Lesbók Morgunblaðsins - 28.08.1955, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
455
una. Kirkja vor er samfélag læri-
sveina Krists, og þetta samfélag
reisir hús, þar sem fram geta farið
guðsþjónustur, lofgjörð og bæn og
þær helgiathafnir, sem ætlað er að
framkvæma. Þótt kirkjuhúsin séu
ekki sjálf kirkjan, þá eru þau vígð
til hinnar helgu þjónustu og hver
sá maður, sem er í sannleika krist-
inn og virðir og elskar samfélag-
ið, kirkjuna, hlýtur að stuðla að
því, að heimili þessa félagsskapar,
kirkjuhúsið, sé sem bezt til þess
fallið, að öll þjónustan verði sem
áhrifaríkust.
Kirkjurnar, sjálf musterin, eru
umgjörðin, ef svo má segja, og að
visu helguð umgjörð. Skálholts-
kirkja og Skálholtsstaður eru ytra
tákn kirkju Krists og það höfuð-
stöðva hennar hér á landi um
margar aldir. Aðbúnaður þessa
staðar á síðari tímum er sýnilegt
merki um skort á rækt þjóðarinn-
ar við minningarnar og þeir, sem
ekki þekkja betur, munu líta svo
á, að hér endurspeglist áhugi,
skilningur og ást þjóðar vorrar á
kirkju sinni og kristnum dómi.
Mér mun nú verða svarað því,
að þetta tal og annað um áhuga-
leysi og vanrækslu við Skálholt
megi nú þagna, því að séð muni
nú fyrir húsakosti kirkju og stað-
ar, þar sem ríkisstjórnin láti reisa
kirkju og önnur hús hér á Skál-
holtsstað. Ef til vill mun einhver
bæta því við, að með þessum að-
gerðum sé málefni Skálholts borg-
ið. Ekki er að efa, að stjórn kirkju-
mála vorra vill vanda til þessa
verks og gjöra allt svo úr garði,
sem bezt má verða að góðra og
fróðra manna yfirsýn. Hitt er aft-
ur á móti ekki rétt, ef einhver ætlar,
að með því sé málefni Skálholts-
kirkju siglt í höfn. Kirkjusmiður
reisir kirkjuhús og þá er hlutverki
hans lokið. Þá er það kirkjunnar,
hins kristna samt'élags* að taka við
musterinu til afnota og’ sýna það í
verki, að hún meti það aS verð-
leikum, og sýna helgidómi sínum
þann sóma og þann kærleik, sem
honum ber. Heill og gengi Skál-
holtskirkju eru vissulega ekki
komin undir húsinu einu, og ekki
fyrst og fremst, heldur veltur þar
á kristni og kirkjulífi þjóðarinnar.
Hér er af ásettu ráði málinu beint
til allrar þjóðarinnar. Sú kirkja,
sem hér um ræðir, er ekki fyrst
og fremst sóknarkirkja Skálholts-
safnaðar og ásakanir um van-
rækslu og ræktarleysi beinast ekki
að þessum söfnuði sérstaklega.
Hann mun hafa gegnt hlutverki
sínu á svipaðan hátt og aðrir söfn-
uðir hafa gjört við lítil efni. Skál-
holtskirkja, sem hér um ræðir, er
sú alkirkja þjóðarinnar, sú vagga
og þær höfuðstöðvar íslenzkrar
kirkju um margar aldir, sem þegar
er tekið fram og oft hefir verið
lýst. Þetta er það, sem stjórnar-
völd landsins hafa viðurkennt op-
inberlega með ráðstöfunum sínum
og aðgerðum.
----O-----
Hér hefir verið minnst á Þing-
velli við hliðina á Skálholti. Þing-
vellir eru þjóðarhelgidómur, ogþað
mun þjóðinni nú hafa skilizt. En
henni þarf einnig að skiljast hið
sama um Skálholt. Þingvelhr eru
tákn og minning þess, sem bezt er
og dýrast í almennum menningar-
arfi þjóðar vorrar og þjóðin má
fyrir engan mun glata, ef hún vill
halda áfram að lifa sjálfstæðu lífi.
En Skálholt er tákn annarra verð-
mæta, sem vér höfum átt um marg-
ar aldir og megum ekki glata frem-
ur en tungu vorri, þjóðerni og
frelsi. Vér eigum kristna trú,
kristna lífsskoðun, kristna mann-
gildishugsjón, kristna siðgæðishug-
sjón og siðgæðisboð, kristið stefnu-
mark anda vors. Hin þjóðlegu
verðmætin, svo ágæt sem þau eru,
geta ekki komið í stað þessara
verðmæta; þótt sumir virðist líta
svo á. Hávamál eru skírt silfur.
Fjallræðan er skírt gull. Skálholt
minnir oss, framar nokkrum öðr-
um stað á landi hér, á gjöf hinna
andlegu, kristilegu verðmæta, á-
hrif þeirra á þjóðlíf vort og þá
blessun, sem þau hafa veitt þjóð-
inni í aldanna rás. Það er vissu-
lega vert og skylt, að halda vel
við kirkjuhúsinu og öðrum þeim
fögru og verðmætu mannvirkjum,
Sem hér verða reist. En það er
ekki nóg. Þjóðin verður að halda
við með sér minningunni um Skál-
holt og anda Skálholts. Hún verð-
ur að halda við hinum andlegu
verðmætunum, kristinni trú og
andans göfgi. Gjöri hún það, þá
mun kirkjunni einnig vel við hald-
ið, því að hún er þá helgur dómur.
En gjöri hún það ekki, þá er hin
fegursta kirkja sem rústir einar eða
fornminjar. Málefni Skálholts-
kirkju er jafnframt málefni
kristni og kirkju þjóðar vorrar.
Því málefni er því aðeins borgið,
að kirkja Krists rísi upp hér á landi
sterk og áhugasöm, fórnfús og
starfar.di í einlægni að málefni
höfundar síns, því málefni, að
gróðursetja, rækja og breiða út
Guðs ríki. Það er þjóð vorri nú
og jafnan hið eina nauðsynlega.
Vér vonum og óskum, að það megi
takast, og vér biðjum að það gefi
Guð.
Árni Árnason.
Það var ausandi rigning og mikil
bleyta á veginum. Forin slettist á fram-
rúðu bílsins, svo að varla sá út um
hana, og hvað eftir annað hafði legið
við árekstri.
— Væri ekki gott að þurrka óhrein-
indin af rúðunni? spurði farþeginn,
sem var orðinn verulega hræddur.
— Það er ekki til neins, rumdi í bíl-
stjóranum, ég gleymdi gleraugunum
mínum heima.