Alþýðublaðið - 31.05.1984, Blaðsíða 4

Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Stjórnmálaritstjóri og ábm. Guðmundur Árni Stefánsson.
Blaðamaður: Friðrik Þór Guðmundsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Ritstjórn og auglýsingar eru að Ármúla 38, Reykjavík, sími 81866.
Setning og umbrot: Alprent hf. Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent, Síðumúla 12.
Fimmtudagur 31. maí 1984
Áskriftarsiminn
er 81866
Grenada er enn
hernumið land
Grenada var mikið i fréttum í
haust. Þá var forsætisráðherra
landsins, Maurice Bishop myrtur á
hrottalegan hátt, eftir að hann
hafði verið frelsaður úr heimafang-
elsi af þúsundum Grenadabúum. í
kjölfar þessa atburðar fylgdi svo
mjög atburðarík vika, sem lauk
með því að Bandaríkin hernámu
landið. 3000 sjóliðar brutu niður
allar varnir herliðs Grenada.
í dag, hálfu ári seinna, er Gren-
ada enn hernumið land, þrátt fyrir
yfirlýsingar Reagans Bandaríkja-
forseta um að herliðið yfirgæfi
eyjarnar ekki síðar en 31. desember.
Allsstaðar verður maður var við
nálægð hersins, einkum og sér í lagi
í nágrenni höfuðborgarinnar St.
Georges. Þrátt fyrir þetta ríkir frið-
samlegt andrúmsloft í Grenada þó
svo að alltaf aukist stuðningur við
þá kröfu að Bandaríkjamenn hverfi
burt.
Hvað eiginlega gerðist þessa at-
burðaríku viku verður seint vitað
með fullu. Upptök atburðanna rná
rekja til deilna innan NJM-flokks-
ins, sem hafði setið við stjórn í
fimm ár. Leiðtogi hans var Bishop,
Norræna leiklistarsambandið og
Norræna leiklistarnefndin gangast
fyrir norrænni leiklistarhátíð í Osló
dagana 31. maí til 7. júní n.k., sam-
tímis því sem Leiklistarsambandið
heldur þing sitt. Þetta er í fyrsta
skipti að efnt er til slíkrar hátíðar og
hefur hún það markmið, að kynna
norræna nútímaleikritun. Tvær
sýningar verða frá hverju landi,
Danmörku, Finnlandi, íslandi,
Noregi og Svíþjóð og eru íslensku
sýningarnar, Lokaæfing, eftir
Svövu Jakobsdóttur frá Þjóðleik-
húsinu, og Skilnaður, eftir Kjartan
en hann átti miklum vinsældum að
fagna meðal fólksins. Hann var
hetjan sem stjórnaði óblóðugri
byltingu 13. mars 1979, þegar Eric
Gairy, einræðisherra eyjarinnar,
var komið frá völdum.
Á þeim fimm árum, sem Bishop
sat við völd, var ýmsum endurbót-
um komið á. Félagslegar umbætur
voru miklar og þjóðarframleiðslan
jókst með átaki í landbúnaðinum.
Ný stjórnarskrá var í býgerð og
ákveðið var að hafa almennar kosn-
ingar áður en langt um liði.
Marxistar
í fiokki Bishops voru margir
Stalínistar, og var aðstoðarforsæt-
isráðherrann, Bernard Coard, mest
áberandi af þeim. Þeim fannst
Bishop ekki nógu róttækur í félags-
mála- og þjóðnýtingaráformum
sínum. Þeir vildu meiri samvinnu
við lönd eins og Sovétríkin, A-
Þýskaland og Kúbu. Þegar Bishop
snérist gegn þessum áformum
þeirra, var hann einfaldlega lokað-
ur inni á heimili sínu.
Enginn veit hver myrti Bishop og
fjóra aðra leiðtoga fiokks hans. í
Ragnarsson frá Leikfélagi Reykja-
víkur.
Aðalumræðuefni þings Norræna
leiklistarsambandsins verður um
leikhús framtíðarinnar, í ljósi nýrra
viðhorfa vegna tilkomu mynd-
banda og fl. I tengslum við hátíðina
og þingið, verða nokkrar sýningar á
leikmyndum og leikhústeikningum,
ein sýning er lýsir leikverkum frá
hinum Norðurlöndunum, sem sýnd
hafa verið í Noregi og loks á skiss-
um Edwards-Munchs fyrir Aftur-
göngur Ibsens.
febrúar voru haldin réttarhöld í
málinu og í apríl voru Coard og
fylgismenn hans dæmdir.
