Morgunblaðið - 01.06.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HRINGMYRKVI sást vel á norð-
anverðum Skaga laust eftir klukkan
fjögur aðfaranótt laugardagsins.
Útlitið var nokkuð gott framan af
nóttu en ekkert benti reyndar til
þess að von viðstaddra rættist
skömmu áður en ævintýrið gerðist;
skýjaþykkni var norður og austur
af, og allt þar til klukkan var langt
gengin fjögur sást lítið til sólar.
Morgunblaðsmenn, sem komið
höfðu sér fyrir skammt vestan við
bæinn Hraun á Skaga, voru orðnir
vonlitlir en þegar haldið var austar,
í bæjarhlaðið á Hrauni, rofaði til um
stund – líklega þó ekki meira en á
nokkur hundruð metra kafla. Sólin
skein glatt, þótt ekki sæist hún öll,
og síðan dró aftur fyrir sólu áður en
hringmyrkvinn varð að veruleika.
En á hárréttu augnabliki myndaðist
svo mátulegt gat í skýjaþykknið
þegar klukkan var gengin fáeinar
mínútur í fimm og hringmyrkvinn
sást prýðilega. Það var sem æðri
máttarvöld tækju skyndilega
ákvörðun um að augnablikið yrði að
fanga; í einu vetfangi var hið gráa
gluggatjald skýjanna dregið frá og
engu var líkara en glóandi, glans-
fægður giftingarhringur svifi um
himinhvolfið.
Það stirndi af honum. Glæsileg
sjón, en aðeins í skamma stund.
Aftur dró ský fyrir sólu en um hálf-
fimm skein þessi glæsilegi eldhnött-
ur skært að nýju; engu var líkara
en sólin brosti þá sínu breiðasta eft-
ir að hún losnaði að fullu við fé-
lagsskap karlsins í tunglinu. Bauð
góðan dag með hefðbundnum hætti.
Myrkvi og veiði …
„Við komum hingað til að sjá
hringmyrkvann, já, já. En við
keyptum okkur reyndar veiðileyfi í
Aravatni fyrst leiðin lá hingað – við
hefjum veiðina þar í ár,“ sagði
Hjörtur Óskarsson úr Reykjavík við
Morgunblaðið skömmu eftir að
hringmyrkvinn var yfirstaðinn.
Aravatn er eitt af vötnunum upp
af Hrauni. Morgunblaðsmenn hittu
þá Hjört og Gunnar Þórðarson þar
sem þeir fylgdust einnig með hring-
myrkvanum í grennd við Hraun.
Þeir voru vel útbúnir; Hjörtur með
logsuðugleraugu og Gunnar raf-
suðugleraugu, og sáu því myrkvann
vel og greinilega. Og þeim fannst
sjónin afar tilkomumikil.
Komu frá Króatíu
Talsvert var af aðkomufólki á
svæðinu í fyrrinótt, bæði fólk sem
beið í bílum sínum, ljósmyndarar
innlendir og erlendir, stjörnufræð-
ingar og venjulegir ferðamenn og
höfðu margir slegið upp tjaldi.
Morgunblaðið ræddi við hóp Kró-
ata sem kom gagngert til landsins í
því skyni að fylgjast með hring-
myrkvanum, og sagði forsprakki
hópsins – sem er hér á vegum
Stjörnufræðifélags Króatíu – að þau
hefðu séð myrkvann nokkuð vel.
Hápunkt augnabliksins hefðu þau
þó ekki séð fullkomlega vegna
skýja, en þess má geta að hópurinn
var einungis nokkur hundruð metr-
um austan við Hraun. Af því má
ráða, sem fyrr segir, að myrkvinn
hafi aðeins sést nægilega vel á
nokkur hundruð metra kafla í
grennd við bæinn.
Með Króötunum voru tveir Kali-
forníubúar sem einnig voru hér-
lendis til að skoða myrkvann.
Króatarnir halda heim á leið í dag,
sunnudag, eftir sjö daga dvöl á Ís-
landi.
„Við ætluðum upphaflega að vera
hér í þrjá daga, en framlengdum
ferðina og höfum nú verið hér í sjö
daga. Það er svo mikið að sjá á Ís-
landi að þrír dagar voru allt of
stuttur tími,“ sagði forsprakki kró-
atíska hópsins. Hann sagði hópinn
hafa séð sólmyrkva í Ungverjalandi
1999 og eftir þrjú ár, 2006, hygði
hann á ferð til Spánar í sama til-
gangi.
Morgunblaðið/RAX
Á hárréttu augnabliki myndaðist mátulegt gat í skýjaþykknið og þá stirndi af hringmyrkvanum.
