Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1972, Blaðsíða 12

Hringvegur
um Island
Leiðin frá Skriðdal til Beruf jarðar, leiðin um Öxi brotastrik.
ugra á þessum s'óð'um, otg þeir
virbust sammáia um, að Hörgár
daiisheiðin hefði veifð hent-
ugra og betra v.egarstæði.
Sannleikurinn eir auðvitað sá
að kappsfullir brautryðjendur
brutust þarna yf-ir á bíl, fyrst-
ir manna, og þar vlð situr eins
og víðar. 1 Eyjafirði er lítið
svigrúm til eins eða neins,
nema að koma þjóðvegin-
um upp fyirir Akurayrarkaup-
stað áður en þar fer allt land
undir bygigð.
----O-----
Frá Eyjafirði liig'gur aðal
þjóðvegurinn austur yfir
Vaaiaheiði í sínum írœgu
beygjum. Vegurinn fer þar
mjög hátt yfir sjó og heiðin er
mikil snjóakista. En þarna er
annar vegur milli byggðarlaga,
um Da’smynni, og óiviða kemur
það rækiilegar í lijós hve brýn
nauðsyn er á slikum hliðarveg-
um, og hve mikið öryiggi þeir
skapa samigönigum á aðad þjóð-
leiðum sem þessari. En þarna
er fyrir hendi þiriðja leiðin,
um Miðvikurskarð, og er þeg-
ar je'ppaíær. Min skoðun er sú,
að þessi leið eigi í framtiðinni
að verða aðal þjóðleiðin aust-
ur því að hún ligg'Ur
mun lægra en Vaðiaheiðin og
eftir að nýja brúin kom á
Enjóská tel ég að mumur á
vegalengd sé hverifanidi litill.
VEGUR HJA VIRKUM
ELDSTÖÐVUM
Þ-á erum við komin að þe.'ta
stað á hringveginum, þar sem
aðeins er um eina ltsið að velja
á njilli héraða, það er um
an Bárðardal. En það vita flest
ir, að gossprungan hefur verið
mjög virk i næsta náigrenni, al-
veg fram á þessa öid (Mývatns
öræfi, Askja) og þar sem einu
sinni hefur gosið má iengi
vænta eadiurteivninigar.
Vitesulega væri því mi'kið ör-
yggi i þvi, að fá þarna nýja
samgön.guleið og það viil svo
vel til, að hún er fyrir hendi.
Göngiuskarð nefnist hún og
klýfur hinn hrikalega fjall-
garð fi-á Þverá i Fnjóskadal
austur í Köl'diukinn á móts við
bæínn Hól. Að vúsu er þetta
all hár fjallvegur ('um 490 m),
en eí dæma má eftir uppdrátt-
um er hann torfænuCítiM, enda
göimul þjóðleið, og liggur auk
þess afar vel við tengslum við
núverandi vegakerfi. Vega-
len'gdin milli áðurnefndra
bæja mun vera um 20 km. Að
gera þama akiveg mundi ekki
aðeins tryg'gja önugigar sam-
göng'ur á aðai þjóðfeið lands-
ins heldur yrði þetta héruðun-
um mik'j! samigönguböt og feng
ur að henni fyrir þá, sem eru
þama á ferð sér tíl sk'emimt'un-
air.
Austan Ljósavatnsskarðs er
strax um tvær leiðfir að veija
og sikulum viið athuga hOriðar-
leiði'na fyrst. Það er Kinnar-
vegur niður Köldukinn og
austur yfir Skjálfandafljóf
tíl Aðaldals. Þar má aft-
ur veija um tvær lelðiir, önnur
er ausíur um Brúar við Laxá
og þaðan yfir iágan há’i; á K:s-
ilveginn syðst í Reykjahverfi.
Þetta er mjög þægiieg leið en
nauðsyn er á nýrri brú á Laxá
hefja smii'Si á mýrri brú. Svo
teltut' Fljótsheiðiin við og mér
er mjög minnisstæð ferð yfir
hana fyrir 3 árum, í foráttu
vatnsveðri, því að þeir voru
svo kátir lækirnir tveir, sem
rummu eftir hjólförunum,
og höfðu stvo gott aðlhald af
malargörðium á báðum veg-
brúnum. Væri ekki þjöðráð að
setja hefUstjóra á niámsk'eið til
að venja þá af þessum óvana.
