Alþýðublaðið - 04.01.1994, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LEIÐARI & MINNING
Þriðjudagur 4. janúar 1994
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuðí. Verð í lausasölu kr. 140
MINNING
Gunnar Þórðarson,
frá F áskrúðsfirði
Endurmat á
framtíð sem fortíð
✓
Arið 1994 er gengið í garð. Þessi áramót marka að mörgu leyti
djúp þáttaskil í sögu Islendinga. Arið 1994 er árið sem
EES-samningurinn gengur í gildi og slítur mörg gömul hafta-
bönd milli Islands og umheimsins. Arið 1994 er einnig árið sem
GATT-sámningurinn tekur gildi og boðar stigvaxandi breyting-
ar á næstu áram. Hin þjóðræknislega vemdarstefna mun víkja
fyrir auknu fijálsræði sem mun nýtast íslendingum á margan
veg, ekki síst hvað varðar tollalækkanir á sjávarafurðum, okkar
helstu útflutningsvöra. Vonandi verður áframhald GATT-við-
ræðnanna einnig til þess að losa um hömlur á innflutningi á land-
búnaðarvöram svo íslenskir neytendur megi eiga þess kost að
kaupa landbúnaðarvörar á sama verði og nágrannaþjóðimar.
Slík samkeppni verður einnig til að styrkja framleiðslu og sölu á
íslenskum búvöram jafnframt því sem nauðsynleg uppstokkun
fer fram í greininni. Meginmarkmið þessara tveggja fríverslun-
ar- og viðskiptasamninga er að auka frjálsræði, fjarlægja höft og
vemdarstefnu og gera milliríkjaverslun hagkvæmari og frjálsari.
Þessar jákvæðu breytingar bíða þjóðarinnar fyrst og fremst
vegna þess að núverandi stjórnarflokkar, Sjálfstæðisflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn, hafa ekki beygt sig fyrir afturhaldsrödd-
um stjómarandstöðunnar sem fundið hafa EES og GATT allt til
foráttu.
Hinar miklu breytingar sem bíða okkar á hinu nýja ári, boða
nýja tíð. Samtímis sem íslendingar takast á við ný sjónarmið og
aukið frelsi til framtíðar, hljóta þeir að endurmeta sína eigin
sögu. Saga Islands er að mestu saga nýlendukúgunar, hafta og
einokunar þar sem pínd þjóð dró fram lífið í skugga sjálfsþurft-
arbúskapar og volæðis. Þessi sorgarsaga hefur yfírleitt verið út-
skýrð á kostnað hinnar vondu nýlendukúgunar Dana. Aldrei hef-
ur það hvarflað að nokkrum sagnfræðingi að aðrar ástæður hafí
verið fyrir hendi, eins og rótgróin og afturhaldssöm, íslensk sér-
réttindastétt. Sjálfstæðisbaráttan undir forystu Fjölnismanna og
Jóns Sigurðssonar hefur verið umleikin rómantík 19. aldar. Höft
og einokun 20. aldar lítið verið til umfjöllunar en gufað upp í
ljóma þess, að ísland varð fullvalda 1918 og sjálfstætt lýðveldi
1944. Nýeinokunarsinnar og vemdarstefnumenn þessarar aldar
hafa hiklaust geta nýtt sér Ijóma Jóns Sigurðssonar þótt hinar
raunveralegur skoðanir þessarar sjálfstæðishetju Islendinga hafi
verið allar aðrar en þeirra. Jafnvel Alþýðubandalagið og forver-
ar hans, SósíaHstaflokkurinn og Kommúnistaflokkurinn, einu
flokkar Islands sem barist hafa fyrir alþjóðlegu einræði stýrðu
frá Moskvu, hafa komist upp með að bregða yfír sig skikkju
þjóðemiskenndar og sjálfstæðisbaráttu og hrópað hátt um lands-
ölu í hvert skipti sem Islendingar hafa gert alþjóðlega milliríkja-
samninga sem bætt hafa hag lands og þjóðar!
