Alþýðublaðið - 15.06.1990, Blaðsíða 4

4
VIÐHORF
Föstudagur 15. júní 1990
jmanuiii
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Siguröur Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Oddi hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands.í lausasölu 75 kr. eintakið
LITHÁEN: FARSÆL
LAUSN í SJÓNMÁLI
IVIoskvustjórnin hefur slakað á efnahagslegum þvingunaraðgerðum
gagnvart Litháen. Þessar ákvarðanir Moskvu koma í kjölfar fundar Kaz-
imera Prunskiene forsætisráðherra Litháen og Nikolai Ryzhkov forsæt-
isráðherra í Moskvu fyrr í vikunni. Þar með má eygja nýja von um um
málamiðlun í sjálfstæðisdeilu Litháa og sovéskra ráðamanna. Öll teikn
eru nú á lofli að viðræður milli landanna séu að komast á eðlilegt stig
og báðir aðilar virðast vera reiðubúnir að ná sáttum þannig að Litháen
geti haldið sjálfstæði sínu og fullveldi án hættu á sovéskri íhlutun.
Þar með hefur sú stefna vestrænna lýðræðisþjóða, að sýna Litháum
samstöðu án þess að gefa harðlínumönnum í Moskvu tilefni til að brjóta
umbótastefnu Gorbatsjovs á bak aftur, lagt sitt að mörkum að varðveita
jafnvægi til að stuðla að uppbyggilegum viðræðum milli ríkjanna. Lýð-
ræðisríki Evrópu og Bandaríkin voru sammála um þessa stefnu og þetta
var einnig opinber stefna Atlantshafsbandalagsins. Athyglisvert er að
þessa stefna er sérstaklega ítrekuð i lokasamþykkt utanríkisráðherra
NATO í Turnberry fyrr í vikunni. Þar segir m.a.: „Það er skilningur okkar,
að leiðtogar Litháens og Sovétríkjanna hafi gefið fyrirheit um þann vilja
sinn að hefja viðræður um frestun — en ekki ógildingu — leiðtoga Lithá-
ens á gildistöku sjálfstæðisyfirlýsingar þeirra. Við skorum á alla aðila að
sýna sveigjanleika og ganga heils hugar til viðræðna í því skyni að finna
lausn sem fyrst." ísland tók sömu afstöðu til deilna Litháen og Moskvu
og Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra markaði þá stefnu af ör-
yggi og festu. Þau undur og stórmerki gerðust hins vegar að formaður
Sjálfstæðisflokksins og Morgunblaðið fóru gegn hinni sameiginlegu línu
Evrópu, Bandaríkjanna og NATO og heimtuðu að ísland viðurkenndi
þegar í stað fullveldi Litháens þótt að slík viðurkenning af hálfu vest-
rænna lýðræðisríkja væri að mati allra bandamanna íslands álitin geta
stefnt tilvist hins unga fullveldis í voða og bundið enda á umbótastefn-
una. Nú, þegar málin eru að fá farsæla lausn og vestræn ríki geta viður-
kennt fullveldi Litháens með eðlilegum hætti, kemur æ betur í Ijós hin
ótrúlega skammsýni, ævintýramennska og ábyrgðarleysi formanns
Sjálfstæðisflokksins og Morgunblaðsins í utanríkismálum.
FOSTUDAGSSPJALL
Datt SÍS úr sambandi?
Áður fyrr stóðu forystumenn SÍS með ungmanna-
fólagsglampa i augum og töluðu um hreyfinguna,
hugsjónina og samheldnina. Nú er hreyfingin talin
ónauðsynleg, hugsjónin einskisnýt og samheldnin
til trafala
Hinir nýju forystumenn klæðast
heldur ekki kufli trúarleiðtogans,
heldur viðskiptajöfursins.
Það er öllum til góðs að SÍS
fækki hlutverkum sínum. Á und-
anförnum árum hefur fyrirtækið
brugðið sér í búninga félagsmála,
stjórnmála og atvinnurekstrar.
Hlutverkin hafa verið leikin eftir
því sem best hefur þótt henta
hverju sinni.
Sambandsleysi_________________
Þrátt fyrir margyfirlýstan félags-
málaáhuga sinn, var SÍS aldrei í al-
mennilegu Sambandi við fólkið í
landinu. Og nú er SÍS alveg orðið
Sambandslaust og þjóðin sér fram
á að verða laus við Sambandið.
Lífsstíll og framganga SIS forstjór-
anna hefur lengi verið dálítið á
skjön við grasrótar- og byggða-
tenginguna, sem stjórnmáladeild-
in hefur þóst hafa.
Kaupfélögin hafa hins vegar
staðið nær fólkinu. Á seinni árum
höfðu mörg þeirra tilhneigingu til
að verða litlar útgáfur af SIS sjálfu,
en nú bendir margt til að í hópi
kaupfélagsstjóra sé að finna raun-
sæismenn með báða fætur á jörð-
inni.