í austurbrekkum heiðarinnar
heiidwr enn veiCi myndar-
leg beygja frá timum fyrr-
verandá vegamáia-sijór-a, sem
mætti nú fara að fá lausn í náð,
aldurs vegna. Veguritnn inn
Reykjadal þarfr.'ast verulegra
endurbóta, einkaniega belri
framræslu og svo þarf nýja brú
á Reykjadalsá.
NÉR VEGUR SUNNAN VIÐ
DIMMUBORGIR
Og þá kemur Mývatnssveit-
in þessi tniikla perla ísienzkr-
ar náttúru, sem margt og mik-
ið hefur verið skrafað otg skrif
að um og ailir þykjast vilja
vennda en tekst mlsjafnlega til,
ekki sízt heiimaimiönmum. Elkki
æOa ég að fara aö leggja hér
orð í þann málrófsbelg, þvl að
það út af fyrir sig er efni í
langa grein'. Nú er vart að hafa
í huga, að við erum á eimu
virkasta jarðeldas'væði lands-
ins, sem hefur gosið á þessari
öld. Þjóðleiðin tel ég að eigi
að vera í framtíðinni sunnan
vatnsins, en vegurinn norðan
þess hliðarleið. E’nnig þarf að
losa vegifarendur við þá leiðu
nauðisyn að fara um N'ámaskairð,
Nú dreymir okkur um hringveg. En hvenær við fáum ryklausan hringveg er svo annað mál
og heyrir framtíöinni til.
óttur vegur og á eirtum stað
stórhættuleg biindtoeyigja.
Tvær myndarlegar brýr voru
byggðar yfir ána fyrir nokkr-
u:m árum, hjá Glitsstöðum og
Króki en það var ekki fyrr en
í fyrra að þær voru tenigdar
saman með vegi, austan ár.
Kunnugur sagði mér, að sá
vegur lægi það lágt á köflum,
að haran færi á kaf í flóðum,
ótrúieg saga og vonamdi
ósönn.
----O-------
Holtavörðuheiðin verð.ur
sjálfsagt þjóðleiðin til Norður-
lands á komandi árum og því
hiefur það vakið nokkra
athygli vegfarenda hve nýlagð
ir vegarkatíar þar eru mjóiir
og háar uppfyilingar skiidar
eftdr ajgerlega óvarðar á báð-
um köntum. Varaleiðin til
Norðurlands, um Bröttu-
brekku, Daii og yfir Laxárdals
heiði er mikiil krókur og veg-
urinn yfir Laxárda'.sheiiði
þarfnast gagngierra endurbóta.
Orðræður hafa heyrzt um veg
upp úr Þverárhlíð norður yfir
Grjótháis en hann lætur vist
bíða eftir sér.
Þjóðvegurinn um H'úinaþing
þarfnast viða m’.kils við, enda
eru flestir nýir sveitavegir þar
um sióðir honum fremri. Víða
liiggiur hann um blauttend fióa
lönd og framræslu því mjög
áfátt. Ýmsum finnst þessi
landshluti heldur yfirbragðs-
og tilbreytinigariiíti’.l um að
ferðast og því væri töluverð-
ur fengur að þvi að fuilgera
þar tvo vegarkafla, a.m.k. sem
sumarvegi. Það er vegur aust-
ur yfir Hrútafjarðarlháls frá
Brandagili að Húki (nú jeppa
fært) og svo austar yfír Mið-
fja.rðarháls mi’.ili Bjarghóís i
Miðlfirði og Finnmerkur í Fitj-
árdal. Þó að þstta yrði aðeins
sumarvegur gæfi þessi nýja
ökuleið vegfarendum tækifæri
til tilbreytni og auk þess mun
hún aðe'tns styttri en hin.
venjulega þjóðleið. I Austur-
sýslunni hefur Reykjabraut
um Svinadal og efri Biöndu-
hirú werið löguð nokfcuð en á
þeirri leið er þó enn þörf á
miklum endurbötum.
