Vísir - 08.08.1981, Blaðsíða 8

8
vtsm
Laugardagur 8. ágúst 1981
VÍSIR
utgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjori: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aðstoóarfréttastjóri: kjartan Stefánsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammen-
drup, Arni Sigfússon, Friða Ástvaldsdóttir, Herbert Guðmundsson, Jóhanna
Birgisdóttir, Jóhanna Sigþórsdóttir, Kristin Þorsteinsdóttir, Magdalena
Schram, Sigurjón Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdótiir.
Blaðamaðurá Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sig
mundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrés-
son. Utlitsteiknun: Magnús Ölafsson, Þröstur Haraldsson, Safnvörður: Eiríkur
Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúla la, simi 86611, 7 linur.
Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8, simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Askriftargjald kr. 80 á mánuði innanlands og verð í lausasölu
5 krónur eintakið.
Visir er prentaður í Blaðaprenti, Siðumúla 14.
Video*byltingin
Sjónvarpið hefur að nýju út-
sendingar í dag, eftir f imm vikna
lokun. Sú lokun, sem reyndar er
lengri nú en áður hefur þekkst,
hefur verið umdeild. Kostir
hennar eru vissulega margir. Yf-
ir há sumartimann hef ur fólk yf-
irleittöðrum hnöppum að hneppa
og vill gjarnan fá frið frá sjón-
varpinu, ef svo má að orði kom-
ast. Útilíf er þá almennara,
ferðalög og önnur tómstunda-
iðja og satt að setja sýnist það
hálf innantómt að hanga yfir
sjónvarpsglápi á sólbjörtum
sumarkvöldum.
Þeir sem hafa verið andvígir
lokun sjónvarpsins, hafa einkum
til þess vísað, að sjúklingar og
gamalmenni sakni sjónvarpsins
og lokunin geri þeim lif ið leiðara.
Það er mikið rétt að sjónvarp
hjálpar því fólki til upplyftingar
og dægrastyttingar, sem bundið
er til inniveru vegna lasleika,
aldurseða einhverrar iðju. Þessu
fólki mislíkar mjög að sjónvarpið
sé af því tekið í margar vikur.
Hitt var ekki vitað, að stór hluti
þjóðarinnar væri orðinn svo háð-
ur sjónvarpi, að geta ekki án þess
verið. Það hef ur komið á daginn í
þeirri video-byltingu sem nú
gengur yfir. Það er aldeilis með
ólíkindum hve margir eru sólgnir
í video eða myndsegulbönd, og
verður ekki skilið öðru vísi en
svo, að íslendingar séu almennt
ánetjaðir sjónvarpinu og notkun
þess.
Það er Ijóst, að f leiri en aldrað-
ir og sjúkir eru í vandræðum með
sjálfa sig þegar sjónvarpið lok-
ar yfir sumartímann.
Innreið myndsegulbandanna,
þarf ekki að koma á óvart. Sú
tækni hefur rutt sér til rúms er-
lendis, og óhjákvæmilegt að ís-
lendingar færðu sér hana einnig i
nyt. Hinsvegar er notkun þeirra
ólögleg samkvæmt íslenskum
lögum, og farið er framhjá höf-
undarrétti, einkaleyfum og al-
mennum reglum af fullkomnu
stjórnleysi. Nú þegar hefur það
verið kært, að seldar eru kvik-
myndir, sem kvikmyndahús hafa
sýningarrétt á. Ekkert eftirlit er
haft með velsæmi mynda sem
leigðar eru út, og meðan kvik-
myndahús banna börnum og
unglingum aðgang að myndum,
sem ekki eru taldar við hæfi
þeirra, geta þau sömu börn setið
löngum stundum i heimahúsum
og fylgst með hálfu verri mynd-
um.
Þetta er óf remda^ástand.
Sumum hefur dottið í hug, að
banna myndsegulböndin. Það er
út í hött. Alveg eins gætu menn
bannað fólki að kveikja á útvarp-
inu. Menn stöðva ekki tækniþró-
un með bönnum, og í principinu
hlýtur fólk sjálft að fá að taka
ákvörðun um það, hvort það
horfir á vestra í video, eða les
bók eftir Agötu Christie. Notkun
myndsegulbanda er eins og hver
önnur afþreying, alveg eins og
þegar kvikmyndirnar héldu inn-
reið sína, eða sjónvarpið hóf
göngu sína.
Viðbrögð gagnvart myndsegul-
böndum eiga ekki að vera í því
fólgin að snúast gegn þeim eða
kveða þau niður.
