Vísir - 02.01.1980, Blaðsíða 4

Gu&mundur
Pétursson
skrifar
VÍSIR
Mi&vikudagur 2. janúar 1980.
indíra hefur unnið á
_ Indira Gandhi, fyrrum for-
| sætisráöherra, og kongress-
I flokkur hennar viröast ætla aö
| sigla hraöbyri aftur til valda I
■ kosningunum 3. til 6. janúar.
I kjördæmi hennar i Rae
m Bareli i Indlandi máttu menn
I varla heyra nafn hennar nefnt
■ fyrir aöeins 33 mánuöum, eftir
I neyöarástandslögin og fang-
■ elsanir pólitiskra andstæöinga
m hennar.
Nú þyrpast menn aö henni á
■ kosningaferöum um kjördæmiö
■ til þess aö hlýöa á ræöur hennar.
I Margir vila ekki fyrir sér löng
■ feröalög á fundarstaöinn og
I margra klukkustunda biöir, eft-
* ir þvi aö frúin birtist. Viöa á leiö
I hennar biöa konur og börn viö
■ vegbrúnina til þess aö bjóöa
I henni blóm, eða til þess aö fá
“ náðarsamlegast aö snerta fætur
I hennar.
„Neyöarástandsstjórnin er
I gleymd saga. Nú munum viö
_ kjósa hana,” sagði einn þorps-
| búa viö fréttamann Reuters,
_ sem fylgdi Indiru á kosninga-
| ferð á dögunum.
I Aðdráttarafl tndíru
Þótt þingkosningarnar um
■ næstu helgi séu ekki með sömu
I eftirvæntingunni og eldmóðnum
■ eins og kosningarnar 1977, virð-
I ist Indira hafa endurheimt fyrri
■ hæfni sina til þess aö laöa að sér
I áheyrendur, og þrekið til kosn-
ingabaráttunnar viröist ótæm-
I andi.
Vikuna fyrir jólin var hún á
5 stöðugu ferðalagi á milli þorp-
* anna i kjördæmi sinu, og tók
■ hvern mann tali, sem hún komst
* i sjónmál viö. Linnulaust hélt
I hún uppi argvitugri gagnrýni á
andstæöinga sina og stjórnina.
■ veðraskipti
Þeir, sem sáu áheyrendur
■ hennar nú, áttu erfitt meö að
■ gera sér I hugarlund, aö á þess-
■ um sömu slóðum áriö 1977
■ mættu henni grjótkast og upp-
I nefni meö tilheyrandi fúkyrö-
■ um. I Rae Bareli tapaöi kon-
I gressflokkur hennar 55.000 at-
■ kvæðum og máöist alveg út að
I heita i norðurhluta Indlands,
* þar sem Indira átti jafnan sitt
I öruggasta vigi og tryggt fylgi.
Nú er henni klappað lof i lófa,
I þegar hún ræðst að Janata-
_ flokknum, sem leysti stjórn
| hennar af hólmi, og Lok Dal —
- flokki Charan Singh, forsætis-
| ráðherra, sem farið hefur meö
m bráöabirgðastjórn, eftir brott-
| hlaupin úr Janataflokknum.
„Indira Gandhi er eina mann-
I eskjan, sem getur stjórnaö.
■ Litiö á hina flokkana, sem eiga i
m sifelldum erjum innbyröis,”
■ segir einn fyrrverandi kjósenda
i hennar, sem sneri við henni
■ baki 1977 og kaus Janataflokk-
1,3% fleiri
stúdentar
Stúdentum, sem innrituðust i
háskóla i Noregi siöasta vor,
fjölgaði um 1,3% frá þvi áriö 1978.
Voru nýir stúdentar 2.599, en
háskólastúdentar alls i Noregi
siöasta ár 38.400. — Þar af voru
stúdinur 38% en þær voru 37%
háskólanema 1978.
SAS
Fjárhagsári flugfélagsins SAS
lauk 30. september og sýndu þá
reikningar þess, aö tekjuaf-
gangur nam 174 milljónum
norskra kröna, áöur en til komu
afskriftir og skattar. 1 fyrra
sýndu reikningar 147 milljón n.kr.
hagnaö.
inn. Svipaðrar skoðunar veröur
vart hjá mörgum, sem orðið
hafa fyrir vonbrigðum með Jan-
ataflokkinn.
Ofsóknir
Indira kann á sveitafólkinu
lagið. Ræöur hannar á ferðalög-
unum eru stuttar, en máliö
kjarnyrt og skorinort. Hún
hamrar stöðugt á þvi, aö hún sé
persónulega ofsótt af hinum
flokkunum.
Yfir henni hanga þrjár
málshöföanir fyrir sérstökum
dómstólum, sem Janatastjórnin
fyrrverandi setti gagngert á
laggirnar til þess að dæma i
málum hennar og annarra fyrir
meint brot á tima neyöar-
ástandsstjórnarinnar.
