Alþýðublaðið - 31.08.1985, Blaðsíða 4

alþýðu
■ n mzm
Laugardagur 31. ágúst 1985
Alþýðublaöið, Ármúla 38, 3. hæð, 108 Reykjavík., Simi: 81866
■Útgefandi: Blað hf.
Ritstjórn: Friðrik Þór Guömundsson (ábm.)
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson.
Skrifstofa: Helgi Gunnlaugsson, Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsd.
Setning og umbrot: Alprent hf., Ármóla 38.
Prenlun: Blaðaprent hf, Síðumúla 12.
r
Askriftarsíminn
er 81866
Kínverskur kapit alismi ?
Samkvæmt fornri hefð gengu
gestir í brúðkaupsveislu í litlu þorpi
í Kína fylktu liði með heimanmund
brúðarinnar. Einn var þó hlutúrinn
í heimanmundinum sem ekki var
hefðbundinn — diesel-vél vafin
rauðu og skreytt litríkum silkiborð-
um. ,
Xiong Zixin, faðir brúðarinnar
hafði hugsað sig vel um áður en
hann fjárfesti í gjöf til ungu hjón-
anna. Tengdasonurinn tilvonandi
var fiskimaður og framtíðarheimili
dótturinnar yrði báturinn sem not-
aður var við fiskveiðarnar. Því var
varla þörf á fínum fötum eða dýr-
um húsmunum á heimili hjónanna,
en dieselvél í bátinn myndi sannar-
lega koma að góðum notum og gefa
þeim kost á að auka aflann.
Þessi saga er einungis eitt dæmið
um aukna vélvæðingu sveitahérað-
anna í Kína. Á árunum 1978 til
1984, jókst hestaflafjöldi í land-
búnaði 65% meira en þrjátíu árin á
undan. Á þessum sex árum jókst
fjöldi handdráttarvéla — mjög sér-
stæðra vinnuvéla — um 19% á ári
og öðrum dráttarvélum fjölgaði um
rúm 16%.
Árið 1979 tók ný stefna í land-
búnaðarmálum gildi í Kína. Breyt-
ingin fól það meðal annars í sér að
framleiðsla fleiri býla féll undir
einkarekstur, bændur fengu kost á
að taka á leigu jarðskika og ráð-
stafa framleiðslunni. Margir óttuð-
ust að þessi breyting yrði til að
draga úr vélvæðingu sveitanna.
Nægilegur vinnukraftur væri fyrir
hendi og því þá að auka vélvæðing-
una á litlum búum? í fyrstu var
reyndin sú að landbúnaðarvélar í
eigu samyrkjubúanna voru ekki
nýttar, heldur seldar í brotajárn oft
á tíðum.
Fyrst eftir að bændur áttu kost á
að rækta eigið landsvæði flykktust
þeir til þess að komast yfir uxa og
hesta, þannig að verðgildi slíkra
gripa rauk upp úr öllu valdi og fór
jafnvel yfir það sem meðalstór
dráttarvél kostaði.
Breyttir tímar
Á síðustu árum hefur þetta
Ekki eiga allir kost á handdráttarvél, einhverjum þarfasta þjóni kínverskra smábœnda.
breyst. Á þeim landsvæðum sem
lengst eru komin í vélvæðingunni
eru sífellt færri sem eyða vinnutíma
sínum öllum til að yrkja akrana,
sérhæfingin í sveitunum er að auk-
ast og fæðuvandamálið hefur verið
leyst, jafnvel í afskekktustu héruð-
um Kína. Margir smábændur sér-
hæfa sig í öðrum greinum en land-
búnaði, t.d. taka að sér flutninga,
stunda byggingavinnu eða handlist.
Litlar verksmiðjur og aðrar greinar
samhliða búrekstri draga til sín sí-
fellt meira af umframvinnuafli
sveitanna.
Fátækari fjölskyldur njóta lána
frá ríki og sveitarfélögum til þess að
komast yfir tæki til að auka fram-
leiðsluna eða reka búskapinn með
meiri hagnaði.
Sala landbúnaðartækja dróst
saman árið 1980, en síðan hefur eft-
irspurnin sífellt farið vaxandi. Með
auknum vexti í búvöruframleiðslu
hefur þörfin fyrir fleiri tæki aukist
svo mjög að bændur bíða jafnvel í
biðröðum sólarhringunum saman
til að komast yfir landbúnaðarvél-
ar. Oft á tíðum eru heilir fjallgarðar
lagðir undir fót til þess að koma
höndum yfir iitla handdráttarvél.
Falskar vonir
Á miðjum sjötta áratugnum
kunngerðu kínversk stjórnvöld nýja
stefnu í vélvæðingu landbúnaðar-
ins fram til 1980. Þessi stefna reynd-
ist óraunhæf. Verksmiðjur voru
settar á fót til þess að framleiða
vélakost fyrir landbúnaðinn, en
þeim reyndist illa stjórnað. Mið-
stýringin var of mikil, allar áætlan-
ir byggðust á pappírnum en ekki
þeirri þörf sem í sveitunum var.