LEIÐIN UM GÖNGUSKÖRÐ
GÆTI KOMH) AÐ NOTUM
Frá Húnaþlngi er sem
stendur raunar aðeins um elinn
þjóðrveg að ræða, um Vatns-
skarð. Leiðina fyrir Skaga er
ekiki hægt að teija hér með,
bæði vegna 6hóifIe.gTar lengd-
ar og torleiðis.’ En það er til
önnur Jeið milii þessara héraða,
sem hefur verið vanrækt,
raunar látin drabbast nið-
ur frá þvi sem var. Þetta er
lelðin um Þveráírfjall og
Gönguskörð, sem styttir vega-
len.gdina á milfi Blönduóss og
Sauðárkróks um 30 km, lengir
leiðina Blöindiuós-Akureyri um
aðeins 5 fcm, miðað við hinn
ven.jiulega þjóðveg. Vissu-
lega kæmi hún að góðum not-
um er hlin tlðiu flóð í Héraðs-
vötnum loka niúiverandi þjóð-
vegi og öll umferð verður að
taka á sig krókinn norður um
Hegranes. Raunar verður vega
sambamdiS austur ytfir flat-
tendi Skaigafjarðar aldrei ör-
uggt fyrr en komin er brú á
Héraðisivatnagljúíur hið efra, á
móts við Flatatungu. '
Frá Skagafirði til Byjafjarð-
ar verður naumast um
aðira leið að ræða úr þvi sem
komlið er netna Öxnadalsheiði,
þó að hún sé bæði ieið og Jöng.
Fyrir all möngum ánum heyrði
ég á tal tveggja manna, kunn-
Ljósavatnsskarð á milli
Fnjóskadals og Ðárðardals.
Margir munu segja, að það sé
svo sem ekkert athugavert við
þetta, þetta sé enginn fjaliveg
ur hieldur all breiöur, býggður
dalur og vegiuriinn um hann
eigi ekki að teppast frekar en
aðrir þyggðavegir á þess-
um sióðum. En við mánari at-
hugun 'kemur nú fleira fram í
dagsljósið, sem geri’r leið-
ina ótryigigari. í Bárðardal ketn
ur maður út úr basaitfjöiCum
Norðurlands inn í gosmymcban-
ir eidsprungunnar m 'ikiu og
nú viil einmitt svo tii, að við
austurenda skarðsins eru eld-
stöðvar, sem jarðifræðingar
telja tiitöiuiega ungar, a.m.k.
yngri en hraunið, sem liiggur
undir yíirborði niöur endilang
og endurbótum á veginum yfir
hálsinn. Hiin leiðln eir nið-
ur AðaidaJ, en hjá Laxamýri
er norðurend; Kísllvegarins tii
Mývátns. En svo er eiinnig
hægt að halda áifram, um Húsa-
vfik, Tjiörnies, KeMiuhverffi,
Hðas'fjöa og á þjóöCeið'ina hjá
Grimsistöðum. Mjöig miklar
entJurtoætur hafa verið gerðar
á þessari leið, eimkum á Tjör-
nesi, en það er e’innig margt
óigert.
Er við nú bölldum þjóð'elð-
ina frá Ljösavatnsskarði verð-
ur fljótlega fyrir oiWkur einn
vierstí trafali á þjóðvegum ís-
lamds, bnúin á Skjálifandafljöíi
hjá Eosshói. Þessi ummæ'.i min
verða nú setn betur fer m>kk-
urs kontar eftirmiæli um hana,
því að á þesisu ári irntn eiga að
ég he'd að þann veg verði
aldrei hægt að Tem ve' úr
garði tiil n'e'mníi.r frambúó-
ar. Það þarf að krrma nýr veg-
ur til aiustiurs frá suð-austur
hjorni vatmsins, eunrnan við
Dirrmu'bomglr og fí!g'erfja!t'., um
BúrfelCshraun og kocna ekki á
núv.eramd: veg fyrr en austur
und'r PéJ.ursk'dk''ia. Á þessari
lelð virðast -ekfc' vara neinar
alvarlegar torferur. vecui-iim
væri al'ur á hrawn', ssm er
óllkt batra vagr<"- æ3I en rof-
in, sem núiverand' vegur iigg-
ur urn og swo ar ég vi.ss um,
að þessl leið sr mun fa’I-egri
og sfcemmtílfrgTi. Ég hayr’ vit-
aníega í anda ináímæll Reykja-
hlíðarmanna, að missa þj éðCeið
ina af hiaðinu h’ í ;ér, en ég
heid að þeir komi til með að
19, LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
11. júní 1972