Hún vann þó sigur i einni or-
ustunni skömmu fyrir jól, þegar
hæstiréttur i Nýju Delhi úr-
skurðaði, að eins manns rann-
sóknarnefnd, sem kannaði af-
brot hennar frá neyöarástands-
árunum, hefði farið út fyrir um-
boð sitt. Rétturinn ónýtti einnig
málatilbúnaði gegn Indiru, sem
sprottið höfðu af þvi, að tvivegis
hafði hún neitað aö mæta fyrir
rannsóknarnefnd, sem Janata-
stjórnin haföi sett á laggirnar.
Indira sýnir enn, aö hún getur laöaö aö sér áheyrendur og kann aö
taía inn i hjörtu kjósenda.
Yngri sonur hennr, Sanjay (33
ára), sem verst var þokkaður af
framgöngu sinni i vönunarmál-
um, á yfir höföi sér meir en 20
málshöfðanir, og hefur áfrýjaö
tveggja ára fangelsisdómi, sem
hann hlaut fyrir samsærissakir.
A kosningaþeytingi sinum
hefur Indria lagt lykkju á leiö
sina til þess að heimsækja
kjósendur i Amethi en þar býöur
Sanjay sig fram aö nýju. I
fyrsta skipti sem Sanjay bauö
sig fram til þings sigraði and-
stæðingur hans þar i kjördæm-
inu árið 1977 meö 100 þúsund at-
kvæða mun.
Indira slær einnig á þá strengi
á kosningafundum sinum, að
Sanjay eygir góðar
vonir til Dingsætis
1 augum kotunganna i
Amethi, sem er afskekkt og
hrjóstrugt hérað i Uttar
Pradesh-riki, eru heimsóknir
Sanjay Gandhi, hins 33 ára
yngri sonur Indiru, meiriháttar
viðburðir.
Sanjay hefur aö því leytinu
litiö breyst á þessum útlegðar-
árum móöur hans úr stjórnar-
aöstööunni, aö hann fer enn
fram meö kappi og áhuga ungs
manns, þótt honum sjáist ef til
vill meir fyrir en áöur, enda
hlotiö dýra reynslu af fyrra of-
urkappi.
t kosningaundirbúningi sinum
fylgir hann sjálfur þeirri kröfu,
sem hann gerir til annarra i
slagorðinu: „Meiri vinna,
minna mas.” Hann hefur verið
á feröalagi um Amethi tólf
stundir dag hvern siöustu vikur,
og ann sér eða fylgdarsveinum
sinum úr ungmennahreyfingu
kongressflokksins nær engrar
hvildar.
Þegar jeppinn kemst ekki
lengra, stekkur hann út og
skálmar þann spöl, sem eftir er
á fararskjótum postulunna, og
æöi oft heltast þá förunautar
hans lafmóöir úr lestinni.
Iðrunarfullur
A fundum meö þorpsbúum
fylgir Sanjay fordæmi móður
sinnar og er ekki margmáll
sjálfur. Oft á tföum lætur hann
förunauta sina eina um aö tala
máli hans, eba lætur sér nægja
aö slá botninn i töluna með fáum
orðum. Hinir ungu talsmenn
hans slá á létta strengi og
gamanyröi, og gera sem minnst
úr skuggum neyöarástands-
stjórnar Indiru, sem enn fylgja
Sanjay. Einkanlega hlut San-
jays i framkvæmd barneigna-
takmarkaáætlunarinnar, þar
sem stundum þótti gengið all
hrottalega fram viö vananirnar.
(8 milljónir manna voru vanaöir
áriö 1976).
Hvar sem Sanjay fer, biður
hann afsökunar á þvi sem kann
að hafa miður farið á þeim
árum. Segist hann þegar hafa
tekið út refsingu fyrir mistök
sin, en nú beri að leyfa honum
að halda áfram starfi sinu.
vanefndir Janta
„Það eru orðin mörg árin,
siðan þ’ð kusuð Janata, og sjáið
hve litlu þeir hafa komið i
verk,” segir hann siðan og
bendir á ólokinn vfegarkafla, eða
straumlausar rafmagnslinur. —
„Við settum upp rafmagns-
staurana, en þeir hafa svikist
um, að láta ykkur hafa raf-
magnið,” segir hann, og gagn-
rýnin fellur i góöan jarðveg hjá
héraðsbúum.
Mótframbjóðandi hans,
Ravindra Bingh, sigraði hann
með nær 100.000 atkvæða mun
1977 i fyrstu tilraun Sanjays til
þess að komast á þing. En nú
þykir horfa öðruvisi viö, og
Sanjay jafnve! sigurstrangleg-
ur, enda er bæði, að andstaðan
er margklofin og afrekaskrá
Singh þingmanns i málefnum
kjördæmisins leggur ekki frá
sér neinn sérstakan ljóma,
nema ef síður þætti.
Mikið fylgístap
Singh hefur og vanrækt að
halda viö sambandi sinu og
kjósenda sinna, sem segjast
sumir hafa séð hann tvisvar á
þessum tveimur og hálfa ári, en
margir aldrei. Jafnvel meðal
stéttleysingja (harijana), sem
1977 fylktu sér á bak við foringja
sinn Jagjivan Ram, leiötoga
Janatasambandsins, er nú að
finna einstaklinga, sem ætla að
kjósa Sanjay, og það þótt þeir
hafi sætt fangelsunum á neyðar-
ástandsstjórnarárum Indiru.
