mikilvægi alþjóðlegra fjármagnsflutninga
er viðurkennt af flestum efnahagssérfræðingum,
og á síðari árum hafa margar alþjóðastofnanir
hvatt til erlendrar fjárfestingar. I’ar á meðal
hafa sjálfar hinar Sameinuðu þjóðir sýnt þessum
málum mikinn áhuga og hafa í því sambandi
haldið uppi víðtælcu rannsóknarstarfi og útgáfu-
starfsemi. Á níunda allsherjarþingi S. Þ. árið
1954 var samþykkt ályktun um nauðssyn al-
þjóðlegra flutninga einkafjármagns til að stuðla
að þróun í þeim löndum, sem skammt eru á veg
komin efnahagslega. Stjórnir allra landa innan
samtakanna voru beðnar að láta í té upplýsingar
um ákvarðanir, sem teknar höfðu verið á sið-
ustu árum, í sambandi við flutninga einkafjár-
magns milli landa. Svör bárust frá fjölmörgum
þjóðum, er sýndu, að vegna stóraukins áhuga
hafði margt verið gert til að auðvelda slíka fjár-
magnsflutninga. Einkum voru það Evrópuríkin,
sem fellt höfðu niður ýmsar reglur, er þóttu tak-
marka inn- og útflutning á fjármagni. Þetta
sýnir, að þau lönd, sem komin eru hvað lengst í
efnahagsþróuninni, gera mest til að laða að sér
erlent fjármagn, þótt segja megi, að þau hafi
mun minni þörf fyrir það, en hin fátækari lönd.
í fyrrnefndu löndunum ríkir fullur skilningur
á þessum málum, en í mörgum hinna síðarnefndu
eru sumir menn fullir fordóma og miða afstöðu
sína við nýlenduhugsunarhátt liðinna alda.
Sú staðreynd ætti að vera augljós, að lítil og
vanmáttug lönd geta notfært sér alþjóðlega fjár-
magnsflutninga með meira öryggi en nokkru
sinni fyrr. Reynsla undanfarinna ára hefur sýnt,
að erlendir fjármagnseigendur geta því aðeins
vonazt eftir hagnaði af fjárfestingu sinni, að þeir
komi fram af fullri sanngirni við lönd þau, þar
sem þeir festa fé sitt. Eru því litlar líkur til, að
þeir setjist að samningaborði með annað í huga.
Er nú svo komið að öruggir samningar eru fjár-
magnseigendunum í flestum tilfellum mun meira
virði, en löndunum, þar sem fjármagnið er hag-
nýtt, þótt réttlátir samningar séu auðvitað báð-
um aðilum fyrir beztu.
Sú skoðun er orðin almenn og á vaxandi fylgi
að fagna, að yfirleitt sé erlent fjármagn mikil-
vægara fyrir efnahagslega þróun þeirra landa,
þar sem það starfar, heldur en þeirra landa
sem það keniur frá. Þetta getur þó leynzt í ýms-
um tilfellum við lauslega athugun, því að hinn
venjulegi „hagnaður“ er auðreiknanlegri, en all-
ur sá óbeini hagnaður, sem lönd og landsvæði
hafa af þróttmiklum atvinnufyrirtækjum.
Margar ríkisstjórnir gera allt, sem þær geta,
til að laða erlent fjármagn til landa sinna. Má
í þessu sambandi minna á hið nýja starf Tryggve
Lie, sem nú ferðast land úr landi til að laða
fjármagn til Noregs. Þessi viðleitni er alveg í
samræmi við skoðanir, sem komið liafa fram í
ritum Sameinuðu þjóðanna, að það myndi hafa
mikil áhrif til aukinnar velmegunar í heiminum,
ef skynsamlega nýtt áhættufjármagn einkaaðila
fengi að starfa sem mest á alþjóðavettvangi. Æ
fleiri þjóðir viðurlcenna þennan sannleika, og ís-
lendingar liafa áreiðanlega ekki efni á að draga
lengi að fylgja fordæmi þeirra.
FRJÁLS VERZLTJN
13