Tíminn Sunnudagsblað - 18.08.1963, Blaðsíða 21

ar og jafnvægis, er falinn broddur:
— sláturtíg haustsins.
„Skuldafenið" kallar Hanna Ryggen
þann myndvef, er hún óf eftir á, að
þessum árum liðnum, um óréttinn
lögboðna í návígi:
Dýpra og dýpra sökkva þeir örmu
í örvæntinguna, þeir fátæku í skulda-
fenið, þegar frumstæð framleiðslu-
tækin eru tekin upp í skuld út úr
greipum þeirra. Gegnlýst öngþveitið
sýnir siðustu átök einstaklinga, bjarg-
lausra, manneskjunnar í myndvefn-
um reyna að halda sér á floti í ófær-
unni, afmyndaðir líkamir í hálfu kafi
örvænis: veiðarfæri og árabátar tekn-
ir í afgjald, afrakstur búanna í tíund,
valdhafauppboðin vegna ógreiddra
landskulda og úttektar í fríðu orsök-
uðu uppflosnun búandliðs, eyddar
jarðir, dautt útræði.
Vefurinn er ofinn í auðlegð hlýrra
jarðlita og gefinn tónn hvers atriðis
frásagnarinnar í skírum táknrænum
myndasamröðunum, nærfærin alúð
lögð með hverjum þræði. Þessi djúpa
samkennd sýnir, að persónuleg
reynsla liggur að baki, og situr í.
Þessi verk öll eru unnin áður út-
varpið setti Örlandið í samband við
umheiminn. Þá var Hanna Ryggen
stödd hjá sjálfri sér.
Er þessi manneskja þá frá upphafi
vega sinna, frá upphafi langleiða
sinna í vefjunum, samkvæm sjálfri
sér: nasar uppi neikvæðið í návist-
inni, hafi hún engin tengsl við fjar-
lægðina?
Lífslúxusinn var heldur ekki að-
fluttur í kreppuárunum eftir fyrra
stríð á austurútsker Norður-Noregs;
fátæktin sú að vera slyppur, skrimta
slétt, virðist þarna magna óttaleysi
hins óttalausa, átökin ala ekki á ugg.
Opnum augum imætir Hanna Ryggen
hverju og einu, nýtir að jöfnu sæld
og angur. Smáskortinn þann, sem
varla tekur að nefna, áhaldaleysið til
uppdráttagerðar að myndvefjunum,
gerir hún að tileinkun sinni frá uþp-
hafi, vana, sem hefur enzt henni æv-
ina enn, gerir aldrei neinar teikning-
ar áður nýr vefur er sleginn, ullinni
bregður hún beint í uppistöðu vefsins
án milliliða, hefur jafnvel átta álna
myndsýn í minni, þótt vinnan við vef-
inn taki árstíðahringinn og betur,
uppdráttinn á hún í huga sér. Þessi
allóvenjulegi verkmáti hefur einnig
í höndum hennar orðið að jöfnu styrk-
ur og tap, veldur því ásamt marg-
hyggjunni, að heildarsvipur mynd-
vefjanna rofnar á stundum, jafnyel
oftast, secn auga væri þar jafnt og
þétt skotið í skjálg, en einstök svæði
innan myndflatanna þeim mun feg-
urri, unnin beint úr hjartagrópum án
hiks eða leitar að einhverju, sem gæti
farið betur.
Fátæktina þessa að eiga í fyrstu
ekki efni til vinnuteikninga, mætti
einng kalla ávinning, sé það ávinn-
ingur að vera sérstæðasti myndvefari,
sem norskur listvefnaður á í dag.
Allt neikvæði hefur orðið að magn-
an. Umkomuleysi í einkahag að um-
hyggju um hina, einangrunin að
breiðvegi, árásin á stórglæpi aldar
okkar hafa orðið Hönnu Ryggen
frægðin, sé slíkt einhvers virði.
Óveðri virðast sí og æ nýslotað í
vefjum þessarar konu. Áhlaup í að-
sigi aftur, eða rétt óskollið yfir.
„Verhau“ = illviðraboði, heitir einn
Örlandsvefurinn, „Örlandsyndi“ heitir
annar. Þar nýtir vefarinn í stundar
rofi ládeyðuna, umlykur Örlandið
glithulu, sem væri úteyjan nýrisin
úr sæ, þvegin, og langaldan skolaði
þar enn betur þá svörtu strönd, er
ekki verður þvegin hvít.
