Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1979, Blaðsíða 2
Gunnar Þormar
í útjaðri Juffure. Hnetuuppskeran og fallbyssa frá nýlendutímanum.
Hús ættmóóurinnar í Juffure, þar sem voru myndir af Alex Haley í sambandi
viö hina frægu bók hans, Rætur.
æskuslóðum
KUNTA KINTE
Á landakorti er Gambía aöeins mjó
ræma, sem fylgir Gambíufljótinu 300
km. inn í Sengal á vesturströnd Afríku.
Landiö er lítið og fátækt. íbúar eru
nálægt 300 þús. Aðalatvinnuvegur er
akuryrkja og yfir 90% af útflutningi
landsmanna hnetur. Hrísgrjón og önnur
matvæli þarf aö flytja inn.
Gambía hlaut sjálfstæöi 1965 en
haföi áöur veriö bresk nýlenda rúma 11/z
öld. Þar áöur böröust Bretar og Frakkar
um yfirráöin. Augljóst er, að Bretar hafa
eingöngu notaö þessa nýlendu til að
hagnýta þá verzlunarmöguleika, sem
Gambíufljótiö veitir, en þaö er skip-
gengt mörg hundruö km. inn í landiö. Á
17. og 18. öld var þarna miöstöð
þrælaverzlunar. Ekki eru sjáanleg
mannvirki aö heitið geti frá nýlendu-
tímanum og fátt munu Bretar hafa gert
til aö undirbúa þessa nýlendu sína undir
sjálfstæöi. Má segja, aö viöskilnaöurinn
hafi veriö Bretum til lítils sóma.
í höfuöborginni, Banjul, búa nálægt
30 þús. manns, flestir í hálfgeröum
hreysum. Þar er uppskipunarhöfn og
stór markaöur í miöju bæjarins.
Nokkur feöamannastraumur hefur
veriö til landsins undanfarin ár, en
takmarkast af fjölda hótela. Aöeins 3
eöa 4 hótel þykja boöleg ervrópumönn-
um. Liggja (aau viö strönd Atlandshafs-
ins. Er ég lagöi leiö mína til Gambíu í
byrjun árs 1978 var ekki aö sjá, aö
feröamenn heföu sett teljandi spor á
daglegt líf landsmanna. Á klukkutíma
göngu um götur Banjul rakst ég ekki á
hvítan mann fyrr en ég að lokum kom
aö markaöstorginu.
Veðurfar er mjög stöðugt frá nóvem-
ber og fram í maí, hiti 25—30 og
hafgola. Sjaldan dregur ský fyrir sólu.
Sjórinn er tær og ómengaður. Regntím-
Þorpið Juffure, þar
sem Kunta Kinte óx
úr grasi, hefur
vegna bókar Alex
Haleys og sjón-
varpsþáttanna hlot-
ið heimsfrægð. Þar
er þó allt með
rólegri og virðulegri
blæ en í öðrum
þorpum Gambiu.
inn er frá júlí til októberloka. Hitinn
eykst og loftið mettast raka og veöur
því sem næst ólíft hvítum mönnum,
enda kölluöu Bretar landiö „gröf hvíta
mannsins"
í Gambíafljótinu gætir sjávarfalla
2—300 km inn í landiö. fljótiö er því
blandaö saltvatni, sem eyöileggur
gróöur nálægt bökkum þess. Á regn-
tímanum hreinsast jarövegurinn, fljótiö
vex og saltvatnið hverfur. Þá er sáö í
akrana og uppskera tekin fyrstu 2 vikur
þurrktímans. Bregðist regnið fæst eng-
in uppskera.
Gambíumenn eru einkar gestrisnir og
glaðlegir í viðmóti. Ekki hefur ferða-
maöurinn dvalist lengi meöal þeirra er
hann hefur þaö á tilfinningunni, aö hann
sé velkominn.
Fólk og geitur ( miöhluta Juffure.