Alþýðublaðið - 10.10.1974, Blaðsíða 6

Sverrir Ólafsson
Orkuöflun fyrir Austurh
Austurlandsveita:
Meö Austurlandsveitu er átt viö
landssvæðið frá Vopnafirði til
öræfa. Hugsanlega er hægt að
telja svæðiö frá Bakkafiröi til
öræfa, en hagkvæmara þykir að
tengja Bakkafjörð við Laxár-
virkjunarsvæðið með linu frá
Þórshöfn. Við teljum Horna-
fjarðarsvæðið með Austur-
landsveitu vegna þess að teng-
ing Hornafjarðar virðist hag-
kvæmari til norðurs við Lagar-
foss- og Grimsárvirkjunarsvæð-
ið, en til vesturs við Lands-
virkjunarsvæðiö á Hvolsvelli.
Eftir að við höfum ákvarðaö
svæðið á þennan hátt getum viö
komið okkur aö verkefninu, þ.e.
að ræða um orkuspá svæöisins,
orkuöflunarvalkosti, tengilinur
og varaaflsstöövar.
Orkuspá:
Við gerö orkuspárinnar er ein-
göngu gert ráö fyrir hinum
venjulegu þáttum eftirspurnar,
svo sem orku til heimilisnota,
hraðfrystiiðnaðar, loðnu-
bræðslu, almenns iðnaðar,
búrekstrar og húshitunar.
Raforka til stóriðju eða út-
flutnings er ekki talin hér með.
Stóraukin eftirspurn eftir raf-
orku til húshitunar á Austur-
landi er nú fyrir hendi vegna
hins háa verðs á oliu á heims-
markaði. Ekki er talið að jarð-
varmi til húshitunar sé fyrir
hendi i nokkrum mæli, og verði
þvi að stefna að því að húshitun
meö rafmagni verði almennt
tekin upp. Aætlanadeild Rarik
hefur þvf gert ráð fyrir þessu i
orkuspá fyrir árin 1975 til 1988.
(Sjá meðfylgjandi töflu).
Ártal Heildarorkúþörf Aflþörf
GWh/ár MW
1975 68,8 14,9
76 78,7 17,5
77 89,1 19,9
78 101,0 22,7
79 111,7 25,4
1980 124,0 28,4
81 156,5 51,4
82 149,2 54,4
85 162,4 57,6
84 176,1 4o,8
85 190,5 44,2
86 205,0 47,6
87 220,2 51,1
88 256,1 54,8
Háspennulínukort. Við lin-
urnar er ritað, hvort um 132
kV, 66 kV eða 33 kV linur er
að ræða. Linukort þetta er
gert i samræmi við niður-
stöður úr rafreikni. Töp og
spennuföll eiga að verða
þolanleg. Gert hefur verið
ráö fyrir 132 Kv linu frá
Djúpavogi til Hornafjarðar
tii þess að takmarka ekki
flutningsgetuna þangað um
of. Ef 66 kilóvolta lina hefði
veriö valin þá hefði kostnað-
ur við hana orðiö um 20%
minni, en fiutningsgetan
hefði takmarkast við um 10
MW. Ahöld hafa ekki orðið
um aðrar línuspennur.
Vatnsaflsvirkjanir:
Grimsárvirkjun
Fjaröarselsvirkjun
Búðará á Reyðarfirði
Smyrlabjargarárvirkjun
Vatnsaflsvirkjanir samt.
Dislrafstöðvar:
Vopnafjörður
Bakkageröi
Seyðisfjröður
Neskaupstaður
Fáskrúðsfjörður
Stöðvarfjöröur
Djúpivogur
Höfn i Hornafirði
Dislrafstöövar samtals
Heildarþörfin er talin
i gigawattstundum, sem eru
milljónir kilówattstunda, en afl-
þörfin i megawöttum, sem eru
þúsundir kilówatta.