Samband við sjóðlwa
Hvers vegna fer SÍS allt í einu að
tapa þegar bissnissmennirnir taka
völdin?
Það er Ijóst að núverandi erfið-
leikum SÍS er rétt lýst með orðum
forstjóranna sjálfra, þegar þeir tala
um fortíðarvanda. Vandinn kemur
úr fortíðinni að því leyti að út-
þenslustefna og afskiptasemi fyr-
irtækisins á Framsóknaráratugn-
um eru að koma því í koll.
I hinu mjúka fleti neikvæðra
vaxta og ríkulegs lánsfjár iágu SÍS-
menn, lásu vínberin af trjánum og
nutu stimamúkrar þjónustu fram-
sóknarmanna í gengilbeinuhlut-
verkinu.
Að því leyti er vandinn úr fortíð-
inni, en fortíðin sjálf er líka vandi,
því framganga fyrirtækisins og
bolabrögð öfluðu því óvildar, bæði
í viðskiptum og pólitík. Þess
vegna vorkennir nú enginn risan-
um á hnjánum.
Nú hefur SÍS ekki lengur sjálf-
rennandi samband við sjóðina og
því fer sem fer.
Samband við__________________
raunvoruleikann______________
Það hljómar einkennilega að á
sama tíma og fyrirtæki eru að
styrkja stöðu sína með þvi að
kaupa hvert annað eða sameinast,
skuli SÍS eiga það eitt bjargráð að
brjóta sig niður í einingar.
Ef betur er gáð að er það þó of-
urskiljanlegt. í draumafabrikk-
unni SIS var enginn greinarmunur
gerður á svefni og vöku. Jafnvel
martraðirnar hurfu.
Tap og gróði skiptu SÍS-menn
engu máli. Ef þá langaði í lax,
reistu þeir íslandslax. Ef þá lang-
aði í skóla, stofnuðu þeir háskóla.
Nú þarf að ná tökum á þeim sem
tapa. Þá er eðlilegt að búta sig nið-
ur og sjá hver parturinn lifir og
hver deyr.
Sögurnar um minkinn segja að
hann nagi af sér þá löppina sem
lendir í dýraboga.
En hvað þolir minkurinn að
missa margar lappir?
Guðmundur Einarsson
skrífar
„í hinu mjúka fleti neikvæöra vaxta og ríkulegs lánsfjár lágu SÍS-menn,
lásu vínberin af trjánum og nutu stimamjúkrar þjónustu framsóknar-
manna I gengilbeinuhlutverkinu," segir Guömundur Einarsson í Föstu-
dagsspjali sínu sem að þessu sinni fjallar um dýröardaga SÍS og fall fyrir-
tækisins.
RADDIR
Finnst þér of mikiö ofbeldi í barnaefni sjónvarpsstöövanna?
Þröstur Ólafsson 27 ára sjómað-
ur:
„Ég hef ekkert fylgst með því,
mér finnst yfirleitt í lagi það sem
ég sé."
Élías ívarsson 23 ára markaðs-
fulltrúi:
„Já, mér finnst það, til dæmis
með teiknimyndir, þar þykir of-
beldi sjálfsagt og lítið gert úr af-
leiðingunum því að teiknimynda-
fígúrur finna ekkert fyrir ofbeldi.
Svo finnst mér yfirleitt of mikið of-
beldi í sjónvarpsefni. Þú sérð aldr-
ei eftirköstin heldur bara hvað það
er töff að vera með ofbeldi."
Hildur Sigurðardóttir 17 ára nemi
sem vinnur í Miklagarði í sumar:
„Nei, það finnst mér ekki, alla-
vega ekki það mikið að það hafi
nein skaðleg áhrif."
Stígur Stefánsson 20 ára stúd-
ent:
„Ég hef nú ekki kynnt mér
barnaefni sjónvarpsstöðvanna
þannig að ég geti svarað þessu
sem skyldi, það er helst að ég hafi
séð Tomma og Jenna einhvern-
tímann í dentíð en mér fannst allt
í lagi með þann þátt."
Markús Örn Antonsson útvarps-
stjóri:
„Ég á nú bara uppkomin börn
og er ekki farinn að eignast barna-
börnin ennþá og horfi því ekki eins
reglulega á barnaefnið og þegar
maður sat við sjónvarpið með
börnunum sínum.
Hins vegar veit ég að skoðanir á
því hvort teiknimyndir geti valdið
ofbeldishneigð hjá börnum eru
misjafnar. En ég hef ekki mótaðar
skoðanir á því.
Það sem var í boði þegar ég var
að alast upp, t.d. í þrjúbíó, getur
ekki talist neitt fyrirmyndar barna-
efni, en ég get ekki séð að mín
kynslóð hafi beðið neinn varan-
legan skaða af því."