Tíminn Sunnudagsblað - 04.03.1962, Blaðsíða 8

Holtastaðlr í Langadal, þar sem Jóhann og Björn bjuggu.
(Ljósmynd: P.J.)
liann hafa verið hæglátur í umgengni.
Ber þess og að gæta, að á hans dög-
um þóttu áflog nágranna og sambýl-
ismanna ekki sérlegt tiltökumál, því
að alsiða var um land allt, að menn
létu hendur skipta, þegar út af bar,
en óöld mikil var í Húnaþingi, og
ckki sízt í Langadal, á fyrri hluta
nítjándu aldar. í kvennamálum var
Björn ekki við eina fjöl felldur, og
voru konur annars vegar í öllu því,
er sögulegast gerðist í lífi hans.
Tengdafaðir hans, Guðmundur Sig-
urðsson á Móbergi, eignaðist tuttugu
börn í hjónabandi og tvö launbörn að
auki. Meðal barna hans vai' fjöldi
dætra. Ein dætra hans var Medónía,
sögð fríð sýnum og dugmikil. Þegar
Medónía var komin lítið eitt yfir tví-
tugt, eignaðist hún tvö börn með árs
millibili. Kenndi hún sínum mannin-
wn hvort barn, og virðast þeir hafa
gengizt við krógunum. En svo er sem
það orð hafi brátt lagzt á, að mágur
hennar, Björn Ólafsson, væri faðir
þeirra og hefði keypt aðra til þess að
játa faðerninu, enda kom þar, að
Björn tók stúlkuna á heimili sitt og
hafði þær systur báðar sér við hönd.
Margrætt var í sveitinni um þessi
mál, en þeir, sem um kunna hafa vilj-
að vanda, fengu ekki rönd við reist.
Árið 1829 bar svo til tíðinda, að
nafntogaður maðui', Jóhann Jónsson,
fluttist að Holtastöðum í sambýli við
Björn. Fékk hann þar til íveru stofu
til hliðar við bæjardyr, hafði þar tvö
rúmstæði, hlóð taði í annað, en svaf
sjálfur í hinu. Var Medónía þá van-
fær í þriðja sinn, og verður ekki ann-
að séð en hugur hennar hafi fyiir
nokkru verið tekinn að hneigjast til
Jóhanns, öðrum þræði að minnsta
kosti.
Medónía ól barn sitt um sumarið
og kenndi Jóhanni, og um svipað f
leyti var lýst með þeim af predikun-
arstól í Holtastaðakirkju. Ekki vissi
Björn af því, að þetta var í ráðum.
Hann var þennan dag við kirkju á
Svínavatni, en frétti á heimleiðinni,
hvað gerzt liafði um daginn. Var
hann allmikið drukkinnt og sló í
harða brýnu með þeim Jóhanni, er
hann kom heim. Virðist mega hafa
fyrir satt, að Björn hafi haft mjög í
hótunum við Jóhann, ef hann gengi
að eiga Medóníu og jafnvel sagt, að
það skyldi verða beggja þeirra bani,
en jafnframt boðið fé, ef Jóhann
hætti við þetta hjónaband. Má í það
ráða, að Björn haíi látið af hendi við
Jóhann handskrift svokallaða, skuld-
bindingu um greiðslu eða ávísun á
fjármuni í annax’ra fórum.
Svo fór og, að lýsingum var hætt,
og voru þau Jóhann og Medónía ekki
gefin saman að sinni, enda kom síðar
fram, að hún var ekki enn gengin
Birni úr greipum að fullu og öllu.
Þessir atburðir urðu að sjólfsögðu
héraðsfleygir og jafnvel fleira sagt
en satt var, svo sem títt er, þegar því
lík umræðuefni eru í hvers manns
munni.
Um þessar mundir var séra Ólafur
Tómasson prestur í Blöndudalshól-
um, faðir Stefáns fína, er var alþekkt
ur förumaður á nítjándu öld, sem og
systir hans ein, Helga. Þótti pi'esti
skylt að láta málið til sín taka þetta
haust, kannske þó ekki í fyrsta sinn,
og vanda um við Björn, að hann héldi
Medóníu á heimilLsínu og hamlaði
giftingu hennar. En Björn brást reið
ur við og hafði fortölur prests að
engu.
Loft hefur að sjálfsögðu verið lævi
blandið á Holtastöðum þessi misseri,
en svo var raunar í sveitinni allri,
því að um þetta leyti stóð sem hæst
rannsókn og málar’ekstur vegna marg-
endurtekins þjófnaðar á Strjúgi og
víðar. Hafði þar hver annan fyrir sök
um, og voru dylgjur miklar og við-
sjár með mönnum. Mútur voru born-
ar á vitni, og menn falaðir til mann-
drápa.
Meðal þeirra, sem áttu í vök að
verjast, var Jóhann á Holtastöðum.
Á honum hvildi gamall grunur um
stuldi, og nú fannst þýfi frá Strjúgi
milli þils og veggjar í stofu hans, þótt
sýknaður væri hann að lokum. En
þótt hann væri flæktur í ill mál, fékk
Björn ekki varnað því, að Medónía
drægist að honum. Fór svo, að Björn
Framhald á 45. síðu.
32
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