Jón Baldvin Hannibalsson kom inn á þessa ógagnrýnu sögu-
skoðun í merkri áramótagrein sinni er birtist í Alþýðublaðinu á
síðasta degi ársins 1993. Jón Baldvin segir meðal annars í grein
sinni: „Hvers vegna er það, að íslendingar láta sér nægja að lyfta
Jóni Sigurðssyni á stall þjóðhetjunnar, leggja blómsveig að fót-
stallinum ár hvert 17. júní - en vita í raun og vera ekkert um
stjómmálamanninn og lífsskoðanir hans, og á hann þó að hafa
fært þjóðinni frelsið á silfurfati, hvorki meira né minna? Við
köllum okkur söguþjóð en saga okkar er öll í brotum. Hvaða
önnurþjóð sem væri, sem ætti svo fyrirferðarmikinn þjóðfrelsis-
leiðtoga sem Jón Sigurðsson er í íslenskri sögu, gæti nú vísað á
heilt bókasafn sem niðurstöðu sögulegra rannsókna á manninum
og samtíð hans. Hann var samtíðarmaður Karl Marx. Hver var
afstaða Jóns til meginstrauma hugmyndafræði og stjómmál-
átaka, sem settu svip sinn á stjómmálabaráttuna í Norður-Evr-
ópu á hans tíð? Jón Sigurðsson er okkur óumdeild þjóðhetja, af
því hann er í reynd gleymdur og grafinn. Hann er eins og stytta
sem safnar ryki á hefðarstalli ... Hvaða vegamesti sækjum við í
hugmyndabanka þjóðarleiðtoga vors? Við vitum að vísu, að í
baráttu hans gegn útlendri einokunarverslun virðist hann hafa
verið eindreginn fríverslunarsinni. En verndarstefnupostular og
einokunarsinnar okkar tíma kenna sig öðram fremur við þjóð-
lega erfð sjálfstæðisbaráttunnar og hampa Jóni eins og ekkert
væri. Og komast upp með það, af því að enginn veit neitt í sinn
haus um hugmyndafræði sjálfstæðisbaráttunnar.“
í dag, þriðjudag,
verður til moldar bor-
inn á Fáskrúðsfirði,
Gunnar Þórðarson.
Hann fæddist 2. októ-
ber árið 1910 að
Krossalandi í Lóni.
Gunnar fluttist ásamt
foreldrum sínum,
þeim Þórði Jónssyni
og Rannveigu Einars-
dóttur, til Fáskrúðs-
fjarðar árið 1923 þar
sem heimili hans var
æ síðan. Hann hafði á
farsælli ævitíð með
höndum margvísleg
störf, enda var Gunnar
afar traustur og dug-
mikill verkamaður.
Frá tólf ára aldri og allt
til ársins 1946 stund-
aði hann sjómennsku,
en hóf þá bifreiðaakst-
ur sem varð hans aðal-
starf næstu áratugi.
Samhliða vörubif-
reiðaakstri sá Gunnar
um áætlunarferðir
bæði með fólk og póst
fyrst í Hafranes og síð-
ar til Egilsstaða og
Norðljarðar. Þá hafði
hann ýmis önnur störf
með höndum, slökkvi-
liðsstjóri Búðarhrepps
í 28 ár, umboðsmaður
Brunabótafélags ís-
lands í 33 ár, eftirlits-
maður hjá Vegagerð
ríkisins um skeið og
hafnarvörður Búðar-
hrepps í nokkur ár.
Gunnar reyndist mjög
samviskusamur og
ósérhlífínn í hveiju
verki sem hann tók sér
fyrir hendur.
Gunnar var kallaður
til trúnaðarstarfa á
vettvangi félagsmála.
Hann var um skeið í
forystusveit verka-
lýðshreyfingarinnar
og Alþýðuflokksins á
Fáskrúðsfírði. Faðir
Gunnars var einn af
stofnendum Alþýðu-
flokksins og verka-
lýðsfélagsins á Fá-
skrúðsfirði og formað-
ur þeirra félaga í mörg
ár. Gunnar fetaði í fót-
spor föður síns og
rey ndist j afnaðarstefn-
unni trúr og staðfastur
og einstaklega traustur
félagi. Jafnaðarmenn
kveðja nú hinsta sinni
góðan vin og félaga.
Kveðjur allar eru sam-
ofnar virðingu og
þökk.
Ég á margar og góð-
ar minningar samvista
með Gunnari Þórðar-
syni. Hvort sem það
var í pólitíkinni eða á
árbakka með veiði-
stöng í hönd á falleg-
unt sumardegi við ið-
andi straumvatn, þá
var hann jafnan sam-
kvæmur sjálfum sér,
rólegur, en samt geisl-
andi af lífsfjöri, bjart-
sýnn, en alltaf raun-
sær. Það var gott að
njóta samfélags og
sækja ráð hjá slíkum
manni.
Gunnar kvæntist
Guðlaugu Einarsdótt-
ur frá Vestmannaeyj-
um, en hún andaðist á
síðasta ári. Þau eign-
uðust tvö böm, Óskar
og Þóra. Gunnar and-
aðist 27. desember
síðastliðinn á heimili
sínu á Fáskrúðsfirði.
Ég sendi bömum hans
og fjölskyldum þeirra
einlægar samúðar-
kveðjur. Guð blessi
minningu Gunnars
Þórðarsonar.
Gunnlaugur
Stefánsson,
Heydölum.
MINNING
Guðjón B. Ólafsson
Guðjón B. Ólafsson,
fyrrverandi forstjóri
Sambandsins, andað-
ist þann 19. desember
síðastliðinn eftir lang-
varandi veikindi.
