Lesbók Morgunblaðsins - 06.06.1987, Blaðsíða 4

Lesbók Morgunblaðsins - 06.06.1987, Blaðsíða 4
Fjör eða fár Orð í belg um íslenzka Qölmiðlaþróun uppá síðkastið egar talað er um fjölmiðlafár eins og nú tíðkast, er augljóst að merkingin er neikvæð. Fár er eitthvað, sem fer úr böndunum og geisar skipulagslaust, flýtur yfir alla bakka eins og á í vorleysingum. Það liggur í orðsins hljóðan, að fár er fyrirbæri af því tagi, sem menn vona að gangi yfir og taki enda. Það er sitthvað ijör og fár. Sem íjölmiðlamaður í rúm 30 ár vil ég endilega vona að fjörið haldist, en fárið er mér jafn hvimleitt og ýmsum sem hafa tjáð sig þar um nýlega. Af því sem látið hefur verið í þann orða- belg er langsamlega skeleggust ádrepa Sigurðar A. Magnússonar rithöfundar og fyrrum samstarfsmanns míns hér á Lesbók. Hún er að vísu óþarflega stóryrt á köflum og það veikir hana gagnstætt því sem höf- undur ætlast til. En þeir sem þekkja Sigurð, vita að hann er bardagamaður og sést ekki fyrir, þegar útí slaginn er komið. Og það verður hver að fljúga eins og hann er fíðrað- ur. EFTIR GÍSLA SIGURÐSSON Undir fjölmiðlahattinum eru bækur og kvikmyndir, hljómplötur og myndbönd, dag- blöð og tímarit. En þegar rætt er um fjölmiðlafárið, eiga menn venjulega við ljós- vakamiðlana og þær afleiðingar sem nú þegar er hægt að greina af nýlega tilkomnu frejsi til útvarps- og sjónvarpsrekstur. I upphafí leizt mér vel á hugmyndina um frjálst útvarp og ennþá hef ég ekki gefízt upp á stuðningi við hana, þótt með hang- andi hendi sé, enda fínnst mér reynslan ekki lofa góðu. Einokun verður ekki tekin upp aftur og ekki nenni ég að ég styðja þá forsjáráráttu , sem margir á vinstra vængn- um eru illa haldnir af og felst í, að einhveijir klíkupáfar eða flokksapparöt ákveði hvað blessaðri alþýðunni sé fyrir beztu að sjá og heyra. Útvarps- og sjónvarpsfrelsi er komið til að vera; það verður ekki aftur snúið, en því miður: Upphafíð er fremur dapurlegt og ég tek heils hugar undir þá skoðun Sig- urðar A. Magnússonar, að árangurinn af þessari marglofuðu „upplýsingabyltingu" sé sá, að fólk viti minna og sé heldur ver upp- lýst um heiminn í kringum sig en áður. Þá er fyrst og fremst átt við ungt fólk, sem tekur síbyljuna fram yfír allt annað fjöl- miðlaefni og afleiðingar þess hafa nú komið í ljós í samræmdu íslenzkuprófí 9. bekkjar, þar sem 6 af hveijum 10 féllu og meðalár- angurinn var fyrir neðan allar hellur. Þetta unga fólk er áreiðanlega betur að sér í ensku en tíðkaðist almennt fyrir 20 árum, enda hefur það enskuna í eyrunum alla daga. Hún er móðurmál hinnar alþjóð- Iegu poppframleiðslu, sem er stórbísnis og hefur óteljandi sakleysingja á útvarpsstöðv- um til að þvarga um marklausa vinsælda- lista og hleður undir vælukjóa, sem hægt er að græða á eins og þennan íra, sem sigr- aði í evrópsku sönglagakeppninni. Það sorglega við nýfengið frelsi í ljós- vakamiðlun er nefnilega einhæfnin og öll sú andlega fátækt, sem þar birtist. Þessar útvarpsstöðvar fátæktarinnar eru allar eins og skiptir engu máli, hvort þær heita Rás 2, Bylgjan eða eitthvað annað. Og það skipt- ir ekki heldur neinu máli þótt þeim snarfjölg- aði; þær yrðu trúlega allar eins. Fyrir aðeins tveimur dögum bættist við ein ný: Stjarnan, og þar með vex slagurinn á þessum þrönga auglýsingamarkaði og um leið harðnar á dalnum hjá þeim öllum. Það er ljóst að stöð af þessu tagi verður að hafa verulegar aug- lýsingatekjur, því 20-30 manns munu starfa þar. Það sams.varar öllum bændum úr með- alstórum hreppi og mikið hlýtur þjóðin að fagna því að þetta fólk skuli nú snúa sér að öðru eins þjóðþrifamáli í stað þess að eyða orkunni í einhveija offramleiðslu. Á Eyjólfur Eftir Að HRESSAST Sú skoðun hefur heyrst, að ekki sé rétt- mætt að gagnrýna nýju útvarpsstöðvamar fyrir einhæft og fátæklegt efnisval; þetta eigi eftir að breytast og þróast. Vera