Nýja dagblaðið - 14.04.1935, Blaðsíða 3

s f a a
DkOB&AIII
8
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h-f."
Ritstjórar:
Gísli Guðmundsson.
Hallgrímur Jónasson.
Ritstjórnarskrifstofumar
Laugv. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifetofa
Austurstr. 12. Sími 2323.
Áskriítargjald kr. 2,00 á mán.
í lausasölu 10 aura eint.
Prentsmiðjan Acta.
Sannvirðisverzlun
Hvernig á almenningur
að verjast verðhækkun
á erlendum nauðsynja-
vörum?
Lönd þau sem hingað t.il
hafa keypt aðalframleiðsluvör-
ur okkar Islendinga, hafa kippt
að sér hendinni, og telja sér
um' sinn ekki hentugt að kaupa
nema hluta af >ví vörumagni
sem við höfum selt þeim' á und-
anförnum árum, og sum! jafn-
vel mjög lítinn hluta.
Og yfirleitt er þetta eins-
konar mynd af ástandinu í
heiminum, eins og stendur.
Við þessu eru ýms ráð, sem
sjálfsagt er að grípa til, svo
sem nýjar verkunaraðferðir á
fiski, svo honum verði komið
á markað með fleiri þjóðum.
En eitt bjargráðið er þó sjálf-
sagðast, og það er, að kaupa
ekki meira af vörum frá út-
löndum en við erum menn til að
borga.
Og úr því að salan til út-
landa minnkar stórlega, þá
hljóta einnig innkaup þaðan að
minnka líka.
Þessa nauðsyn skilja allir,
nema ef til vill þeir grunn-
færustu þeirra manna, sem
kosið hafa að hfa af milliliða-
starfsemi.
Þegar innflutningur vöru
færist langt niður fyrir það
venjulega, þá styður margt að
því, að vöruverðið hækki, og er
þegar farið að bera á því hér.
Eftirspurnin minnkar ekki
jafn snögglega og innflutn-
ingurinn verður að gera að
þessu sinni, og þvi sjá verzlan-
ir sér fært að hækka verðlag.
Verzlunarkostnaður færist
heldur eigi jafn ört saman og
umsetningin, og þess vegna
hafa verzlanir tilhneigingu til
þess einnig af þeim ástæðum,
að hækka verðálagningu sína.
Verzlanafjöldinn hér í Rvík
hefir verið svo mikill, að m. k.
með miatvörur, að þær munu
fæstar hafa teljandi sjóði upp
á að hlaupa, þegar slík áföll
koma, sem þessi, og er þar enn
ein ástæðan til hækkandi verð-
lags.
Og sé ekkert viðnám veitt,
þá hækkar verðlagið úr hófi
fram.
Þess vegna er það einmitt á
slíkum tímum, sem þessum,
að almenningur þarf sérstak-
lega að gefa kaupfélögunum
gaum. Síðastliðin tvö ár hefir
Kaupfélag Reykjavíkur haft
opna búð hér í bænum, félags-
menn eru ekki mjög margir, en
samt hefir það skilað við-
skiptamönnum sínum tíunda
Um bréfaskriftir
flokkanna
Fyrir nokkrum mánuðum
vann unglingur, sem ekki var
vanur vélritun að því að rita
bréf fyrir miðstjórn Fram’-
sóknarflokksins. I bréfinu
í eyndust að vera allmargar rit-
villur, en áður en gætt var að
því, höfðu nokkur eintök venð
send í eitt hérað. Var þá strax
brugðið við og þeim mönnum
sent bréfið eins og það átti að
vera, með skýringu á mistök-
unum. Þar með var sá þáttur
búinn.
Mbl. hefir nú eftir marga
mánuði fengið þetta bréf með
ritvillum viðvaningsins og
birtir það með ítarlegum skýr-
ingum. Við að lesa bréfið í Mbl.
bluta af andvirði ársúttektar
hvers viðskiptamanns ulm sig
bæði þessi ár.
