Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.1950, Page 8
20
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
HVERNIG ER AÐ DEYJA?
ENGINN ÓTTI NJE ÞJÁNING
Á DAUÐASTUNDINNI
JOSHUA Loíh Liebman segir í
bók sinni „Peace of mind“. sem
hann ritaði rjett áður en hann
dó:
„T.'að er ekki altaf að vjer sjeum
svo hugrakkir, að vjer getum
sætt oss við umhugsunina um dauð
ann. En vjer ættum að athuga
hvað vísindamenn segja um það
hvcrnig sje að deya. Að ástæðu-
lausu ímynda menn sjer að ein-
hverjar skelfingar sje í sambandi
við dauðann, en það rætist ekki.
llinn frægi læknir, Sir William
Osler hefir sagt: „Mín reynsla er
sú að menn verði yfirleitt hetju-
lega við dauða sínum, og skilja við
án ótta og þjáninga. Mcnn vita
ckki meira af seinustu stundum
lifs síns cn hinum fyrstu. Kvíði
manna fyrir dauðanum er því á-
stæöulaus".
Er Oslcr einn um þessa skoð-
un, cða taka fleiri læknar undir
þetta með honum?
Vjer höfum spurt marga lækna
um þctta og beðið þá að segja álit
sitt eftir eigin reynslu. Vjer von-
um að það veiti mönnum kjark og
öryggi að heyra hvað þeir hafa
að segja.
Frsi'k Adair, M. L>.
aðstoðar prófessor i skurð-
lækmngum við læknadeild
Cornell háskola og aðstoðar
skurðlæknir við krabbameins-
deild Memorial Hospital í Ncw
York:
Jeg er Osler að mestu leyti sam-
dóma. En fæstir menn hafa fulla
rænu þcgar dauðann ber að, því
að þeir hafa legið í dvala áður,
dógum eða stundum saman. Natt-
uran er miskunnsom við menmna.
Óttmn við dauóann, sem menn
hafa oft gengið með alla ævi,
hveríur áður en dauðann ber
að.
í meðvitund flestra manna, þar
á mcðal lækna, er krabbamein ein-
hver ægilegasti sjúkdómurinn. En
af hinni löngu reynslu minni við
að stunda krabbameinssjúklinga.
hcfi jeg komist að því, að seinustu
stundir þeirra cru ckki frábrugðn-
ar því, sem er um aðra sjúklinga.
Krabbameinssjúklingar líða meira
sálarlega, en undir lokin fá þeir
helfró eins og aðrir. Fólk heldur
að það sjc mjög kvalafult að deya
úr krabbameini, að sjúklingarnir
hafi óþolandi kvalir fram í and-
látið Þetta er ekki rjett. Sjúkling-
arnir verða tilfinningarlausir af
citri því, sem bcrst frá meinsemd-
inni út í blóðið.
Eítir margra ára reynslu minn-
ist jeg sjerstaklega dauða tveggja
manna. Annar dó úr krabbameini,
liinn ekki. En bæði dæmin sýna, að
minni hyggju liið góða meðfædda
cðli mannsins.
Það var í fyrri heimsslyrjöldinni,
um það er orustunni í Argonne
var rið ljúka, að mjer var fenginn
til umönnunar 24 ára gamall
gjö) iulegur maður. Hann hafði
orðið lyrir vjclbyssuskothríð. Ek.ki
var hægl að hjálpa honum með
uppskurði, og hann vissi það. —
Kjett aður en hami for fra Banda-
ríkjunum hafði hann gifst og
seinna hafði hann frjett það að
hann ætti von á barni. Um þetta
eitt var hann að hugsa í þrjá daga,
sein hann lifði. Hami miklaði það
fyrir sjer hvað yrði um konu sína
og barn, þegar hann felli frá og
barmaði sjer þangað til að jeg gat
sannfært hann um það að fyrir
þeim mundi sjeð. Þá færðist ró
yfir hann, hann sofnaði og var dá-
inn eftir fáar klukkustundir.
Hitt dæmið er mjer nákomnara.
Eaðir minn var læknir og átti
heima í lítilli borg í Ohio. Þegar
hjer var komið sögu var hann 82
ára að aldri og var að tærast upp
af krabbameini í maganum. Eh
hann var ekki að hugsa um sjálf-
an sig. Hann var með sífeldar á-
hyggjur út af gömlum vini, jafn-
aldra sínum, sem cinnig var kom-
inn í dauðann úr sömu veiki. Svo
var það einn dag að hann bað mig
að aka sjer til vinar síns. Hann
var þá svo veikburða, að hann gat
varla staðið á fótunum, en vildi
cndilega heimsækja vin sinn.
Báðir vissu þeir vel að hverju
fór. En þeir ljetu ekkert á því
bera og af veikum mætti reyndu
þeir að glcðja og hughreysta hver
annun.
Jeg mun aldrei gieyma þetsu
Þessi st'and hefði getað sannfaert
hvern vantrúarmaun um guðlega
»
i