Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.1979, Blaðsíða 2

Sigurður Guðjónsson rithöfundur
GRÁ TURINN
í VÍNAR-
ÓPERUNNI

Síöastliöiö vor dvaldi ég nokkurn
tíma í-Vínarborg. Tónlist þeirrar borgar
hefur árum saman veriö mitt dýpsta
yndi í lífinu og ég hlusta ofurlítiö á hana
á hverjum degi. Þarna var líka margt aö
sjá, margt aö heyra og um margt aö
hugsa. Hér ætla ég þó aðeins aö segja
frá litlu atviki sem reyndar haföi meiri
áhrif á mig en allt annað í þessari
ævintýraferö í Austurríki. Þaö var einn
bjartan fimmtudag, 25. maí, aö sá
draumur minn varö aö alvöru, að sjá og
heyra fallegustu óperu í heimi. Þaö var
Töfraflautan hans Mozarts. Ég horföi
standandi meö mörgu fólki sem átti
meira af ást á músik en peningum.
Aldrei fyrr á ævi minni haföi ég komiö í
fræga óperuhöll. En ég er heldur ekkert
sérlega spenntur fyrir óperum. Þaö eru
aðeins fáar óperur í heiminum sem
segja satt. í engri músik er logiö eins og
miklu og í óperumúsik. Kannski er þaö
þess vegna, aö óperuhús eru svona fín
og flott og svo dýrt er í beztu sætin, að
menn veröa aö vera ógurlega ríkir og
klæða sig æöislega skrautlega til að fá
aö setjast í þau. Kannski er það líka út
af lyginni í óperunum, aö heimsfrægar
óperustjörnur fá miklu meiri peninga
fyrir sönginn sinn, en aliir þeir sem
syngja um sannleikann. Og þaö er enn
þá þessi óperulygi sem veldur því aö
fólk klappar miklu meira og lengur fyrir
þeim, sem syngja stóru lögin meö öllum
háu og erfiðu nótunum, en hinum sem
syngja litlu og einföldu lögin, jafnvel þó
þeir syngi aiveg eins vel eöa betur.
Töfraflautan er ein af þeim óperum
sem segja næstum alveg satt. Og þó
hún skrökvi pínulítiö á stöku staö, segir
hún samt meiri sannleika en næstum
því öll önnur músik. Þaö er kannski
þess vegna aö börn skilja hana bezt. En
miklir heimsmenn, sem feröast hafa um
mörg lönd og lesiö margar bækur og
lært og hugsað óskaplega mikiö um
heiminn, veröa steinhissa inni í sér og fá
eitt og eitt tár í augun yfir því, aö þeir
skuli hafa lesiö og lært svona mikiö um
heiminn, en fatta svo allt í einu að þeir
skilja ekkert í heiminum og þykir svo
ósköp lítiö vænt um lífiö. En svona
hugsa heimsmennirnir bara eitt óperu-
kvöld. Daginn eftir byrja þeir aö lesa
enn þyngri og Iengri bækur til aö reyna
aö skilja heiminn.
Töfraflautan er um baráttu og stríö
hins góöa og illa. Eins og í öllum góöum
og fallegum ævintýrum veröur hiö góöa
sterkar aö lokum. Þaö eru bara vondir
menn og leiðinlegir sem láta hið illa
vera sterkara en hið góöa. Þaö er af því
aö þeir sjálfir sjá ekki hiö góöa fyrir hinu
illa. í góöa landlnu hans Mozarts ræöur
Sarastro og prestarnir hans, sem alltaf
eru aö gera gott úr Ijótu verkunum sem
framin eru í vonda landinu, þar sem
Næturdrottningin ríkir. Hún á dóttur,
sem heitir Pamina og Sarastro verður
aö passa hana, til aö bjarga henni frá
áhrifum hins vonda og Ijóta. En þaö veit
hún ekki og heldur ekki Tamino, sem er
skotinn í henni af því aö hann sá mynd
af henni og fór aö leita hennar meö
Papageno fuglaveiöara. Og Tamino á
flautu sem er þeirrar náttúru, aö
villidýrin í skóginum veröa gæf og spök
þegar hann flautar í hana, en Papageno
á klukkuspil sem spilar svo Ijúft aö allir
gleyma sér í dansi sem heyra þaö.
Sarastro hefur þræl, sem í óperunni
hans Mozarts er svartur og Ijótur og
ægilega vondur. Hann heitir Mono-
statos og ætlar aö svíkja Sarastro og
hjálpa vondu Næturdrottningunni aö
eyöa góða landinu hans. Eftir mikil
ævintýri, erfiöar raunir og þungar gátur,
fær Tamino aö eiga Paminu, en
Papageno fær konu sem heitir Papa-
gena og þau ætla aö eiga saman