Þvert á móti á að viðurkenna
notkun þeirra, breyta lögum og
heimila þau, og setja reglur um
myndaval, sölu og dreifingu
þeirra. Yfirstjórn menntamála á
að kanna hvernig nýta megi
myndsegulböndin til hagnýtrar
fræðslu, jafnvel kennslu, og
menningarsamtök eiga að fram-
leiða efni sem eftirsóknarvert er
fyrir hinn almenna áhorfanda.
Islenskir kvikmyndaf ramleið-
endur eiga að hasla sér völl á
þessum markaði, og íslenska
sjónvarpið á að taka upp sam-
vinnu við þá aðila, sem selja,
leigja og dreifa efni fyrir video.
Síðast en ekki síst, hlýtur sú
spurning að vakna, hvort stætt sé
á því, að loka sjónvarpinu f jórar,
fimm vikur á hverju ári, ef mæta
á þeirri samkeppni sem af mynd-
segulböndunum hlýst. íslenska
sjónvarpiðer útvörður íslenskrar
menningar og vandaðrar dag-
skrárgerðar innlendrar teg-
undar. Það verður að bregðast
við samkeppninni þannig að mis-
munandi ómerkilegar video
myndir verði ekki hið andlega
fóður þjóðarinnar.
I Ósköp er alltaf notalegt aö
* feröast meö rútunni. Þaö er svo
| mikil hvild i þvl. Setjast bara
_ inn i stóran bll, sem ævinlega er
I vel stjórnaö, og þurfa ekkert
| fyrir llfinu aö hafa. Löngunin til
* þess aö sofna þverr smám
I saman viö þá notalegu kennd,
I aö geta notiö útsýnisins án þess
aö svlkjast um. Nú er ég nefni-
I lega ekki bilstjóri. Athyglin
■ beinist llka aö tveimur fögrum
" nemöndum, en þaö er aöeins
| andartak, þviaöhér hentar ekki
■ aö vera meö neina steggstæla,
1 og sist af öllu vil ég vera and-
| styggilegur.
■ Af hverju skyldi ég ævinlega
* hafa betri lyst á kaffi og brauöi I
| sveit en I kaupstaö? Gerir
■ feröalagiö mig svangan? Eöa
I kemur upp I mér matarlyst
| æskuáranna, þegar ég vann eins
. og maöur og var sisvangur áriö
I um kring? Er betra meölæti I
| sveitinni? Er ekki gestrisnin
l fölskvalausari og einhvern veg-
I inn áhrifameiri? Erkannski þaö
I eitt lystaukandi, aö sjá fallega
og ánægöa húsfreyju standa viö
| eldavélina og baka meira? Ég
■ veit þaö ekki. Ég veit þaö eitt,
■ aö kaffiö og brauöiö hjá Sigrúnu
| á Rangá er miklu betra en I
- meöallagi.
Baldvin er svo þurrkvandur,
| aö ég held hann veröi feginn aö
* fara frá. Þeir eru aö svæla inn I
I súgþurrkunina I noröan kulda-
■ þræsingi. Hann ætlar meö mér á
* fund austur aö Laxárvirkjun.
| Baldvin er kyrrlátur, stjórnlag-
■ inn sveitarhöföingu og kann aö
I segja mér margt af nútíma
I stjórnsýslu I blómlegri sveit.
Snyrtimennskan situr I fyrir-
I rúmi austur viö Laxá. Hver um-
| bótin rekur aöra: malbikaðar-
_ götur i þorpinu, blóm og gras I
I reitum, fallega máluö hús og
■ þrifnaöur jafntútisem inni. Þaö
ætti aö sýna þeim umhverfis-
I verndarmönnum þetta, þeim
■ sem eru á móti öllum mann-
■ virkjum og vilja helst hafa Is-
Af ferðalögum
lendinga I kyrrstööu og frum-
mennsku til ágláps fyrir af-
ganginn af heimsbyggöinni. Þaö
ætti aö koma hingaö meö Hol-
lendinginn fljúgandi sem fann
þaö helst til foráttu Islending-
um, aö einhver hluti þeirra heföi
lagt vonda leiöslu meö heitu
vatni frá Laugalandi I Eyjafiröi
til Akureyrar. Ég sé ekki betur
en þetta sé hiö prýöilegasta
handaverk manna. Flest gagn-
leg mannvirki eru mér falleg,
ekki slst þau sem falla eölilega
aö umhverfi sinu. Mér þykir
prýöi aö hinni grænu, bústnu
hitavatnsleiðslu frá Laugalandi
til Akureyrar. Ekki lýtir hún
Eyjafjörö I minum augum,
nema siður sé.
