Vísir - 13.12.1978, Blaðsíða 10

10
MiCvikudagur 13. desember 1878
VÍSIR
útgefandi: Reykjaprent h/f n
Framkvæmdastjóri: DavfA GuAmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
Ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi GuAmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: GuAmundur G. Pétursson. Umsjón meA HelgarblaAi: Arni
Þórarinsson. BlaAamenn: Berglind Asgeirsdóttir,Edda Andrésdóttir, Gisli
Baldur GarAarsson, Jónlna Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Stefán Kristjáns-
son, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Útlit og hönnun: Jón
Öskar Hafsteinsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
SfAumúla 8. Símar 86611 og 82260.
AfgreiAsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: SiAumúla 14 sfmi 86611 7 linur
Áskrift er kr. 2500 á
mánubi innanlands.Verö i
lausasölu kr. 125 eintakiö.
Prentun BlaAaprent h/f.
Markverðar
Tímaábendingar
Eit+af höfuðatriðunum ístefnu núverandi ríkisstjórn-
ar lýtur að því, að hún geri engar efnahagslegar ráð-
stafanir án samráðs við verkalýðshreyfinguna. I reynd
hef ur þetta stef nuatriði leitt til þess, að stjórn ef nahags-
mála hefur verið færð úr höndum ríkisstjórnar og Al-
þingis til fámenns hóps forystumanna í heildarsamtök-
um launþega.
Fyrirheitið um samráð við aðila vinnumarkaðarins
hefur því verið rækilega efnt. En um leið hefur það
gerst, að umboðslausir stjórnendur hagsmunasamtaka
eru ekki aðeins búnir að fá óeðlileg áhrif, heldur hafa
beinlínis fengið í hendur vald til þess að ráða mótun
efnahagsstefnunnar.
Talsmenn stjórnarinnar hafa talið þetta valdaafsal til
aðalsmerkja í störfum hennar. En á sama tíma hefur
eitt af málgögnum stjórnarflokkanna, dagblaðið Tím-
inn, nær daglega vakið athygli á f lokkspólitískri mis-
notkun alþýðusamtakanna. Hér er um mjög athyglis-
verðan málflutning að ræða, ekki síst i Ijósi þeirrar
áherslu, sem lögð hefur verið á svonefnt samráð við
verkalýðshreyf inguna.
Tíminn hef ur að undanförnu haft viðtöl við menn, sem
komist hafa til nokkurra áhrifa í verkalýðsfélögum, án
beinna tengsla við stjórnmálaf lokkana. Þeim ber öllum
saman um, að verkalýðshreyfingin sé beinlínis notuð í
þágu stjórnmálaflokkanna. Yfirlýsingar af þessu tagi
koma engum á óvart. En það er ekki á hverjum degi,
sem slík innri gagnrýni kemur fram.
Sennilega hefur flokkspólitískt hlutverk verkalýðsfé-
laganna sjaldan eða aldrei opinberast á jaf n skýran hátt
einsog á þessuári. Með hæfilegri einföldun má segja, að
það sem í febrúar var kallað atvinnurekendaáróður og
kauprán heiti í desember verkalýðsstefna gegn verð-
bólgu.
Nú ber síst að harma það, er forystumenn verkalýðs-
félaganna taka rökum og færast nær skynsamlegum
sjónarmiðum. En þegar slík skoðanaskipti afhjúpa
verkalýðsfélögin sem hluta af f lokkakerf inu, er eðlilegt
að sú staðreynd sé tekin tjí yHrvegunar. Ábendingar
Tímans hafa óneitanlega talsvert gildi að því er þetta
varðar.
Sannleikurinn er sá, að hér er ekkert til, sem kallast
getur verkalýðshreyíing. Verkalýðsfélögin eru rekin
sem pólitísk fyrirbæri í beinum tengslum við stjórn-
málaflokkana, einkum Alþýðubandalagið, Sjálfstæðis-
f lokkinn og Alþýðuf lokkinn, en litlum sem engum tengsl-
um við fólkið i landinu.
Þegar ríkisstjórnin talar um samráð við verkalýðs-
hreyfinguna, er i raun og veru um það að tefla, að til-
teknar klíkur í f lokkunum fá þau völd, sem ríkisstjórn og
Alþingi hafa að réttu lagi. Sumir af yngri þingmönnum
Alþýðuf lokksins hafa í orði gagnrýnt þetta spillta kerfi,
en á borði tekið fullan þátt í skollaleiknum.