Sem glóandi gifting-
arhringur á himni
Hringmyrkvinn sást
misjafnlega vel hér á
landi aðfaranótt
laugardagsins. Ragn-
ar Axelsson ljós-
myndari og Skapti
Hallgrímsson blaða-
maður voru heppnir
– voru á réttum stað
á réttum tíma og sáu
myrkvann vel.
Morgunblaðið/RAX
„Við komum hingað til að sjá hringmyrkvann, já, já. En við keyptum okkur
reyndar veiðileyfi í Aravatni fyrst leiðin lá hingað,“ sagði Hjörtur Óskars-
son en hann og Gunnar Þórðarson voru við öllu búnir við Hraun á Skaga.
skapti@mbl.is – rax@mbl.is
TIL þess að sjá hring-
myrkvann skipti öllu máli
að vera á réttum stað á
réttum tíma. Víða á Norð-
urlandi og á Vestfjörðum
gátu menn prísað sig
sæla, en s.s. á Langanesi
og Seltjarnarnesi var lítið
annað að sjá á himni en
grá skýin.
Um 100-200 manns,
einkum Frakkar og Jap-
anir, sem komu sér fyrir í
nágrenni Mánárbakka í
S-Þingeyjarsýslu urðu svo
sannarlega ekki fyrir von-
brigðum. „Það var ekki
skýdrag fyrir sólu þegar
tunglið byrjaði að renna
fyrir. Eftir því sem sólin
hækkaði lenti hún upp í
skýjabelti en svo þegar
kominn var hringmyrkvi,
þessi sem allir biðu eftir,
birti svona alveg hreint og
hann sást mjög vel,“ sagði
Aðalsteinn Egilsson,
bóndi á Mánárbakka.
Náði sínum 36. sólmyrkva
Þorsteinn Sæmundsson,
stjörnufræðingur, spáði mikið í
hvar myrkvinn myndi sjást best
og veitti mörgum ráðleggingar
um hvar best væri að staðsetja
sig á landinu. Þorsteinn var með-
al þeirra sem tóku sér far með
Dornier-flugvél Íslandsflugs.
Upphaflega var ætlunin að fljúga
til Húsavíkur en hætt var við það
og sjónum var þess í stað beint að
Vestfjarðakjálkanum, einna
helst Gjögri en þaðan bárust
fréttir af skýjabakka.
„Við hættum við Gjögur og
ákváðum að fara á Blönduós. Þar
var mjög gott veður þegar við
lögðum af stað en á leiðinni
breyttist veðrið. Þegar við lent-
um gátum við þó séð sólina að
hluta um tíma en þetta leit illa út.
Við ákváðum því að fara í loftið
aftur og fljúgja í norður, í sól-
arátt,“ sagði hann. Og það rétt
hafðist. Tveir flugmenn og 19
farþegar sáu hringmyrkvann af-
ar vel norður af Skagatá. „En
þetta stóð tæpt,“ sagði Þorteinn
sem var afar ánægður með hve
margir sáu myrkvann.
Meðal ferðafélaga Þorsteins
var bandaríski stjörnufræðing-
urinn Jay M. Pasachoff sem sá
sinn 36. sólmyrkva. Flugstjórinn
í ferðinni var bróðir Þorsteins,
Stefán Sæmundsson.
Myrkvinn bókaður
Eitthvað um þúsund manns
fylgdust með hringmyrkvanum
frá Ólafsfjarðarmúla, Íslend-
ingar sem og lengra að komnir
áhorfendur, að sögn lögregl-
unnar á Akureyri. „Deild-
armyrkvinn sást vel í byrjun en
síðan dró ský fyrir. Um klukkan
fjögur sást þó hringmyrkvinn í
gegnum huluna,“ var bókað í
dagbók lögreglunnar. Rúmlega
80 manns sigldu út í mynni Eyja-
fjarðar með nýju og gömlu Hrís-
eyjarferjunum til að berja fyrir-
bærið augum.
Um 200-300 manns fylgdust
með myrkvanum frá Arnarnesi,
yst í Skutulsfirði, og einnig lögðu
margir leið sína upp á Bolafjall
og Breiðadalsheiði.
Bestu aðstæður til að fylgjast
með myrkvanum hefðu verið á
Norðausturlandi þar sem fjöll
skyggja ekki á sjóndeildarhring-
inn. Aðstæður við Langanes og í
Þistilfirði voru þó alls ekki góðar
þar sem skýjabólstrar byrgðu
sýn, að sögn fréttaritara.
Morgunblaðið/Líney
Þrír Frakkar sem ætluðu að fylgjast með
hringmyrkvanum frá Sauðanesi sáu ekki
til sólar en fylgdust látlaust með ýmsum
mælitækjum og skráðu athuganir.
„Birti svona
alveg hreint“