Lesbók Morgunblaðsins - 21.02.1926, Blaðsíða 4

4
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS.
2Í. febrúar ’26.
Silkolin.
Metnaðarmál islendinga.
Eftir Henry A. Hálfdánarson.
Niðurl.
Koma spönsku skipanna þriggja,
sem send voru til minningar um
ferð Columbusar fimm dögum
á undan, vöktu aðeins dálitla for-
vitni í samanburði við „Viking“.
Astœðuna fyrir því, var ekki
langt að sækja; bygð á Spáni sem
sýningarhlutir, voru skipin ósjó-
færir stampar, sem þurfti að
draga yfir Atlantshafið, og voru
mörgum sinnum komin að
því að sökkva á leiðinni, en
þeirn varð bjargað með aðstoð
skipshafnarinnar á skipinu, sem
dró þau yfir. Við komu þeirra
var ekkert hetjulegt, ekkert æfin-
týralegt, ekkert, sem gagntók
hugi áhorfendanna.
„Viking“ var hins vegar bók-,
stafleg stæling á víkingaskipi frá
10. öld, tekin eftir hinu fræga
Gaukstaðaskipi, sem fanst í haugi
í Sundafirði. Eftirlíking af því er
til hjer í Þjóðminjasafninu.
En „Viking“, sem sýndi bæði
sögu liðinna alda, æfintýri, þrek
og þor, byggingarlist og sjó-
mensku, landkönnunarferðir for-
feðra vorra, tímaskifti í menn-
ingu heimsins — þurfti ekki að
draga yfir Atlantshafið. Það kom
fallega og auðveldlega undir stjórn
norskra sjómanna siglandi fyrir
eigin seglum.
200 skip af alskonar stærð og
lögun komu á móti „Viking“ frá
Chicago, til að taka á móti hin-
um einkennilega gesti, sem kom
frá landinu fyrir handan hafið.
Mörgum virtist að þetta tignar-
lega skip, með logagyltu dreka-
höfði, rásegli, samsettu af hvít-
nm og rauðiun strípum, hliðarn-
ar ^karaðar gulum og svörtum
skjöldum, með flaggboga frá
stefni og aftur á drekahala —
þetta, einhver yfirnáttúrleg vera,
vofa, frá umliðnum öldum komin
út úr dimmunni til að sanna sögu
Flateyjarbókar um fund Ameríku
— Vínland's hins góða.
Hvert af þessum skipum fluttu
mor’íi einhvers sjerstaks fjelags-
gaipbands Ame'ríku ; 4Ö voru úr
herskipaflota Bandaríkjanna, er
tóku á móti Víking með konung-
legri kveðju, 21 fallbyssuskoti
hvert. Þar á eftir skifti flotinn
sjer í tvær raðir með Viking á
milli sín, sem var róið áfram af
norskum sjómönnum.
Þannig hjelt allur flotinn inn
til borgarinnar, undir hvínandi
eimpípublæstri, klukknahringing-
um, húrraópum og fallbyssuskot-
um.
Borgarstjórinn í Chicago, Car-
ter Harrison, var sá fyrsti, sem
steíg um borð og bauð Víking
velkominn til Chicago; stóð hann
svo sjálfur í lyftingu og gaf fyr-
irskipanir, meðan róið var inn í
skipakvína, á máli, sem liann
hjelt að væri norræna.
Meðan sýningin stóð yfir, var
víkingaskipið skoðað af þúsund-
um manna, og var það, sem vakti
langmesta athygli á sjer af öllum
þeim furðuverkum, sem þar voru
að sjá.
Eftir sýninguna fengu Ameríjk-
anar skipið að gjöf frá norskit
þjóðinni, og tók Field Museurn að
sjer að geyma það. Fyrstu árin
var lítið gert því til viðhalds,
svo eftir nokkur ár var það ekfci
orðið netna svipur hjá sjón; fór
þá öllum að skiljast, að svo búið
mátti ekki lengttr ganga, og var
þá hafist handa og sltipið alt
endurnýjað og gert ntiklu
fallegra en nokkru sinni áður í
Lincoln lystigarðinum í Chicago,
og stendur þar nú til verðugs
heiðurs Leifi Eiríkssyni og þeint,
sent það bygðu, og vekur aðdá-
un hvers sent lítur.
Konta þess var ekki einungis
til að ýta undir Leifs hreyfing-
nn^, hún ýtti líka undir norsfcu
hreyfínguna, að það hefðu verið
Norðmenn, sem fundu Ameríku,
og þeir ættu heiðuriun skilið, því
þeir hefðu verið og væru mestu
siglingamenn og landkönnuðir
heimsins, enda voru' þeir svo ó-
svífnir, að þeir vöruðust að nefna
fslerdittga á nafn. og ræðttr sínar
enduðu þ'e’ir alta'f méð þessum
Munið eftir að biðja
kaupmann yðar um hina
alþektu „Silkolin“ ofn-
sveru. Engin ofnsverta
jafnast á við hana að gæð-
um!
Anör. J. Bertelsen.
Sími 834. Austurstræti 17
orðum: „Láturn okkur ekki
glej-nta, að Leifur Eiríksson var
norskur!!“,
Við vitum hvílík fjarstæða
þetta er.
íslendingar eiga, og þeim skal
helgast glæsilegustu landfundirm
ir í sögunni, og landkönnunar-
fýsnin er ekki ennþá dauð með
íslendingum; það sýnir hr. Vil-
hjálmur Stefánsson, sem fanu
100,000 fermílur af ókunnu landi
í Norður-íshafinu. Fróðleiksþorst-
inn og' fýsnin eftir að vífcka út
sjónarsvið sitt, er einmitt hvergi
eins mikill og hjá öss íslending-
um; vjer brennum í skinninu af
löngun.
Er það ekki undursamlegt og
þakkarvert, að forfeður vorir
skyldu hafa orðið til þess að
stækka leiksvið mannanna hjer á
jörðunni, og það um helming. —
Hvílíka karlmensku og þor
þurfti ekki til þess að leggja út
á hið geigvæna haf á opnum ára-
bát, hafið, sem svo margar kynja-
sögur gengu um. Þeir höfðu eng-
an leiðarvísi annan en hvössu
augun og sálarþrekið, engan vega-
mæli, því þeir stefndu í óvissuna.
áTið getum líka spurt hlutdrægn-
islaust: Hverjir eru færari um
að leggja út í þessa þraut en ein-
mitt forfeður vorir, hertir við
stríð og storm, uppaldir á eyju
úti í reginhafi, þar sem brimrót
hins ólgandi sævar barði sí og æ
utan ströndina, og vanir voru
allskonar vosbúð í ferðum til
nærri allra kunnra landa?
Fundur Grænlands og Vínlands
var engin hundaheppni, heldur
voru þau fundin af mönnum, sem
langaði til að færa út leiksvið
sitt, sem fanst of þröngt um sig
heim'a, sem bjarkurinn, útþrúin,