Verkalýðsfélögin eru algjörlega lokuð fyrirtæki að
mestu laus við það sem kallað er lýðræði. Þau lúta póli-
tískri stjórn. I því Ijósi er óeðlilegt, að ríkisstjórn skuli
afsala sér völdum í þeirra hendur. Það er afskræming á
stjórnarfarslegu lýðræði og brotalöm í þeirri stjórn-
festu, sem nauðsynleg er.
Þannig snýr málið út á við. Innhverf an lýtur að verka-
lýðsfélögunum sjálf um, spurningunni um það, hvort þau
sætta sig við þá tilveru að vera lítið annað en f lokkspóli-
tískar valdaklíkur. Það hljóta menn í hverju félagi að
gera upp við sjálfa sig. Það er innanbúðarvandamál.
Hitt er meira virði, að kjósendur geti treyst því að sú
stjórn, sem þeir kjósa yfir sig, fari sjálf með völdin í
landinu, en ekki verkalýðsfélagaklikur, á flokksskrif-
stofunum.
HVBRRA
■RU LÖGIN?
Hverra eru lögin?
Það furðar mig lítt nú þegar allt virðist stefna í
átttil alræðis ríkisvaldsins á okkar kæra landi þó tveir
löglærðir dómarar dæmdu hinn 27. okt. s.l. í aukadóm-
þingi Rangárvallasýslu rikinu allan eignarrétt á
Landmannaaf rétt.
Forseta Félagsdóms, hr. Guðmundar Jónssonar og
hr. Steingríms G. Kristjánssonar, sem reit m.a. Upp-
boð og eignarréttarsvifting, verður örugglega minnst
á spjöldum sögunnar vegna þessa eignasviftingar-
dóms.
Eftir útkomu Blöndals
orðabókar
Fyrsta forsenda þeirra er aö
hiö umdeilda landsvæöi sé ekki
almenningur heldur afréttur.
Aö þessari forsendu gefinni vil
ég spyrja þá, hvenær afréttur
hætti aö vera beitarland á heiö-
um eða fjöllum, eign hreppa eöa
einstaklinga? Þaö hlýtur aö
hafa skeö eftir útkomu oröabók-
ar Sigfúsar Blöndals.
Mál þetta er á margan hátt
athyglisvert, dómskýringar
hniga flestar i þá átt aö ekki sé
lagalega sannaö að hrepparnir
eigi afréttina, ekki er sýnt
framá aö rikiö hafi nokkru sinni
fyrr en nú taliö afréttina slna
eign, þar sem rikiö er þó sækj-
andi málsins viröist mér aö eöli-
legra heföi veriö fram lögö
sönnunargögn á eignarétti þess,
fremur en hártogun á rétti
hreppanna, sem fáir hafa efast
um til þessa.
Hvers vegna keypti ríkið
Titansamninginn
Einn okkar vitrasti lögfræö-
ingur fyrr og siöar taldi engan
vafa þar á þegar hann geröi Tit-
ansamninginn svo nefnda viö
Asa- Holta- og Landshr., en mér
er aftur spurn fyrst aö dómi
Guðmundar og Steingrims hinn
stórmerki vatnaréttarsamning-
ur Einars sál. Benediktss. um
virkjun Þjórsár er lögleysa,
hvers vegna var þá Islenska
rikiö og Landsvirkjun aö kaupa
ummræddan samning, ef rikiö
hefur alltaf átt landið?
Hitt er svo sjálfsögö kurteisi
viö þjóöina af dómaranna hálfu
aö upplýsa forsendur þess aö
hinn forni dómur frá 25. júni
1476 um Þjórsártungur i Landi
sé ótrúverðugur. Meö öörum
oröum, viðjiö þiö ekki gera svo
vei aö færa sönnur aö þeim ó-
sannindum, sem þiö dylgjiö þar
um, ella viöurkenna forna sagn-
ritun.
I heimsmetabók Guinn-
ess
Frá minu sjónarmiöi er meö
dóminum 27. okt. s.l. um algjöra
eignarupptöku aö ræöa, þó á svo
lumskulegan hátt aö bætur þurfi
ekki aö greiöa utan málskostn-
aö.