má að það sé rétt, en þó læðist að mér efinn. Að vísu munu þær í tímans rás leggja áherzlu á ögn matarmeiri fréttir til að öðl- ast skárra yfírbragð, en uppistaðan er og verður ugglaust áfram einhæf síbylja ásamt með froðusnakki plötusnúða. Það er heldur ekki nóg að hafa úr einhveijum fréttum að moða; vel máli farinn þulur er höfuðnauð- syn, en á því hefur'verið misbrestur. Það hefur þó verið of mikið um alhæfíngar i þá vem, að hjá þessum nýju útvarpsstöðvum sé ekki nokkur maður talandi. Slíkur fram- sláttur er fjarri öllum sanni og má benda þar á prýðilega vel máli farið fólk. Það má segja Bylgjunni til hróss, að þar á bæ hefur verið reynt að útvarpa ögn fjöl- breyttari músík en landsmenn áttu að venjast frá Rás 2, og ég vil hér og nú þakka Einari Sigurðssyni Bylgjustjóra fyrir ágæta þætti um hádegisbilið á sunnudögum, svo og þarft og árangursríkt átak til stuðnings baráttunni fyrir vímulausri æsku. Ég fylgdist með sjónvarpi víðsvegar um Bandaríkin í rúman mánuð síðastliðið haust og tók þá eftir þeirri áráttu, að þar í landi fjallar þessi fjölmiðill að stómm hluta um sjálfan sig. Langir þættir vom um það eitt hvað yrði á dagskrá síðar um kvöldið og næstu daga. Sigurður A. Magnússon minnist á þessa áráttu, sem sannarlega hefur orðið vart hér og birtist í umfjöllun um „sinn eigin þrönga heim, um kollega á öðmm fjölmiðlum“. Sá hópur, sem fenginn er í svokallaða viðræðuþætti er ærið þröng- ur; í stómm dráttum er sífellt verið að tala við sama fólkið. Það er varla mikil lífsvon í því, þegar fjölmiðill sér ekki útfyrir nefið á sjálfum sér og getur í bezta lagi hóað saman fólki af öðmm fjölmiðlum til við- ræðna. En einmitt það er svo hugnæmt; þetta er eins og ein fjölskylda, þar sem all- ir þekkjast og eiga þá svo auðvelt með að vera „hressir" - og hvað vilja hlustendur og áhorfendur meir? Er ekki svo heimilis- legt að hafa einhvern á skjánum, sem maður þekkir? Með það í huga væri til dæmis gráupp- lagt að fá Kolbrúnu Halldórsdóttur til að rabba dálítið við Þorgeir Ástvaldsson, sem gæti rabbað dálítið við Hemma Gunn, sem gæti í staðinn rabbað við Ingva Hrafn, sem mundi ekki setja Pál Magnússon hjá og þá væri ekki ónýtt ef Páll ræddi við Jón Ótt- ar, sem gæti þá rætt við Pál Þorsteinsson, sem mundi óðar ræða við Hallgrím á Bylgj- unni, sem fengi til viðtals Kolbrúnu - og þannig hring eftir hring. Yrði það ekki óend- anlega dásamlegt? VIÐVANINGAR Fjölmiðlafár eða fjölmiðlabylting. „Það hefur engin ijölmiðlabylting orðið“, segir Margrét Indriðadóttir fyrrum fréttastjóri ríkisútvarpsins í samtali í tímaritinu Mannlífi. Aftur á móti vaða viðvaningar uppi, segir Margrét og það er alveg rétt. Verst er þegar viðvaningarnir hafa ekki hugmynd um, að þeir eru einmitt algerir viðvaningar og ekki einu sinni af skárra taginu. Það er líka mikið um viðvaninga á blöðunum, ekki sízt á sumrin, en það ber ekki eins mikið á því; sjónvarpið er svo miskunnarlaust; það felur ekki neitt. Það er einkum þáttagerðarfólk, ráðið til skamms tíma, sem ræður ekki við hlutverk sitt mál- farslega séð og ríkissjónvarpið getur ekki láti^ spyijast, sjást og heyrast að brögð verði að slíku eins og átti sér stað í vikuleg- um þætti síðastliðinn vetur. Þá er ekki einungis átt við móðurmálið, sem er þyngst á metunum, heldur hitt einnig, að þessu blessaða fólki kemur ekki til hugar að út- lent orð geti verið borið fram öðruvísi en samkvæmt framburðarreglum enskunnar. Ríkisútvarpið á sér sögu síðan 1930 og þegar á heildina er litið hefur gamla gufu- radíóið staðið sig með prýði og gegnt merkilegu menningarhlutverki. Nú þegar talað er um samkeppni Ijósvakamiðlanna og auglýsingatekjur ríkisútvarpsins hafa dalað, er sú hætta á ferðum, að slakað verði á kröfum um menningarlega reisn og allt lognist útaf í poppaðri lágkúru. Ég þykist

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.