En einmitt nú mundi það
reynast öruggasta úrræðið
fyrir almenning í Reykjavík,
að halda viðskiptum sínum til
þessa félags. Félagið mundi
stilla verðlagi í hóf, og fjölgi
félagsmönnum þess og við-
skiptamönnum verulega, niundi
það setja svip á allt verðlag í
bænum á þeim vörum, sem það
\ erzlar méð.
Það er því ekki aðeins beinn
hagur að því fyrir bæjarbúa
að taka upp almenn sldfti við
eigin verzlun, kaupfélagsverzl-
un, heidur miklu fremur mjög
mikill óbeinn hagur. Með því
móti kæmust menn hjá verð-
hækkun á vöru, sem annars
hlyti á þeim1 að lenda sam-
kvæmt lögmáli hinnar frjálsu
samkeppni.
En kaupfélagsverzlun er
sannvirðisverzlun.
komu mér í hug ýmsar hálf-
heimspekilegar hugleiðingar
viðvíkjandi Mbl. og aðstandend-
um þess.
Mér datt fyrst í hug munur-
inn á anda og efni pólitísku
bréfanna, sem við Framsókn-
armenn sendum út, og and-
stæðingar okkar íhaldsmenn.
Bréfið frá 7. jan. tekur áhinni
alvarlegu hlið málanna. í því
eru skýringar, sem eru studd-
ar með rökum. I því er ekki
persónuleg ádeila á nokkurn
andstæðing.
En ef athugaðar eru bréfa-
skriftir íhaldsmanna, þá er
ekki höfð hin sama aðferð.
Ég ætla að nefna þrjú dæmi,
úr þeim bréfaskriftum, og
nefna hliðina sem vissi að mér
sem andstæðingi.
Ég tek fyrst nokkurra ára
dæmi um bréf, sem Pétur Otte-
sen sendi vélritað til kjósenda
sinna, áreiðanlega búið til á
skrifstofu flokksins. Þetta var
veturinn 1930. Þar fræðir Pét-
ur Borgfirðinga á því, að ég
liggi brjálaður á heimili mínu.
Þetta sé áreiðanlega rétt, enda
engin bót í því að vera vel af
guði gefinn. Menn, sem séu
það, verði engu síður brjáláð-
ir heldur en annað fólk.
Nú leið tíminn þangað til
haustið 1934. Þá var ég í
stuttri kynningarferð á Spáni.
Menn skyldu nú halda, að ekki
væri beinlínis goðgá, þó að
íslenzkuy þingmaður heimsækti
það land, sem fram að þessu
hefir keypt allramést af ís-
lenzkri framleiðslu. En varla er
ég kominn heim, þegar ég
frétti, að bréf sé útgengið frá
Mbhmönnum og komið norður
í Skagafjörð undirritað af
Magnúsi fyrrum docent, þar
sem haldið var fram, að ég
væri á Spáni til að svíkja Is-
land, með þjóðhættulegum
1 eynisamningum.
Síðan heyrðist aldrei méira
um það. En stundum hefir mér
dottið í hug, að sumir forkólf-
ar íhaldsins kynnu nú á tímum
að finna það, sem kallað er
hæðni örlaganna í þessari lyga-
sögu.
Ég kem að þriðja dæminu.
Bréfi Ólafs Thors frá 10. sept.
Mestur hluti bréfsins eru dóna-
leg illyrði og lygasögur um
mig.
Þannig er drengskapur og
pólitískur þroski íhaldsins. Það
ritar ekki bréf til samherja
sinna um alvarleg málefni,
heldur þá tegund af persónu.
legu níði um andstæðinga sína,
sem það treystir sér ekki til að
setja fram í blaðagreinum. í
þessari aðferð kemur fram
bæði menningarleysi og dreng-
skaparleysi. Ég geri ekki ráð
fyrir að þessar þrjár upplognu
aðdróttanir um mig hafi skað-
að mig neitt. En þær eru sett-
ar fram til að skaða mig, þann
flokk, sem ég telst til, og þau
mál, sem, við berjumst fyrir.