Þegar enginn trúir öörum
lengur I frásögnum af furðuleg-1
um atvikum viö laxveiöar, þyk-
ir mál aö halda I bæinn, og á
heimleiðinni má meöal annars
gleöjast yfir enn einum
A laugardegi
GIsli
Jónsson
skrifar
K.A.-sigri 11. deild. Bærinn iöar
af llfi, þvl aö nú er aö upphef jast
sá merkilegi timi sem enn nefn-
ist verslunarmannahelgi. Þá
taka sér allir fri frá vinnu I
nokkra daga, nema verslunar-
menn, sem þurfa auövitaö aö
antvistast alla hina sem komnir
eru i fri i nafni verslunarinnar.
Verslunarmannahelgin leng-
ist aö sjálfsögöu I báöa enda,
þenst út og bólgnar eins og ann-
aö á þenslutlmum, og stefnir nú
óöfluga I aö veröa verslunar-
mannavika, svo aö hefja veröur
■ mm mm mz* mm n bbi mm mmi bb
undirbúning aö þvi aö lengja
svokallaöa páskaviku I hálfan
mánuö og rétta svo jólaleyfiö af
I samræmi viö páskafriiö. Fara
þá venjulegar helgar aö veröa
litils viröi, og liggur beinast viö
aö gera föstudaginn aö fridegi
(og banna verslun), enda marg-
ir þegar teknir aö hefja „helg-
ina” á fimmtudagskvöldum.
Bráöum veröur þaö mikill mun-
aöur aö mega vinna þrjá til
fjóra daga, nokkurn vegiö óslit-
ið, eftir þriggja til fjögurra daga
þrautleiöinlega „helgi”, og
gætu þeir vinnudagar þó illilega
skoristaf 1. mai, 17. júni o.s.frv.
Fyrir löngu hefur múgsefjun
verslunarmannahelgarinnar
snúist upp i andhverfu sina
innan i mér. Ég hef heitið þvl áö
fara aldrei neitt þessa marg-
frægu feröahelgi. Af hverju
endilega ferðast, þegar allir
aörir eru aö þvi og hvergi rúm á
vegi né i gististað? Er ekki
skárra aö fara, þegar færra er?
Ég stend viö mitt heit. Ég fer
ekki fet. Ekki Eyjafjaröar-
hringinn, hvað þá meira. Ekki
fram I Steinhólaskála, „the
biggest little café in The
North”. Ekki út I Ólafsfjörð,
enda komiö þar nýtt hótel, ekki
inn I Kjarnaskóg, enda eru þar
1100 manns fyrir, ekki einu sinni
suöur I Lystigarö. Ég skal sitja
heima og láta enga múgsefjun á
mig fá. Ég þarf ekki einu sinni
aö birgja mig upp i búðum fyrir
helgina. Auövitaö eru allar
sjoppur opnari en nokkru sinni
fyrr um verslunarmannahelg-
ina.
Smám saman kemur þó ein-
hver óró yfir mig. Ekki get ég
setiö viö skrifboröiö I allan dag,
enda er þokan aö hverfa, og
tekur aö sjá til sólar. Gæti veriö
gaman aö bregöa sér út úr bæn-
um i þessu veðri. En orö skulu
standa og heit skal halda. Og
hvaö get ég gert innan þess
þrönga hrings sem ég hef dregið
um mig?
Þaö er reyndar býsna margt,
og smátt og smátt nær mann-
blendnin tökum á mér, og ein-
hver angi af múgsefjum
verslunarmannahelgarinnar
vefur mig örmum. Ekki einu
sinni suöur I Lystigarö! En ég
nýti mér þrjá aöra möguleika:
Ég fer i kjarngóöan, lystugan
morgunverö á Hótel Eddu i
heimavist Menntaskólans, ég
fer á Terluna, og ég fer I sund.
Allt er þetta skemmra feröalag
fyrir mig en suöur I Lystigarö,
svo aö ég stend viö öll min heit.
Þetta eru aö visu ekki mjög
nýstárleg feröalög fyrir mig, en
þau eru fjarska ánægjuleg, og
gott er heilum fótum heim aö
ganga úr þessum skemmtilegu
feröalögum um mestu feröa-
helgi ársins. Þó var ég náttúr-
lega ekki meö bllbelti, heldur
aðeins strigaræmu frá Hag-
kaup. 1.8.'81.
G.J.