Vísir - 10.02.1976, Side 8
8
Þriðjudagur 10. febrúar 1976 VISIR
VÍSIR
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ilitstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Ritstjórnarfuiltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastjóri erl, frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjaid 800 kr. á mánuði innanlands.
í lausasögu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Framsóknarflokkurinn á
að krefjast rannsóknar
Vegna þeirra umræðna, sem orðið hafa um emb-
ættisfærslu Ólafs Jóhannessonar, dómsmálaráð-
herra, greip Framsóknarflokkurinn sjálfur til þess
ráðs að leggja fram ýmis konar gögn um fjármál og
viðskipti flokksins. Forystumenn flokksins i fjár-
málum hafa þannig beint þeirri umræðu, sem fram
hefur farið um þetta efni inn á nýjar brautir.
Gögn þessi eru merkileg fyrir margra hluta sakir.
Þau svara vitaskuld ýmsum spurningum, en vekja
þó upp enn fleiri. Forystumenn Framsóknarflokks-
ins eiga þakkir skildar fyrir að hafa birt upplýsing-
ar um viðskipti flokksins, en um leið hafa þeir rutt
farveg fyrir áframhaldandi umræður og frekari
könnun málsins.
Timinn hefur birt af þessu tilefni reikninga
Framsóknarflokksins. Sannast sagna hefði það bet-
ur verið látið ógert en með þeim hætti, sem raun
hefur orðið á. Hér er einvörðungu um að ræða
reikningsyfirlit, sem augljóslega nær aðeins yfir
litinn hluta af starfsemi flokksins. Heikningar, sem
ekki ná til allrar starfsemi flokksins, segja að sjálf-
sögðu afar litið.
í umræðum um þetta mál hefur skýrt komið
fram, að dómsmálaráðherra hafði ótviræða heimild
til þess að láta opna veitingahúsið, sem blandast inn
i mál þetta, á grundvelli þeirra lagaheimilda, sem
lokun þess var byggð á. Ráðherrann lagði hins veg-
ar aldrei úrskurð á stjórnlega kæru um þetta efni,
heldur opnaði lögreglustjóri húsið, eftir að honum
var kunnugt um afstöðu ráðherrans.
í raun réttri snýst málið um það, hvort afstaða
ráðherrans i þessu tilviki hafi að einhverju leyti
mótast af viðskiptum flokks hans við nefnt veit-
ingahús. Um það er ógerningur að segja. Sumir
telja likur til þess að svo hafi verið, en aðrir segja
það af og frá. Hér verður að hafa i huga, að enn sem
komið er, hefur engum tekist að sanna sök á ráð-
herrann i þessu tilviki.
Upplýsingar forystumanna Framsóknarflokksins
um viðskiptin við þetta veitingahús og forstöðu-
mann þess hafa á hinn bóginn vakið upp grunsemd-
ir um einkennilegt uppgjör milli flokksins og veit-
ingahússins. Eftir margra mánaða samningaþóf
kemur veitingahúseigandinn i skyndingu með tilboð
um að falla frá fimm milljón króna kröfu gegn þvi
einu að fá lán til þriggja ára, er nemur helmingi
kröfunnar. Þetta gerist sömu daga og veitingahús-
inu er lokað.
Margt bendir til þess að aðeins hafi verið sögð
hálf sagan um þessi viðskipti Framsóknarflokksins
við nefnt veitingahús. Eðlilegt væri að ránnsókn
færi fram á máli þessu i heild. Að öðrum kosti fæst
ekki viðunandi niðurstaða. Eðlilegast væri að
Framsóknarflokkurinn sjálfur beitti sér fyrir að
slik rannsókn færi fram.
Talsmenn Framsóknarflokksins hafa réttilega
bent á, að það veikir rikisstjórnina, þegar annar
stjórnarflokkurinn er dreginn inn i mál af þessu
tagi. Það er hins vegar rangt, þegar sömu aðilar
segja að umræður um málið verði að stöðva, þvi að
ella sé mikilvægum hagsmunamálum þjóðarinnar
stefnt i tvisýnu. Rétta leiðin út úr ógöngunum er að
óska eftir rannsókn þannig að öll kurl komi til graf-
ar.