Orkuöf lun:
Orkuöflun 1973:
Til þess að átta okkur betur á
orkuöflunarvandamálinu, þá
skulum við byrja á að athuga
orkuöflunartölurnar fyrir árið
1973, sem nú eru raunveruleg-
ar:
Orku-framl. Afl. MW
GWh/ár
18.23 3.20
1.24 0.17
1.00 0.24
7.06 1.43
27.53 5.04
2.64
0.02
8.00
7.54
2.91
0.04
1.19
0.77
23.11
Kostnaður við orkuöflun á Austurlandi árið 1973 var eftirfar-
andi:
Mkr.
Vatnsafl 27.53 GWh á kr. 0,989 = 27,23
Disilafl 23.11 GWh á kr. 3.799= 87.80
samtalsll5,03
Okruöflun 1974:
Aætlunin fyrir orkuöflunina áriö 1974 litur þannig út:
Vatnsafl ca. 29 GWh á kr. 1.0 = 29.0
Disilafl ca. 31 GWh á kr. 7.0 = 217.0
Samtals 246.0
Miðað er við aðoliuverðið sé kr. 16.0 per litra. Af þessum tölum sjáum við hve óhagstæð disilkeyrslan er orðin, og má draga þá ályktun, að disilkeyrsla sé varla réttlæt- anleg, nema i neyðartilfellum, og til uppfyllingar, ef vatnsafls- virkjun er á næsta leiti. Orkuöflun 1975: Lagarfossvirkjun starfar allt áriö án miðlunar, þvi ekki er gert ráö fyrir að miðlunarlokur verði settar upp fyrr en um ára- mót 1976-1977. Samtengda svæðiö nær frá Egilsstöðum til Djúpavogs. Vopnafjörður og Hornafjörður hafa enn ekki verið tengdir samtengisvæðinu. Aætlunin fyr- ir orkuöflunina litur þá þannig út:
Vatnsafl ca. 56 GWh á kr. Disilafl ca. 12,81 GWh á kr. 1,70 95,0 10,00 128,0
Samtals 223,0
Vopnafjörður og Hornafjarðar- svæðið hafa verið tengd viö Lagarfossvirkjun og er nú Aust- urlandsveita orðin eitt sam- tengisvæði. Aætlunin fyrir orku- öflunina litur þá þannig út:
Vatnsafl ca. 67 GWh á kr. Disilafl ca. 11, 7 GWh á kr. 1,70 114,0 10,00 117,0
Samtals 231,0
Orkuöflun árið 1977: Gerum ráð fyrir að Austur- landsveita sé eitt samtengi- svæði og lokur séu komnar i Lagarfossvirkjun, sem miðla upp i 20,5 m.y.s., en þaö er sú miðlunarhæð, sem viðkomandi aðilar hafa stungið upp á i reynsluskyni. Aætlunin fyrir orkuöflunina verður þvi þannig:
Vatnsafl ca. 75 GWh á kr. Disilafl ca. 14 GWh á kr. Mkr. 1,70 127 10.00 140
Samtals 267
Orkuöflun 1978: Gerum ráð fyrir að ekkert vatnsafl hafi bætzt við á samtengi- svæðinu.
Vatnsafl ca. 80 GWh á kr. Disilafl ca. 21 GWh á kr. 1,70 136 10.00 210
Samtals 346
Orkuvinnsla 1979: Vatnsafl 81 GWh á kr. Disilafl 31 GWh á kr. 1.70 138 10.00 310
Samtals 448
Orkuvinnsla 1980: Vatnsafl 83GWhákr. Disilafl 41 GWh á kr. 1.70 141 10.00 410
Samtals 551
Orkuvinnsla 1981: Bessastaðaárvirkjun starfar Vatnsafl 130 GWh á kr. Disilafl6GWhákr. 2.00 260 10.00 60
Samtals 320
Orkuvinnsla 1982: Vatnsafl 143 GWhákr. Disilafi 6GWh á kr. 2.00 286 10.00 60
Samtals 346

Athugun á áætlun
um tíu ára
orkuvinnslu:
Forsendur fyrir þessari tiu
ára áætlun um orkuvinnslu
Austurlandsveitu eru þær, að
Lagarfossvirkjun taki til starfa
snemma árs 1975 og að miðlun-
arlokur fyrir 20,5 m miðlunar-
hæð yfir sjó komi i Lagarfoss-
virkjun um áramót 1976—1977.