✓-----:—v——n
Pálmi Jónsson Sauöár-
króki skrifar:
Meirihluti þjóðarinnar
er vel menntaður og
haldinn sterkri rétt-
lætiskennd. Valdhafar
ríkisins og dómarar
eru þar engin undan-
tekning, þeir mega
aftur á móti vara sig á
að missa ekki sam-
bandið við æðaslátt ís-
Jenskra atvinnuvega.^
Litum á upphaf málsins,
hver stefnir? Þaö er hæstv.
landbúnaöarráöherra Halldór
E. Sigurðsson.
Hverjum er stefnt? öllum
bændum i áöurnefndum hrepp-
um og þar sem lita má á stefn-
una sem prófmál stækkar sviöiö
svo aö segja má aö landbúnaö-
arráöherra stefni öllum bænd-
um islands, öllum umbjóöend-
um sinum. Ég hygg sú gjörö
hans sé heimsmet, sem beri aö
skrá I heimsmetabók Guinness
þvi fordæmi er tæpast finnan-
legt.
Hitt er svo annaö mál aö þar
sem vantar skýr sýslumörk ber
aö sjálfsögöu aö ganga lögform-
lega frá þeim, án þess aö rikiö
fótum troöi eignarrétt bænda.
Heppilegt fyrir Björn
ríka á Löngumýri
Það var heppilegt fyrir Björn
rika á Löngumýri aö markiö á
Skjónu skyldi vera Jóns en ekki
rikisins, þá heföi liklega tiu ár
ekki nægt til aö skapa eignar-
hefö fyrst tiu sinnum hundraö ár
viröast ekki ætla aö nægja
bændum I dag varöandi afrétt-
armálin og ágang hins opin-
bera. Sagt er aö fjallskilaskuld
rikisins vegna smölunar Nýja-
bæjar- og Arbæjarafréttar, (er
rikiö tók sér sem skásta kostinn
fremur en mismuna skagfirö-
ingum og eyfiröingum) vaxi ár
frá ári. Samkvæmt lögum ber
öllum aö kosta smölun á sinu
landi. Hæstvirtur landbúnaöar-
ráöherra hefur liklega gleymt
aö útvega fjárveitingu til
gangnaskila á afréttum rikisins,
eöa er það meining Guömundar
og Steingrims aö lagabókstafir
gildi aöeins fyrir okkur þegnana
og félög, sem viö stofnum, en
nái ekki yfir rikiö sjálft. Ég trúi
ekki slikri skilgreiningu laga og
vona aö nýskipuö stjórnar-
skrárnefnd geri þaöekki heldur,
þó vissir dómar hnigi óneitan-
lega I þá átt er min bæn aö
drengskapur og réttlæti megi
eflast svo aö I komandi framtiö
geti þjóöin öll fagnaö hverjum
dóm sem gengur, því ef réttar-
vitund þjóöarinnar finnur aö af
réttlæti er dæmt, þá veröur
aldrei ágreiningur um dóminn.
Hví gjörið þið þá illt?
Meiri hluti þjóöarinnar er vel
menntaöur og haldin sterkri
réttlætiskennd, valdhafar rlkis
og dómarar eru þar engin und-
antekning, þeir mega aftur á
móti vara sig á aö missa ekki
sambandiö viö æöaslátt Is-
lenskra atvinnuvega, þegar
horft er á siaukinn rlkisrekstur,
sem skattþegnarnir mega svo
greiöa á tapiö, ári siöar.
Þjóöskáldiö frá Fagraskógi
sagöi aö gefnu tilefni: „Þeir
sem skapa þjóöum lög, þurfa
mikiö veganesti, veröa aö
skilja dulin drög, drauma fólks-
ins, hjartaslög, bænir þess og
bresti.... Löggjafar, sem lltiö
skilja, lúta aldrei fólksins vilja,
koma öllu á vonar völ, veröa
sjálfir —þjóöarböl.”
Ég efast ekkert um aö fyrr..
nefndir dómarar hafi viljaö vel,
en góöu menn ef þiö viljiö vel,
hvi gjöriö þiö þá illt?
Tiðurkenndur eignaréttur
ríkisins á Landmannaafrétti
löffnianni Landmannahrepps, og
Sveinbirni Jónssyni hrl., lögmanni
Holtahrepps og fl., voru dæmdar
3,5 milljónir hvorum í málsvarnar'-
laun en Skúla Pálmasyni hrl^
lögmanni Skaftártunguhrepps, yÆ
dæmd ein milljón í málsv^flB
laun. -rftóí
►- í dómi aukaréttar Rangárvallasýslu
PiRAFA ríkisins um ríkisins. Dóminum verður k.-nndur í dómsc
cÍKnarrótt á Landmannaaf- áfrýjað til Hæstaréttar, óóminum eru einni
réttí var viðurkennd í a.m.k, af hálfu Land- í'J’sar
dúmi, sem kvcðinn var ' er 4 fc la^v%ðl'