Lesbók Morgunblaðsins - 25.04.1998, Page 7
NÚ STENDUR yfir samsýning félaga í Nýlistasafninu í tilefni 20 ára afmælisins. Verk úr SÚM-
-sal á efstu hæð safnsíns...
Safnið hafi oi’ðið fyrir því
óláni á síðasta ári að tækjum
hafi verið stolið en Reykja-
víkurborg hafi brugðist vel
við bænum þess og hækkað
framlagið. Nú eigi Mennta-
málaráðuneytið aðeins eftir
að taka við sér og upphugsa
afmælisgjöf en búið er að
senda því óskalista.
Hún þykist hafa orðið
þess áskynja að myndlistar-
menn séu að rjúfa einangrun
sína og fundi nú saman í
hópum, slíkt eigi vonandi
eftir að skila sér í frjóum
umræðum. „Flestallir mynd-
listarmenn standa í sporum
Bjarts og heyja sína baráttu
í hljóði,“ segir Ragnheiður.
„Þess vegna er svo mikil-
vægt að myndlistarmenn
eigi stað þar sem þeir geta
komið saman til skrafs og
ráðagerða og sótt sér stuðn-
ing hver til annars. Til dæm-
is er einn möguleiki, sem
vert er að skoða, að lista-
menn gangi til samstarfs sín
á milli og aðstoði hver annan
við að framkvæma eitthvað
af hugmyndum sínum, - hug-
myndum sem listamaðurinn
megnar engan veginn að
hrinda í framkvæmd einn
síns liðs. Stórveldistímar
módernismans eru löngu
liðnir og tímabært að við
listamenn horfumst í augu
við þann sannleik og hjálp-
um okkur saman.“
. OG VERK í forsal á jarðhæð.
NÝLISTASAFNIÐ í 20 ÁR
NÝLISTASAFNIÐ var stofnað ö. janúar ár-
ið 1978 og hefur frá upphafi verið sjálfseign-
arstofnun sem rekin er með opinberum
styrkjum frá ríki og borg. Einn launaður
starfsmaður hefur verið við safnið frá árinu
1993 en fram til þess tíma hafði öll vinna í
þágu safnsins verið innt af hendi í sjálfboða-
liðastarfi félagsmanna, ekki síst af stjórn
safnsins.
I bakhúsi við Vatnsstíginn var Súm-hreyf-
ingin til húsa. Margir af forvígismönnum
hennar urðu stofnfélagar Nýlistasafnsins, svo
sem Jón Gunnar Amason, Rúrí, Magnús
Pálsson, Hreinn Friðfinnsson, Sigurður og
Kristján Guðmundssynir, Róska, Arnar Her-
bertsson, Hörður Ágústsson, Magnús Tómas-
son, Gylfi Gíslason, Siguijón Jóhannsson,
Guðbergur Bergsson og Hildur Hákonardótt-
ir. Aðalkjarnann mynduðu þó Níels Hafstein,
Magnús Pálsson, Þór Vigfússon, ívar Val-
garðsson, Árni Ingólfsson, Ólafur Lárusson,
Bjarni H. Thorarensen, Birgir Andrésson og
fleiri að ónefndum svissneska listamanninum
Dieter Roth, sem markað hefur djúp spor í ís-
lenska myndlistarsögu með tengslum sínum
við landið.
Þessir listamenn voru óánægðir með starf-
semi Listasafns íslands og innkaup safnráðs
og töldu að inn í heildareign listasafnsins
vantaði síðasta 15-20 ára tímabilið í íslenskri
myndlist. Nýlistasafninu var ætlað að varð-
veita, kynna og afla heimilda um listaverk og
sýningar þessa tímabils auk þess sem safnið
skyldi vera miðstöð nýjustu strauma í mynd-
list. Á 10 ára afmæli Nýlistasafnsins var hald-
in sýning á verkum nokkurra innlendra og er-
lendra félagsmanna sem að stofnun þess
stóðu og fór hún að hluta til fram á Listasafni
íslands. Segja má að með þessum táknræna
hætti hafi safnið loks viðurkennt opinberlega
það starf og það tímabil íslenskrar myndlistar
sem Nýlistasafnið lagði rækt við.
Safnið lætur lítið yfir sér í bakhúsi við
Vatnsstíg 3 B, þangað sem það var flutt árið
1980, en starfsemi þess hófst í 50 fin geymslu-
rými í Mjölnisholti. í fyrstu var leigður forsal-
ur og Gryfja á jarðhæð, miðhæðin bættist við
árið 1983 og fyrir aukinn fjárstuðning ríkis og
borgar tókst safninu að eignast húsið allt árið
1990 og telur húsnæði þess nú 550 fm. Á síð-
asta ári var listaverkageymsla safnsins flutt
út í bæ og við það fjölgaði enn sýningarsölum
safnsins og eru þeir nú fimm; forsalur og
Gryfja, Bjarti salur og Svarti salur á miðhæð
og SÚM-salur á efstu hæð. Inngangur í safnið
er nú um miðhæðina, þar sem komið er inn í
setustofuna, - samkomustað safnsins, - eld-
húsið á þessu „heimili" myndlistarmanna.
Stefnan hefur alltaf verið sú að veita íslensk-
um myndlistarmönnum færi á að sýna verk
sín með eins litlum tilkostnaði af þeirra hálfu
og mögulegt er. Þannig var leigan á sýningar-
sölunum lækkuð um 25 % fyrir tveimur árum
í kjölfar þess að styrkur Reykjavíkurborgar
til safnsins var hækkaður. Nýlistasafnið gefur
út fréttabréf hálfsmánaðarlega þar sem nýjar
sýningar eru kynntar.