Einnig að Vopnafjörður og
Hornafjaröarsvæðið veröi tengt
Lagarfosssvæðinu og að verðið
á oliu til disilkeyrslunnar fari
ekki yfir 22 krónur per liter.
Greinilegt er að ástandið er
oröið alvarlegt strax árið 1980,
enda fer þá kostnaður við fram-
leidda kilówattstund fram úr
fjórum krónum. 1 rauninni er
það disilkeyrslan, sem gerir
orkuöflunina svona dýra og er
þvi eðlilegt að athugað sé hvort
nýjar vatnsmiölanir geti hjálp-
að til, þangað til ný virkjun
kemst i gagnið fyrir Austurland.
í sumar verður lokið við
aukna vatnsmiölun fyrir
Smyrlabjargárvirkjun, sem á
að gefa um 1 GWh á ári. Lokið
er við hönnun á vatnsmiölun i
Skriðuvatni, sem á að auka
framleiðslugetu Grimsárvirkj-
unar um 2 GWh, en sú fram-
kvæmd hefur enn ekki hlotið
samþykki ráðamanna. Enn er
verið að ræða miðlunarhæð
Lagarfljóts og virðist miðlunar-
hæðin 20,5 m.y.s. við Lagar-
fljótsbrú helzt koma til greina,
en hún gefur um 50 G1 miðlun,
sem þýðir 3,2 GWh á ári.
Við 21,5 m.y.s. hefði miölun-
in orðið 135 Gl, sem hefði
gefið um 7 GWH á ári i
aukinni framleiöslu Lagar-
fossvirkjunar. Miðlun við Eyja-
bakka upp undir Vatnajökli
kemur vart til greina, sem miöl-
un fyrir Lagarfossvirkjun ein-
göngu, vegna kostnaðar. Hag-
kvæmir miölunarmöguleikar
fyrir Grimsár- Lagarfoss- og
Smyrlabjargárvirkjun eru þvi
ekki til, fram yfir það sem áöur
er talið.
Orkuvinnslu-
valkostir
Athugum nú þá valkosti, sem
til eru til úrbóta. Strax er hægt
að taka fram að enginn eftirfar-
andi valkosta kemst i gagnið
fyrr en árið 1980 i fyrsta lagi
nema ef til vill lina að norðan,
og þá alla leið frá Akureyri.
Verðum við þvi að sætta okkur
við disilkeyrslu út árið 1979, eða
hægja á orkuspánni, með þvi að
draga úr rafhitunaraukning-
unni. Markaður Austurlands-
veitu er þannig samansettur að
mikil eftirspurn er eftir raf-
magni á veturna, en þá fellur
saman loðnubræðsla, mikil raf-
hitun og fiskverkun. Vatnsafls-
virkjun verður þvi aö hafa
mikla miðlunarmöguleika. Ef
anna á allri eftirspurn eftir raf-
hitun með skjótum hætti, þá
þarf virkjun að vera um 40 MW
meö um 200 GWh framleiðslu-
getu á ári.
Tenging við væntanlega
Kröfluvirkjun í Mývatns-
sveit
Tenging norður- og austur-
lands virðist sjálfsögð með til-
komu Kröfluvirkjunar. Sú teng-
ing hefur veriö hugsuð meö 132
kilóvolta háspennulinu meö um
50 MW flutningsgetu. Kröflu-
virkjun á að verða um 55 MW og
verður þvi ekki nægileg fyrir
noröur og austurland hvað afl
snertir. Ef tenging viö Kröflu
0
Fimmtudagur. 10. október. 1974