Kommúnur og sambýli áttu að fá
ákveðinn vélakost til sinna þarfa,
hvort sem þörf var fyrir þennan
ákveðna vélakost eður ei. Kaupend-
ur voru skyldugir til þess að taka
við vélunum og oft kom á daginn að
vélarnar stóðu ónotaðar eða voru
notaðar til annars en upphaflega
var ætlað — til dæmis voru dráttar-
vélar fremur notaðar sem flutn-
ingatæki en til að yrkja akrana.
Fjárfesting i landbúnaðartækj-
um hóf að skila arði eftir að skipu-
lagi var breytt og framieiðslan
jókst. Litlar vélar komu á markað-
inn, sem hentuðu smáum einingum
í landbúnaðinum. Ný tækni var
þróuð til nota víðs vegar um landið,
fleiri tegundir litu dagsins ljós og
þær hafa farið batnandi. Nú kostar
lítil handdráttarvél það sama og
einn uxi, en hún afkastar á við tvo,
svo er einnig unnt að nota hana til
þess að knýja vatnsdælu, og fram-
leiddar hafa verið vélar sem eyða
Framh. á bls. 3
Nú þarf ekki lengur hendur 800milljóna einstaklinga til að fœða kínversku
þjóðina. Vélar koma æ meir í stað manna og fœðuvandamálið er leyst.
Molar
HP fær peninga
Nú hefur það gerst sem við spáð-
um um daginn, að Flelgarpóstin-
um myndi senn bætast hlutafé. Að
vísu mun Ásgeir pulsusali ekki
enn hafa keypt sig inn í fyrirtækið
eins og við þóttumst eiga von á, en
illar tungur segja að hann muni
ekki hafa efni á því eftir ísafold-
arævintýrið mikla í fyrra.
En Rolf Johansen hefur hins
vegar lagt fram nokkurt hlutafé
og að sögn HP-manna er ætlunin
að fara út í útvarpsrekstur eftir
áramótin. Rolf virðist nú heldur
betur ætla að hasla sér völl á fjöl-,
miðlasviðinu, því ekki er betur
vitað en að hann hyggi einnig á
sjónvarpsrekstur.
Rolf hefur fram að þessu eink-
um verið þekktur sem tóbaksinn-
flytjandi og nú velta menn því fyr-
ir sér hvort meiningin með þessu
brambolti sé ef til vill sú að
tryggja möguleika á dulbúnum
tóbaksauglýsingum ef sígarettu-
verðstríðið skyldi halda áfram.
— „Verndarhendi“
Davíðs
Nú velta menn því að vonum fyrir
sér hvar Davíð Oddsson muni geta
holað skjólstæðingum Verndar
niður, ef svo færi að honum tæk-
ist með einhverju móti að komast
að samningum um kaup á húsinu
við Laugateig og bjarga þar með
íbúum hverfisins frá þessum fast-
eignaverðlækkandi félagsskap.
- Reyndar hafa samtökin lýst því
yfir að húsið sé alls ekki falt þann-
ig að Davíð er kominn í hálfgerða
klemmu og hreint ekki auðvelt að
sjá hversu honum megi takast að
framkvæma þetta ætlunarverk
sitt.
Fræðilega séð, virðast aðeins
tvær leiðir standa opnar. Önnur
er sú að taka húseignina eignar-
námi, en þá þarf að sýna fram á
: að einhver samfélagsleg nauðsyn
sé fyrir því að borgin eignist ein-
mitt þetta hús. Og það er reyndar
vandséð hvaða nauðsyn gæti bor-
ið til þess.
Á hinn bóginn er sagt að allir
hlutir eigi sér verð, en það útleggst
á einföldu máli þannig að með því
að bjóða nægilega hátt í húsið,
ætti að vera hægt að eignast það.
Ef borgin tæki hins vegar upp á
því að kaupa einstök hús úti í bæ
hátt yfir markaðsverði, er hætt
við að gagnrýnisraddir kæmu upp
í borgarstjórninni og þá ekki bara
hjá minnihlutanum.
Það verður því ekki betur séð
en Davíðs séu allar bjargir bann-
aðar í þessu máli, — nema hann
lumi á trompi uppi í jakka-
erminni!
©
— Rétt gata
Á síðasta fundi borgarráðs var
m.a. úthlutað nokkrum lóðum.
Þar var t.d. ákveðið að gefa
Markúsi Erni Antonssyni kost á
þvi að reisa sér einbýlishús á lóð
nr. 20 við D-götu í Grafarvogi.
Molar dást mjög að þeirri sam-
ræmingu sem hér er á ferðinni.
Borgarstjórnarmeirihlutinn hefur
greinilega ákveðið að lóðum skuli
úthlutað eftir listabókstöfum og
þannig verður tryggt að allir
flokkar eigi sína fulltrúa í hverf-
inu, því væntanlega eru kratarnir
settir niður við A-götu, framm-
arar við B-götu o.s.frv.
Fyrir kosningar getur svo hver
flokkur haldið sinn götufund og
undir slíkum kringumstæðum
verður náttúrlega sjálfgefið að
ganga enn skilmerkilegar frá
götumerkingunum með því að
bæta einu litlu x-i framan við
götunafnið á skiltunum.
Þó er eitt sem veldur Mola-
tínslumönnum bæði vangabrot-
um og heilaveltum, eins og mað-
urinn sagði, og það er sú spurning
hversu margar götur verði eigin-
lega í hverfinu. Skyldu þær endast
alla leið aftur í V?