Eftir innrásina fangelsuðu
Bandaríkjamenn og ytirheyröu um
2000 manns. Þar af voru 756 Kú-
banir.
Enn eru 280 Bandarískir her-
menn á eyjunni, það eru aðallega
herlögreglumenn, þyrlufiugmenn,
og landhelgisgæslumenn. Auk þess
eru 400 hermenn frá sex öðrum
karabískum ríkjum. Að sögn munu
þeir dvelja svo lengi „sem nauðsyn
krefst til að halda uppi lögum og
reglu á eyjunni“.
Engar óeirðir hafa þó átt sér stað
síðan i nóvember en undir kyrru
yfirborðinu er óánægja með áfram-
haldandi afskipti erlendra ríkja af
skipan mála á Grenada. Fólkið þrá-
ir frelsi og vill fá að haga málunum
af eigin geðþótta á paradísaeyjunni
sinni.
En hvernig lítur þá framtíðin út
fyrir þetta unga eylýðveldi?
Eins og er virðist stjórnmála-
ástandið mjög ruglingslegt. Eyj-
unni er stjórnað af utanþings-
stjórn, undir forsæti enska lands-
stjórans, sir Paul Scoon. Hann hef-
ur í bígerð að halda kosningar í
inóvember. En vandamálin eru
mörg. Réttar kosningaskrár eru
ekki til, það verður að halda kosn-
ingarnar í trússi við úrelta stjórnar-
skrá, og fiestir kjósenda hafa ekki
minnstu hugmynd um hvað hinir
ýmsu mismunandi fiokkar, sem
skotið hafa upp kollinum, standa
fyrir.
Einræðisherrann
Meðal þeirra sem hafa komið
fram á sjónarsvið stjórnmálanna er
gamli einræðisherrann Eric Gairy,
sem hefur snúið heim eftir fimm ára
útlegð. Sú hætta er fyrir hendi að
hann komist aftur til valda, því
margir af eldri kynslóðinni aðhyll-
ast hann enn. Flestir eru þó mjög
Norræn leiklistarhátíð í Osló
Hermenn í eftirlitsferð í Grenada nýlega
andvígir honum vegna hörkulegra
stjórnarhátta hans.
Flokkur Bishop er í molum núna.
Aðrir stórir stjórnmálafiokkar eiga
það sameiginlegt að vera mjög í-
haldssamir og sakna eiginlegrar
stefnuskrár. Þeir eru andvígir er-
lendum áhrifum í landinu, bæði
efnahagslegum og hernaðarlegum.
Þar sem Bandaríkin vilja fá forseta
sem þeir geta treyst, er sú hætta fyr-
ir hendi að þeir veðji á Eric Gairy.
Ásamt Kanada og Alþjóðabank-
anum hafa Bandaríkin veitt lán og
óafturkræfa efnahagshjálp, sem
nemur um 57 milljónum dollara.
Þessi aðstoð á að renna i ýmsa
uppbyggjandi starfsemi, m.a. í að
reisa alþjóðlegan flugvöll á eyjunni.
Flugvöllurinn er álitinn mjög mikil-
vægur fyrir eyjarskeggja, sérstak-
lega með ferðamannaiðnað í huga.
Ferðamannaiðnaðurinn er auk út-
flutnings á kakói, banönum og
múskati, mikilvægasta gjaldeyris-
lind eyjarinnar.
Auk þess á að endurnýja vega-
kerfið, byggja nýtt geðsjúkrahús,
og byggja upp heilsugæslu, skóla-
kerfið og landbúnaðinn í landinu.
Þessar umbætur eru mjög mikil-
vægar fyrir framtíð Grenada, því
atvinnuleysið hefur aukist eftir
átökin fyrir hálfu ári.
MOLAR
— Af „frjátsum kartöfl-
um“
Eftírfarandi ályktun var sam-
þykkt á stjórnarfundi í Félagi mat-
vörukaupmanna 22. maí s.l.
„Félag matvörukaupmanna
ítrekar þá skoðun sína að innflutn-
ingur og dreifing innlendrar fram-
leiðslu á grænmeti og kartöflum
eigi að vera frjáls.
