Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1984, Blaðsíða 5

Ett snúum okkur frá heimilistölrunni og að
tölvutækninni í atrinnulífinu?
Höfuðkostir tölvunnar í atvinnulífinu
eru vinnsluhraðinn og það rekstraröryggi
sem hún veitir. Á hvorugu þessu sviði er
hámarki náð og t.d. er því spáð að hlutfall-
ið á milli vinnslugetu og verðs á tölvum
vænkist um 25% á ári til loka þessa ára-
tugs. Tölvurnar verða því fjárhagslega við-
ráðanlegri hverjum sem er eins og áður er
getið og notkunarmöguleikar margfaldast.
Ár eftir ár hefur eftirspurnin eftir nýj-
ungum á tölvusviðinu haldið áfram að
aukast. Hvers vegna? Svarið er þörfin
fyrir meiri framleiðni. Viðskiptafyrirtæki
vilja veita fullkomnari og skjótari þjón-
ustu. Framleiðendur varnings leita leiða
til að lækka tilkostnað, auka gæði vörunn-
ar og halda áætlanir. Stefnt er að virkára
heilsugæslukerfi. Ríkis- og sveitarstjórnir
leitast við að uppfylla þarfir margra með
takmörkuðum fjárráðum, svo eitthvað sé
nefnt.
Hérlendis hafa verið innleiddar margar
frábærar tölvulausnir, sumar hverjar
óþekktar annars staðar. En alþjóðleg sam-
vinna er okkur mikils virði.
Við höfum gert stórátak í mínu fyrir-
tæki að nýta okkur sem best sjálfir þá
vöru sem við bjóðum upp á. T.d. tókum við
á leigu fasta símalínu hjá Pósti og síma á
sl. ári sem tengir tölvu okkar í Skaftahlíð,
sem er ein sú stærsta sinnar tegundar
hérlendis, við tækniupplýsingabanka IBM
í Evrópu. Sá upplýsingabanki er aftur
hluti af alþjóðlegu upplýsinganeti, sem
gerir starfsmönnum fyrirtækisins um all-
an heim kleift að skiptast á upplýsingum
og sækja gögn í aðra upplýsingabanka í
Þýskalandi, Frakklandi, Japan og víðar.
Þannig njóta starfsmenn okkar góðs af
hjálparbúnaði, sem er einstakur í sinni
röð. Upplýsingar, sem fást úr þessum
banka, eru bæði lausnir og leiðbeiningar
vegna IBM vél- og hugbúnaðar, sem safnað
hefur verið frá öðrum löndum. Kostirnir
eru ótvíræðir. óþarft er að tefja við lausn
vandamáls, sem þegar hefur verið leyst,
einhvers staðar annars staðar. Hafi ein-
hver annar starfsmaður IBM leyst vand-
ann, er lausnin tiltæk fyrir okkur hér á
íslandi í einu vetfangi. Á sama hátt skráir
íslenskur starfsmaður að sjálfsögðu lausn
vandamáls, sem hann leysir, inn á bank-
ann öðrum til upplýsinga.
Ein spurning brennur sjálfsagt í hugum
margra, en hún er hrort þessi tækni skapi
ekki atrinnuleysi.
Tölvubyltingin getur gefið fólki meiri
frítíma og meiri frítími er ein af hinum
félagslegu kröfum samtímans, styttri
vinnutími, lengra sumarfrí, lengra barns-
burðarfrí. Vinnutími fólks hefur reyndar
styst mikið frá því sem var fyrr á árum, og
það gerðist áður en tölvan kom til sögunn-
ar. En tölvan er svar við þessari kröfu og
gerir mögulegt að verða við henni.
Ein verðmætasta auðlind okkar, þegar
grannt er skoðað er einmitt tíminn. Fólk
gerir sér ef til vill ekki nógu vel grein fyrir
því. Við verðum að læra að nýta tímann
sem best, hvort sem er í vinnu eða utan.
Allir eru sammála um að til að tryggja
atvinnu í framtíðinni þarf sérhver þjóð að
búa við hagvöxt. Ef við viljum vera sam-
keppnisfær við aðrar þjóðir verðum við að
tileinka okkur það besta sem tækniþróun-
in býður upp á, ná sem mestri hagkvæmni
í núverandi störfum og skapa ný atvinnu-
tækifæri.
Hrað áttu við með nýjum atvinnutækifær-
um?
Ný atvinnutækifæri er víða að finna.
Innan tölvusviðsins tel ég að við íslend-
ingar ættum að geta haslað okkur völl á
erlendum tölvumörkuðum, ekki eingöngu
með framleiðslu á vélbúnaði þar sem við
eigum sjaldan möguleika á að ná hag-
kvæmni fjöldaframleiðslu, heldur á sviði
hugbúnaðargerðar þar sem vel menntaðir
íslendingar hafa ekki síður möguleika en
aðrar þjóðir heims.
Nokkur lokaorð, Gunnar, um okkur hér á
íslandi í framtíðinni rarðandi þessi mál.
Það má segja að það séu örlög okkar að
vera uppi á viðburðaríkum tímum. Aldrei
fyrr hefur maðurinn haft tiltækt slíkt úr-
val tæknilega fullkominna áhalda, allt frá
rafeindasmásjám til gervihnatta. Aldrei
fyrr hefur maðurinn átt aðgang að þvílík-
um þekkingarforða. Og aldrei fyrr hefur
hann lifað slíkt tímaskeið sífellt örari
breytinga. Það er því einlæg ósk mín að við
notfærum okkur þetta landi okkar og
okkur sjálfum til góðs.
ekki — hræðast þessa tækni jafnvel og það
er miður. Síðartaldi hópurinn fer þó
minnkandi og þeim fjölgar stöðugt sem
kunna að meta kosti tölvunnar.