Félagsmenn Nýlistasafnsins eru nú 165.
Morgunblaðið/Golli
GUÐRÍÐUR St. Sigurðardóttir og Rúnar Vilbergsson koma fram á tónleikum í Listasafni ís-
lands annað kvöld.
FAGOTT í
FORGRUNNI
Rúnar H. Vilbergsson fagottleikari og Guðríður St. Sig-
urðardóttir píanóleikari koma fram á tónleikum í Lista-
safni Islands annað kvöld, sunnudag, kl. 20.30. A efn-
isskrá eru verk úr ólíkum áttum en hæst ber frumflutning
á tveimur íslenskum verkum.
ANNAÐ verkið sem frumflutt verður
annað kvöld er sónata fyrir fagott og
píanó sem Ríkarður Örn Pálsson
tónskáld samdi sérstaklega með
Rúnar og Guðríði í huga. Segja þau verkið
flókið í flutningi en auðvelt á að hlýða. Þá sé
það ákaflega fjölbreytt tónsmíð. Fyrsti kafl-
inn sé syngjandi, sá næsti draumkenndur og
sá síðasti í fúgustíl með aðkenningu að djass-
sveiflu.
Hitt verkiff sem frumflutt verður í Lista-
safninu er einleiksverk fyrir fagott sem
Jónas Tómasson tónskáld samdi fyrir Rúnar.
Mun Jónas hafa skrifað verkið í kjölfar
fagottnámskeiðs sem haldið var á ísafirði
fyrir nokkrum árum, en þar var Rúnar í fjöl-
þjóðlegu hði fagottleikara. „Þetta var virki-
lega skemmtilegt sumarsólstöðunámskeið,
þar sem fagottleikarar héðan og þaðan úr
heiminum komu saman og ég lít á verkið sem
minningarbrot Jónasar þaðan,“ segir Rúnar.
Á efnisskrá tónleikanna eru líka fjögur ís-
lensk sönglög, í fögrum dal eftir Emil
Thoroddsen, Eg lít í anda liðna tíð og Sofðu,
sofðu góði eftir Sigvalda Kaldalóns og Lindin
eftir Eyþór Stefánsson. Ekki mun Rúnar þó
ætla sér að syngja lögin, heldur mun fagottið
koma í stað einsöngvara.
Ástæðuna fyrir veru sönglaganna á efiiis-
skránni má rekja alllangt aftur í tímann. „Þeg-
ar ég var um tvítugt var ég í danshljómsveit
sem lék á böllum vitt og breitt um landið,“
segir Rúnar, „og þegar við vorum að keyra
heim til ísfjarðar eftir dansleiki var jafiian til
siðs að taka nokkur íslensk sönglög. Sungið
var í röddum enda voru bílstjórinn, „umboðs-
maðurinn" og einn eða tveir úr hljómsveitinni
félagar í karlakór á Isafirði. I fyrstu þótti mér,
komungum manninum, lög þessi fremur hall-
ærisleg en lærði smám saman að meta þau.
Hafa þau verið mér kær síðan og það er virki-
lega ánægjulegt að fá nú tækifæri til að leika
nokkur þeirra á tónleikum."
Þá verða flutt á tónleikunum sónata eftir
Telemann, Fantasíustykki op. 73, nr. 1 eftir
Schumann og Solo de concert eftir franska
tónskáldið Gabriel Piemé.
Tónleikarnir í Listasafninu era þeir síð-
ustu í tónleikaferð Rúnars og Guðríðar um
landið en áður hafa þau flutt ámóta efnisskrá
í Stykkishólmskirkju, Reykholtskirkju og
Isafjarðarkirkju. Gera þau góðan róm að við-
tökum og aðstæðum, sem þeim vom búnar, á
fyrri tónleikunum þremur, Það geii sér ekkL
allir grein fyrir því að aðstaða til tónleika-
halds sé víða til fyrirmyndar úti á landi. Þá
hafi þau alls staðar mætt miklum velvilja sem
sé, þegar málið sé ígrandað, alls ekki sjálf-
gefinn.
Rúnar og Guðríður sameina nú krafta
sína í fyrsta sinn á tónleikum sem þessum
en áður hafa þau leikið saman á tónleikum
Sinfóníuhljómsveitar Islands. Segja þau tón-
leikana reyndar hafa verið á döfinni í all-
mörg ár. „Við erum búin að þekkjast í rúm
tuttugu ár og höfum alltaf annað slagið, sér-
staklega síðustu árin, ætlað að láta þessa
tónleika verða að veraleika og jafnvel haldið
eina eða tvær æfingar. Vegna anna hefur
aftur á móti ekkert orðið úr - fyrr en nú,“
segir Guðríður.
Hljómsveitastarf hefur tekið drjúgan tíma
frá Rúnari á liðnum árum en auk þess að hafa
verið fastráðinn við Sinfóníuhljómsveit ís-
lands í áratug, hefur hann verið virkur í starfi
Kammersveitar Reykjavíkur og Hljómsveit-
ar íslensku óperannar. Segir hann hljóm-
sveitir þessar ómetanlegan vettvang fyrir
hljóðfæraleikara en samt sem áður sé mikils
virði að fara sínar eigin leiðir annað veifið -
líkt og hann gerir nú.
„Auðvitað er þetta ljúfsárt, enda kosta
svona tónleikar mikla vinnu. Maður hefur
hins vegar ákaflega gott af áskoruninni -
koma fram á eigin forsendum, velja sitt efni
sjálfur og kafa ofan í það. Það styrkir mann.“
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 25. APRÍL 1998 7