Mestu veldur' um vonbrigöin
með stjórn Janataflokksins,
sem mistekist hefur alveg að
greiða úr óreiðunni i efnahags-
málunum með tilheyrandi
framtaksleysi i framfararmál-
um. Ennfremur ber á þvi i Uttar
Pradesh eftir að aflétt var
ströngum ákvæðum neyðar-
ástandslaganna, að laganna
verðir fái minni skoröur reist
við uppvöðslu stigamanna.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
B
I
ekki sé nóg með að hún sjálf sé —
ofsótt, heldur og fjölskylda I
hennar, eins og sonurinn
Sanjay. Heldur hún þvi fram, að I
hann beri þó engan veginn
ábyrgð á þvi, sem miður fór i I
framkvæmd barnatakmörk- _
unaráætlunarinnar.
Janataflokkurinn og Lok Dal _
hafa báðir beint spjótum sinum |
i kosningabaráttunni ákaft að _
Sanjay. Úr báðum flokkum |
heyrast ásökunarraddir um, að ■
Indira vilji gera Indland að ætt- ■
arveldi Gandhiættarinnar. ■
Singh segir, að hún ætli að gera ■
Sanjay að konungi yfir Indlandi. |
— Indira hefur sjálf lýst þvi yfir ■
við fréttamenn i Rae Bareli, að ■
hún ætli sér ekki að setja Sanjay i
til embættis, ef hún verður for- ■
sætisráðherra aö nýju. Segir ■
hún, að blöð á Indlandi hafi lagt I
Sanjay i einelti og útmálað hann "
„sem djöfulinn sjálfan”. Hann I
sé hinsvegar að reyna að ná B
kjöri á þing til þess að verja sig I
gegn þessum ofsóknum.
Kvennaslagur
Janata, sem sló fyrri met með
þvi að vinna öll 85 þingsætin i
Uttar Pradesh-riki 1977, hefur
sentfram á móti Indiru fyrrver-
andi prinsessu að nafni
Rajmata Vijay Raje Scindia,
sem er ekkja furstans fyrrver-
andi af Gwalior. Ekkjan, sem
varpað var i fangelsi á neyðar-
ástandstima stjórnar Indiru, er
talin geta verið harður keppi-
nautur Indiru, og hamrar
grimmt á ýmissi óhæfu neyðar-
ástandsstjórnarinnar.
„I minum augum er frú
Indira uppspretta misgjörða
neyðarástandsstjórnarinnar og
þeirrar spillingar, sem grafið
hefur um sig i stjórnmálum
landsins,” segir Scindia.
Indira svarar með þvi, að
neyðarástandslögin hafi aldrei
verið mál, sem indverskir kjós-
endur gerðu sér rellu út af,
heldur einungis uppblástur I
fjölmiðlunum. „Þeir tala um
neyðarástandslögin, eins og
ekkert sé annað umræðuefni til.
Það er eins og að beita dautt
hross svipu,” segir hún.
En þótt andrúmsloftiö hafi
breyst eitthvað gagnvart þess-
um fyrri stjórnarárum Indiru,
gætir hins þó um leið, að ai-
mennt virðist fólk áhugaminna
um þessar kosningar, en oft
áður. Fyrrum voru kosningar
og undirbúningur þeirra til-
breyting frá hversdagslifinu og
nánast hátiðartilefni. Nú eru
hátalararnir þegjandalegir,
þorpskáldin láta ekki frá sér
heyra og engar veifur i höndum
barnanna.
„Stjórnmálamenn eru sjálfs-
elskir. Þeir koma betlandi um
atkvæði einu sinni á fimm ára
fresti, en láta ekki sjá sig þess á
milli,” segja sumir þeir von-
sviknustu.
Styrkja
útveginn
Norska stjórnin hefur lagt u.
að sjávarútvegurinn þar i landi
verði styrktur um 850 milljónir
n.kr. á árinu 1980. Hér er um að
ræða styrk til aðlögunar fyrir
fiskútflutninginn á breyttu verð-
lagi á fyrstu fjórum mánuðunum,
en siðan til hagræðingar og
félagslegs framtaks siðar á árinu.
320 milljónir eru ætlaöar til viö-
reisnar togaraútgerðinni, lagn-
ingu eldri skipa og i lánasjóöi til
þess að létta á skuldaböggum út-
gerðar.
137 milljónir eru ætlaðar til
verðuppbóta á þorskfiski en þær
eiga að hækka frá þvi á þessu ári.
36 milljónir renna i sildar-
sjóð, sem á að tryggja 2.20 n.kr.
lágmarksverð á fiskimjöli og lýsi.
— 34 milljónir eru ætlaðar til
verðuppbóta á sild i neytendaum-
búðum.
288 milljónir eru ætlaðar til
hagræðingar, sem er 100
milljónum meira en á nýafstöðnu
ári.