Áður en rið snúum okkur að tölrunni í
atrinnulífinu. Hvað segir þú um heimilistölr-
una?
Já, tölvan á örugglega eftir að koma í
vaxandi mæli inn á heimilin og á þangað
erindi bæði frá hagrænu sjónarmiði, t.d.
við heimilisbókhald og til skemmtunar og
ánægjuauka fyrir fjölskyldur þar sem allir
meðlimir geta lært á hana saman og leikið
sér og loks sem tæki til eflingar menntun-
ar í tengslum við skólann eða á þeim svið-
um sem hver og einn hefur áhuga á.
Á mínu heimili t.d. höfum við lengi átt
tölvu og höfum haft af henni ómælda
ánægju. Allir geta verið þátttakendur en
þurfa auðvitað að hafa til þess vilja —
leggja sitt af mörkum.
Eg get tekið sem dæmi 13 ára son minn.
Hann kynntist fyrst tölvu 8 ára og sýndi
strax áhuga. Þetta áhugamál hans hefur
síður en svo minnkað ásókn hans í önnur
áhugamál, t.d. íþróttir eða lestur bóka.
Tölvan er bæði leikfang og verkfæri, þar
sem vinir og jafnaldrar sækjast í að leika
sér með hana saman.
Því miður verður maður var við að
drengir sækjast meira eftir að komast í
snertingu við tölvur og eru þar af leiðandi
fljótari að tileinka sér þessa tækni en
stúlkur. Þetta getur haft alvarlegar afleið-
ingar fyrir þær síðar meir. Mönnum er
mikið í mun jafnrétti kynja á milli en svo
gæti jafnvel farið að atvinnumöguleikar
fyrir stúlkur verði minni af þessum sök-
um. Erlendis hafa farið fram rannsóknir á
þessu atriði og þá hefur komið fram veru-
legur munur þarna á. Þetta ætti kvenfólk
að taka til athugunar og snúa hér algjör-
lega við blaðinu.
Og hvert á fólk að sækja slíka menntun?
Kennsla fer fram í framhaldsskólum
eins og áður sagði og sumir skólar eru vel
settir tækjalega séð, en tölvuseljendur,
starfsmannafélög og stéttarfélög hafa
einnig haldið námskeið, svo nokkuð sé
nefnt. Við hjá IBM höfum t.d. rekið tölvu-
skóla fyrir viðskiptavini okkar í 17 ár.
Ekki er þó alltaf nauðsynlegt að sækja
námskeið. T.d. er hægt að fá forrit og bæk-
ur með heimilistölvum um hvernig eigi að
nota þær. Það eru öll ósköp sem gefin eru
út um þetta, bæði bækur og tímarit, að
vísu mest á erlendum tungumálum, en það
ætti ekki að vera Þrándur í Götu fyrir
okkur hér á landi.
Hverjir útbúa forrit?
Það eru ýmsir aðilar. Bandaríkjamenn
Fjölskylda að leik með
heimilistölvu.
Einn af sérfræðingum IBM leitar að-
stoðar hjá upplýsingabanka fyrir-
tækisins í Englandi.
eru þar fremstir í flokki en mikil hreyfing
er komin á slíka framleiðslu í Evrópu og
vonandi kemur fljótlega að því að við för-
um að láta til okkar taka í þeim efnum
hérlendis í æ ríkari mæli en nú er gert. í
rauninni geta allir búið til forrit, mismun-
andi fullkomin auðvitað, til eigin nota eða
sett þau á markað eða selt þau útgáfufyr-
irtæki, rétt eins og handrit að bók. Þar
gilda sömu lögmál og á venjulegum neyt-
endamarkaði.
Hvaða áhrif telur þú að heimilistölra bafi á
heimilislífið?
Það sem ég sé jákvætt við tölvutækni til
afþreyingar er sú staðreynd að menn
verða að leggja sitt af mörkum. Því er ekki
að heilsa þegar menn sitja lon og don við
sjónvarp og video, þar sem menn eru bara
þiggjendur og óvirkir. Ég er hræddur um
að það hafi slæmar afleiðingar til lengdar.
En börn sem venjast á þessa tölvuleiki
og læra að búa til forrit öðlast ákveðinn
þroska, læra að hugsa rökrétt og eykur
þetta tvímælalaust hugmyndaflug og at-
hyglisgáfu þeirra. Á þennan hátt má líka
nema ýmsar námsgreinar sem tilheyra
skólanum, t.d. er hægur vandi að gera
landafræði að leik.
Fullorðnir eiga ekki að láta sitt eftir
liggja og hér er kærkomið tækifæri fyrir
fjölskylduna að skapa sér sameiginlegt
áhugamál sem ailir hafa gagn og ánægju
af.
Hins vegar verða foreldrar barna sem
eiga erfitt í félagslegu tilliti að gæta að og
grípa inn í ef þeim sýnist barnið finna sér
athvarf í tölvunni og einangrist við það. Þá
verður að beina athygli og áhuga á víðara
svið.
Og hrað kostar svo heimilistölra?
Heimilistölva er til í ýmsum verðflokk-
um, allt frá 7 þúsund krónum og upp úr.
Menn verða bara að meta hver fyrir sig
hvað þeir vilja til kosta.
i
!