Félagið bendir á að af mörg þús-
und tegundum matvara sem eru á
boðstólum í matvöruverslunum,
eru kartöfiur og fleira grænmeti
einu vörutegundirnar sem látnar
eru sæta ófrávíkjanlegum einokun-
arreglum um innflutning og dreif-
ingu í heildsölu.
Skorað er hér með á viðkomandi
yfirvöld að þau hlutist til-um að lög-
um um innfiutning og dreifingu á
kartöfium og öðru grænmeti verði
breytt nú þegar og innflutningur
gefinn frjáls, svo tryggt sé að sam-
keppni fái að njóta sín á þessum
vettvangi og að neytendum sé
tryggð bestu gæði og lægsta verð.
Þó skal jafnan gæta þess að innlend
framleiðsla eigi aðgang að innlend-
um mörkuðum umfram innfiuttar
afurðir, standist hún gæðakröfur
neytenda".
•
— Þroskaheftir á Akur-
eyri húsnæðisiausir
Að óbreyttu ástandi er fyrirsjá-
anlegt að grunnskóli fyrir þroska-
hefta á Akureyri verði húsnæðis-
laus næsta vetur, þ.e. frá 1. sept.
1984.
Skólinn hefur til þessa leigt hús-
næði hjá Vistheimilinu Sólborg, en
nú er svo komið að heimilið þarf á
þessu húsnæði að halda til eigin
nota. Fyrirhugað er að skólinn,
Þjálfunarskóli ríkisins á Akureyri,
verði í framtíðinni til húsa í sérálmu
við Síðuskóla sem er í byggingu.
Ekki var samþykkt fjárveiting til
þessarar álmu á fjárlögum þessa
árs, og enn sem komið er hefur
menntamálaráðuneytið, sem ber
lögum samkvæmt fulla ábyrgð á
rekstri þessa skóla, ekki fundið eða
gert tillögur um lausn á þessu eða
öðrum vandamálum skólans.
Þannig er með öllu óljóst hvort
nemendur Þjálfunarskólans fái
kennslu á komandi vetri.
Fyrirhugaður er fundur með full-
trúum menntamálaráðuneytisins
og hagsmunaaðilum nyrðra
innan skamms.
Framangreint var meginefni
sameiginlegs fundar hagsmunaað-
ila á Akureyri sem haldinn var þann
19. maí 1984. Þar var og samþykkt
svofelld áskorun til menntamála-
ráðherra:
Sameiginlegur fundur Styrktar-
félags vangefinna og Foreldrafélags
barna með sérþarfir, haldinn á
Akureyri 19. maí 1984, um skóla-
mál Þjálfunarskólans á Akureyri,
beinir eftirfarandi áskorun til
menntamálaráðherra:
Fundurinn krefst þess að nú þeg-
ar verði tryggt viðunandi húsnæði
fyrir starfsemi Þjálfunarskóla
ríkisins á Akureyri, það tímabil sem
fyrirsjáanlegt er að líður þar til lok-
ið verður væntanlegri nýbyggingu
fyrir skólann við Síðuskóla.
Einnig vekur fundurinn athygli á
að í ár er engin fjárveiting til áður-
nefndrar , nýbyggingar, en nálega
allar fjárveitingar til nýbygginga
vegna þessa málaflokks fara til
framkvæmda á Reykjavíkursvæð-
inu.
Fundurinn krefst þess að þroska-
heftum nemendum utan Reykjavík-
ur verði nú þegar tryggð sambæri-
leg aðstaða og á Reykjavíkursvæð-
inu.
— Andúð á Alþingi
Á fundi í Trúuaöarmannaráði
Félags bókagerðarmanna, sem
haldinn var nýverið voru átaldar
harðlega endurteknar árásir stjórn-
valda á frjálsa samninga.
„Nú síðast bitnuðu þessi andlýð-
ræðislegu vinnubrögð á fiugmönn-
um.
Af þessu tilefni lýsir FBM yfir
fyllsta stuðningi við samningsrétt
fiugmanna og hvetur öll verkalýðs-
félög til að gera slíkt hið sama.
Jafnframt lýsir fundurinn yfir
megnri andúð sinni á samþykkt Al-
þingis í þessu máli.
Með órofa samstöðu verkafólks
er von til þess að koma megi í veg
fyrir hin andlýðræðislegu vinnu-
brögð stjórnvalda og síendurteknar
árásir þeirra á lífskjör verkafólksí'