Svalbarði cr I miðri
siglingaleið rússneskra
herskipa frá Murmansk
og suður á bóginn. A
þessari siglingaleið eru
skip cins og þetta af
Sverdlov gerð mjög al-
geng.
Allar likur benda nú til þess,
að islendingar kunni á næstu
árum, ásamt Norðmönnum, að
dragast inn í nýjar deilur um
valdajafnvægið á hafinu. Það
eru að þessu sinni Sovétrfkin
sem reyna nú hvað ákafast að
ná yfirráðum yfir Svalbarða i
Barentshafi. Freista þeir þess
þannig að ná nýrri óvæntri stöðu
i valdatafli sinu, að þessu sinni
með þvi að gera Nato heima-
skitsmát á norðurhveli tafl-
borðsins.
Svalbarði hefur allt frá árinu
1920, verið viðurkenndur sem
hlúti af Noregi, i kjölfar
fjölþjóðasamkomulags 40 þjóða
þar um. En þó að Svalbarði
tilheyri nú Noregi, þá kvað
sama samkomulag svo á um, að
aðildarþjóðir samkomulagsins
skyldu hafa jafnan rétt til þess
að vinna þau auðæfi sem þar
væri að finna i jörðu, sem eru
aðailega kolanámur.
Þegar kreppan mikla skall á i
kring um 1930, höfðu Bretar,
Bandarikjamenn, Sviar og
flestar aðrar þjóðir er þar höfðu
unnið kol úr jörðu, hætt náma-
rekstrisinum þar. Norðmenn og
Rússar voru einu þjóðirnar sem
héldu áfram kolavinnslu sinni
þar að einhverju marki.
A vinnslusvæði hvors fyrir
sig myndaðist bæjarkjarni þar
sem námamennirnir höfðu
bækistöðvar sinar.
Á þeim ti'ma er liðið hefur frá
undirritun samkomulagsins er
veitir Noregi óvéfengjanlegan
rétt til yfirráða yfir eynni, hafa
Rússar unnið markvisst að þvi
að koma þar fyrir fleiri mönn-
um og auka áhrif sin á eynni, og
er nú svo komið að Norðemnn
og önnur aðildarlönd Nato, hafa
miklar áhyggjur af þróun mála
á Svalbarða.
Yfirráð Natórikis yfir eynni,
ásamt aðild íslanck, skapar
Nato lykilaðstöðu i baráttunni
um yfirráð Norður-Atlantshafs-
ins. Eyjarnar tvær, og þó sér-
staklega Svalbarði eru þvert i
siglingaleið rússneska flotans Ut
i Norður-Atlantshaf. Svo lengi
sem Nato hefur aðstöðu á Sval-
barða þá getur það haft nánar
gætur á ferðum flota Sovétrikj-
anna. Ef Sovétrfkin hins vegar
næðu yfirráðum á eynni, yrði
það til þess að raska stórlega
valdahlutföllunum milli austurs
ogvesturs, austurblokkinni i vil.
öllum opinberum tilboðum
Rússa i eyna og tilraunum
þeirra til að fá hana keypta,
siðan 1920, hefur verið tekið
mjög fálega i Noregi. Þvi hafa
Rússar gripið til þess ráðs að
reyna að auka þau itök sem þeir
hafa á sinum hluta eyjaklasans.
Þannig eru nú búsettir um þrjú
þúsund Rússar i námabæjunum
Barentsburg og Pyramiden, en
aðeins um eitt þúsund Norð-
menn búa i Longyearbyen,
höfuðbóli eyjaklasans.
Það sem vekur ugg Norð-
manna er sú staðreynd, að þrátt
fyrir að Rússar á eynni séu um
þrefalt fleiri en Norðmenn, þá
er kolavinnsla Rússanna minni
en Norðmanna. Þvi er ekki
nema von, að Norðmenn spyrji
sjálfa sig, hvað allir þessir
Rússar séu að aðhafast á Sval-
barða.
Norðmenn efast ekki um, að
áhugi Sovétrikjanna á eyja-
klasanum sé af öðrum toga
spunninn en þeim, að ná þar
kolum úr jörðu. Háttsettur
norskur embættismaður hefur
látið hafa eftir sér að Norðmenn
Tílraunir rú
til að sölsa
sig Svalbar
Svalbarði
O
o
oTÖ 50 100 km.
-