Lesbók Morgunblaðsins - 05.09.1926, Blaðsíða 7

5. sept. ’26.
LESBÓK MORGUNBLAÐSIN S
1
Rabindranath Tagore.
Ummæli hans um Evrópumenninguna.
Nýlega liefir indverski skála
spekingurinn Tagore átt tal við
blaðamann einn úr Norðurálfu.
— Umtalsefnið var sjerstaklega
menningarástand og menningai"
stefna Norðrwálfunnar. Þykir öll'
um mikils um vert, að heyra álit
Tagore á þeim efnum, því liann
er nú einn þeirra manna, sein
menn virða og dáðst að. lilusta
á og taka íillit til; er ]iað og
óhætt, því liauu er einliver merki'
legasti og mikilliæfasti maðurinn,
sem nú ev uppi. íslenskir lesend"
ur kannast nokkuð við liann, af
t
bókum þeim, sem þýddar liafa
verið eftir hann á íslenska tungu.
Munu menn hafa sjeð af þeim,
að liann er spekingur mikilL, and'
ríkur, dulrænn og stórskáld.
Þegar blaðamaðurinu, sem get'
ið er um að íiraman, átti tal við
liann, var stödd hjá honum amer
ísk kona, er vildi tala við hann
fvrir ýms blöð vestra. Það er eff
irtektavert, hver svör hann gaf
henni. Þau sýna mjög vel, hvart
er álit hans á Ameríku.
Hann sagði konunni, að sj«*r
fjelli það illa, að hún hefði ómak
að sig til hans, því liann vildi ekki
við liana tala. Hann l.jeti ekki
fulltrúa amerískra blaða hafa
neitt eftir sjer. — Ameríkumenn
hefðu n. 1. aldrei sldlið hann. --
Hlöðin liefðu talijð illa um liann,
og þá sjaldan, að einhver blaða-
maður amodskur hefði hitt hann,
hefði blaðamaðurinn strax spurt
hann um álit lians á’ Bandaríkj'
unum, þó allir vissu, að liann liefði
aldrei þangað komið, og gæti
þess vegna ekki myndað sjer neina
skoðun um Ameríku. Þar að auki
legðu þeir skatt á erlenda list, <,g
Tagore levaðst ekki sjá neina á'
stæðu til þess að tala við fulltvú i
þeirra blaða, sem liefðu stutt að
því að lagður yrði tollur á bæk'
ur lians.
Tagore liafði sagt þetta einkar
rólega og friðsamlega, en með
nokkurum þunga. Það hafði þau
álirif á amerísku konuna, að hún
liafði sig sem skjótast á d>v.
Þá snjeri Tagore sjer að Nprð'
urlandamanninum, og talið barst
strax að menningarstefnu Evrópu.
Indverski skáldspekingurinn
kvaðst dáðst að mörgum meuta'
stofnunum í Evrópu, en þó vavi
það margt í lífskoðun Evrópubúa
og menningarstefnu álfunnar, sem
lionum gætist ekki að, og sem
færi mjög í aðra átt en æskilegt
væri. — Hann kvað það vera til
gang lífsins, að þroska’þá hæfi'
leika mannanna, sem gadu skapað
samræma, fagra lífslieild. Memr
irnir væru vitanlega altaf ið
þroskast, hæfileikarnir að vaxa,
en sumt af því, sem mennirn'r
beindu kröfum sínum að, vavi
skaðvænlegt. T. d. vjelarnar. \'ið
lifum á tímuin vjelamenningar'
innar, sagði Tagore, en tökum
ekki eftir því, að vjelarnar eru
versu og hættulegustu óvinir
mannkynsins — ekki aðeins þjóð'
flræðilega og fjárhagslega sj<*ð,
heldur einnig frá almennu heim'
speki'sjónarmiði. Meðan Evrópa
— en það er sú heimsálfan, sem
jeg vænti mestra afreka af —
ekki kastar af sjer þeirri bölv"
un, sem fylgir vjelamenniugunn',
þá ivr framtíð hennar ekki iirugg.
Þótt vjelarnar sjeu eitt af dá'
samkigustu furðuverkum mann'
legs anda, ógna þær þó þeim, er
nota ]»ær með eyðileggingu, auð i
og liruni.
Þá barst talið að guðspeking'
um og spiritistum. Ljet blaða'
maðurinn þess getið, að báðum
þessum stefnum v^eri að aukast
áhangendiw,. og spurði hvort það
mundi bera vott um ]>að, að Ev
rópumenn værú að segja skilió
við efnishyggjuna og vjelamenn'
inguua.
Tagore kvað ]>að ekki vera
óhugsandi. Þó væru báðar þesy
ar stefnur fálmandi tilraunir, eins
og eðlilegt væri, því skyndilegt
aftiwhvarf frá efnishyggju I>1
andlegrar lífsskoðunar væri jafn'
an ómögulegt. En það kvaðst
Tagore viss um, að hin harð'
neskjulega lífsskoðun, sem ríkti
í Evrópu, mundi aldrei leiða að
göfugu marki. Hann áleit, að það
ljós, sem mannkynið þyrfti nú,
mundi koma úr aust#,-i.
Sömu skoðunar kvaðst hanu
vera um bókmentir álfunnar. og
letti hann þá einkum við vngstu
skáldakynslóðina, ]>á rithöfunda.
sem brendir væru marki styr.j"
aldaia'wanua, óró þeirra og önr
urleik. Oarganlil jómleikur „daz/r
bandsins" yrði einskonar tákn
núftðarinnar, þegar framtíðin færi
að rannsaka. hana.
Rikiserlinyi Noreys.
Fyrir skömmu fóru fram kapp'
siglingar hjá Cowes, á eynni
Wiglit. Þar sigraði Olafur ríkis'
erfingi Noregs á skemtibát síu-
iim „(>sló“. Er ínvnd þessi tekin
af iríki.serfingjanuiii rjett eftir að
kappsiglingunni var lokið og
stendur hanp í stafni báts sína,
sem er 6 metrar á lengd.