Og í öllum tilfellunum vita
þessir íhaldsforkólfar, að þeir
eru að segja ósatt, að fram-
koma þeirra er ódrengileg. En
þeir vinna verkið samt, af því
þeir finna, að málstaður þeirra
leyfir þeim slík meðul.
Ég vil nefna fjórða dæmið,
um drengskaparvöntun íhalds-
leiðtoganna. Kfistján Alberts-
son er náfrændi þeirra Korp-
úlfsstaðafeðga, og á flestan
hátt betri maður en þeir. En
samt gerir hann það bragð
daginn fyrir kosningamar í
vor, að rita í eitt af stórblöð-
um Khafnar níðgrein um Fram_
sóknarflokkinn, méð dylgjum
og illindum við einstaka menn
í flokknum. Sem betur fer eru
þetta einsdæmi, að íslendingar
nú á dögum beri hatursorð inn-
lendu ágreiningsmálanna út
yfir pollinn. En Kristján Al-
bertsson kann ekki þessa
mannasiði. Hann kann ekki að
hegða sér eins og íslendingi
sæmir. Hann vill fá að sýna, að
hann sé af sama bergi brot-
inn og forráðamenn Mbl.-
scefnunnar.
1 þessu liggur hinn djúptæki
munur á Framsóknarflokknum
og íhaldsflokknum1. Ihaldsmenn
vantar drengskap í leiknum.
Þeir eiga svo mikið eftir að
læra af pólitískum mannasið-
um, að þeir hafa undrast, nú
fyrir nokkrum dögum, að
leiðandi menn úr Framsóknar-
flokknum og Alþýðuflokknum
skyldu ekki flytja pólitísku
deilurnar út yfir gröf og dauða.
Ég vil að síðustu víkja fáein-
um orðum að ritstjórum Mbl.
Þeir reyna að leiða hugann að
því, hvílíka sálarkvöl við Fram.
sóknarmenn munum hafa af
því að sjá í Mbl. prentmynd af
vel sömdu og góðlátlegu bréfi
rneð nokkrum ritvillum.
En hvað halda Valtýr og Jón
Xjartansson, að íhaldið líði við
að sjá Mbl. ár eftir ár. Ung-
lingurinn, sem misritaði Fram-
sóknarbréfið í janúar, er nú
íyrir löngu orðinn æfður vél-
ritari. En engin æfing hjálpar
þeim Valtý og Jóni. Allt þeirra
líf er upptekið af því að dreifa
hugsunarvillum og ósannindum
út um landið, með því aðal-
merki heimskunnar og mennt-
unarleysisins, sem ekki á sinn
líka.
I stað þess að við Fram-
sóknarmenn leiðréttum strax
liið misritaða bréf, þá stendur
Mbl.flokkurinn varnarlaus
gagnvart ávirðingum Jóns og
Valtýs. Ár eftir ár, dag eftir
dag verður íhaldið að þola að
hinn óstöðvandi flaumur
heimskuvaðalsins renni inn í
liibýli þeirra úr útgáfuher-
bergjum Mbl. Mér finnst að í-
haldið eigi það að mér, að ég
Framh. á 4. síðu.
Hflfum opnað nýja söiubúð
fyrir húsgugn é Laugaveg I I
Þad er ekki að tala
um það, að alltai eru
Erliogs stólar beztir
í búðinni eru einnig til sýnis og sölu dagstofu-
skápar, borð og fleira frá húsgagnavinnustofu
G-uðjöns Péturssonar & Jóns Benjaminssonar
Njálsgötu 10
Húsgagnaverzlun
Erlinés Jönssonar
Laugaveg 11 -- Baldursgötu 30
; Sími 4166
i i
Vinnustofurnar eru eftir sem áður
í húsí okkar, Baldursgötu 30
Góð hvíld
er gulii betri!
Hvar hvílist
þór bezt?
Auðvitað í
stólum irá
EBLINGI