Ætt Guðjóns og
uppruna ætla ég ekki
að rekja hér. Þar
þekkja aðrir betur til,
en mig langar að
minnast hans með
nokkrum orðum
vegna kynna okkar og
samstarfs er hófst fyrir
rúmum tuttugu árum.
Ég hitti Guðjón fyrst
árið 1972 er ég sem
starfsmaður Iðnaðar-
deildar Sambandsins á
Akureyri átti fund
með forstjóra og fram-
kvæmdastjóm fyrir-
tækisins á Akureyri til
að yfnfara iðnrekstur-
inn, sem á þeim tíma
var mjög umfangs-
mikill. Guðjón var þá
framkvæmdastjóri
Sjávarafurðadeildar
Sambandsins en hafði
greinilega mikinn
áhuga á því starfí sem
fram fór á sviði iðnað-
arins, ekki síst útflutn-
ingsframleiðslunni.
Dagleg samskipti
okkar vom hins vegar
lítil á þessum tíma þar
sem starfssvið okkar
sköruðust ekki.
Tveimur árum síðar,
eða 1974, var ég ráð-
inn til sérstakra tíma-
bundinna starfa fyrir
stjóm Iceland
Products Inc. í Banda-
ríkjunum og í tengsl-
um við mikil sam-
skipti fyrirtækisins og
Sjávarafurðadeildar
hófust okkar fyrstu
raunverulegu kynni,
ekki síst eftir að
ákveðið var að hann
kæmi til starfa sem
forstjóri Iceland
Products árið 1975.
Guðjón átti þar árang-
ursríkan starfsferil í
ellefu ár og árið 1985
var hann ráðinn til
starfa sem forstjóri
Sambandsins. Tók
hann við því starfí
rúmu ári síðar eða
1986.
Þau árin sem Guð-
jón og Lúlú bjuggu í
Bandaríkjunum átti ég
oft erindi vestur um
haf vegna þess starfs
er ég þá gegndi við
flutningaþjónustu.
Kom ég nokkmm
sinnum á heimili
þeirra í þeim ferðum
og átti með þeim
ánægjulegar samveru-
stundir. Guðjón fylgd-
ist með því sem var að
gerast á íslandi, hafði
ákveðnar skoðanir á
því sem gerðist, eða
ekki gerðist og lét þær
óhikað í ljós. Hugur
hans stefndi greinilega
heim aftur en skiljan-
lega hefur ákvörðunin
um að flytja verið erf-
ið þegar að henni
kom, þar sem fjöl-
skyldunni leið vel fyr-
ir vestan haf og árang-
ur hafði verið góður í
áhugaverðu starfí.
Síðustu fimm ár var
samstarf okkar fyrst
og fremst á sviði vá-
trygginga, en Guðjón
átti sæti í stjómum
Samvinnutrygginga
og Líftryggingafélags-
ins Andvöku frá árinu
1988. Hann var strax
fylgjandi hugmyndum
um breytingar á starfs-
skipulagi félaganna og
samstarfi við Bruna-
bótafélagið um stofn-
un VÍS og Líftrygg-
ingafélags íslands hf. í
þeim tilgangi að sam-
eina og efla vátrygg-
ingastarf stofnfélag-
anna. Guðjón varð
síðan formaður stjórna
Samvinnutrygginga
og Andvöku og vara-
formaður stjóma VÍS
og Líftryggingafélags
fslands við stofnun
þeirra. Hann vaf alla
tíð áhugasamur um að
fylgja eftir þeim mark-
miðum sem lágu til
grundvallar stofnun
þessara félaga og tók
virkan þátt í stefnu-
mörkun og ákvarðana-
töku í stjómum þeirra
meðan heilsan leyfði.
Þrátt fyrir að veik-
indi væru farin að
skerða starfsþrek og
gera Guðjóni illkleift
að sinna því sem hug-
ur hans stóð til, heyrði
ég hann aldrei kvarta.
Hann bar erfiðleika
sína ekki á borð fyrir
aðra en ræddi þó opin-
skátt og hreinskilið
um sjúkdóminn og
baráttu sína við hann
ef svo bar undir.
Nú þegar leiðir
skilja vil ég þakka
Guðjóni öll störf hans
í þágu þessarra félaga.
Ég þakka honum sam-
starfið um að láta
verða að veraleika þá
framtíðarsýn er við
áttum sameiginlega
um öflug innlend vá-
tryggingafélög er
\ byggja á' löngu og far-
sælu starfi stofnfélag-
anna sem í stað þess
að eyða púðrinu inn-
byrðis samkeppni,
ákváðu að snúa bök-
um saman til að ná
betri árangri.
Við Haffý sendum
Lúlú og Qölskyldunni
allri innilegar samúð-
arkveðjur og biðjum
góðan Guð að styrkja
þau í erfiðum ástvina-
missi.
Axel Gíslason.