SJARHDÝR
Framhald af bls. 651.
lambið. Bangsi heldur þá áfram líka.
hélt dýrið sig alltaf í svipaðri fjar
Lægð, og smáþefaði til hans. Þótti
Stefáni þessi samfylgd heldur óvið-
feldin, sem von var. Er þessu hafði
farið fram um hríð, breytir dýrið
allt í einu um stefnu, og snýr fram
á ísinn. Hvarf það honum þar sjón-
um, og varð þess ekki vart framar
Þá kom og bjarndýr heim í Eld
járnsstaði á Langanesi. Skall þar
hurð nærri hælum, að það yrði ekki
manns bani, jafnvel manna.
Maður, sem var að sækja vatn, varð
dýrsins fyrst var. Snerist það þegar
að honum, og slapp hann nauðulega
í bæinn, sem var torfbær, og komsl
þar upp á loft. Dýrið fylgdi honum
fast eftir og brauzt inn í bæinn, Ung.
lingsstúlka þar á bænum komst við
allmikla áhættu út og gat gert aðvart
mönnum, sem voru í fjárhúsum
Tókst svo að ráða niðurlögum dýrs
ins meðan það var að gæða sér á
hundi, sem það hafði drepið. Sýnir
þetta, eins og áður var á drepið,
hversu bjarndýr geta verið viðsjál.
séu þau soltin.
Síðan þetta gerðist hafa bjarndýr
ekki gengið á land á Sléttu eða Langa
nesi, eða annars staðar hérlendis
(greinin var rituð áður en bjarndýrið
var drepið i Hornsvík fyrir skömmu),
svo að mér sé kunnugt um, enda tæp-
lega hægt að segja að hafís hafi orðið
hér landfastur síðan, eins og vikið er
að í upphafi þessa þáttar.
Stefán Kr. Vigfússon.
SKJOHl
Framhald af bls. 659.
ina og gerði mér engar vonir um
að ná í þá. Fór ég nú heddur hægt
til að byrja með, svona eftir því sem
ég fann, að Skjóni vildi. En það fór
fljótt að lagast samkomulagið hjá
(okkur að venju. Fór ég af baki á
mínum vissu stöðum, ef Skjóni litli
þyrfti að stanza. Það verður maður
Bð passa, þvi að hestarnir eru vana-
fastir, en geri maður það ekki, þá
letjast þeir í bili, en annars fá þeir
meira fjör við hverja áningu og þeim
mun meira sem maður þarf að flýta
sér, er þetta áríðandi. Jæja, nú var
ég farinn að ríða léttar, og þegar ég
kem að húsinu í Hafursey, þá eru
þeir sendimennirnir að fara á bak.
Það kemur stanz á þá, þykir leitt að
fara á undan en vilja auðvitað ekki
stanza meira, bjóða mér að verða
samferða, en ég sagði þehn að fara,
því ég stanzi hér eins og ég sé van-
ur. Auðvitað verða þeir fegnir og
settu á sprettinn. Ég stanza allt að
því tíu mínútur eða vel það. Þegar
ég fer á stað finn ég fljótt, að Skjóni
veit af hestunum á undan. Og þegar
ég kem vestur fyrir eyjarhornið og
sé út á sandinn keim ég auðvitað
hvergi auga á þá. En nú er Skjóni
•litli reglulega í e'ssinu sinu, og
þegar ég er kominn út yfir sandinn og
út f Skiphelli, sem er nokkuð lengra
út með hcmrunum, þá eru þar sendi-
mennirnir. Þegar ég er komlnn af
baki, spyr annar maðurinn: Hvernig
ferðu að því að ferðast svona á ein-
um hesti? En áður en ég fæ svarað,
segir hinn maðurinn: Ekki þykir mér
það svo mikið, en að hesturinn blæs
ekki nös og ekki vott undir eyra
það þykir mér galdur í meira lagi.
Úr því erum við saimferða að Vík. En
báðir þessir menn voru þekktir að
því að ríða greitt og áttu viljuga
hesta. Sjálfum mér er þa óskiljan-
legt enn í dag, hvað Skjóna litla gat
miðað vel áfram, en aldrei fékk ég
eins glöggan mælikvarða á það sem
í þessari ferð.
Eftir að ég var með hvort tveggja,
Fossinn og Ásana, var ég að mestu
leyti sjálfur við gegningn og hirð-
ingu í Ásum. Var ég þá al-ltaf með
einn eða tvo hesta með mér, þvi að
hestlaus gat ég aldrei verið, en með-
an Skjóni litli var og hét dugði mér
hann einn, ef því var að skipta.
Eitt sinn, sem oftar er ég var í
Ásum að vetrarlagi, og þá með Skjóna
Utla einan, þurfti ég að skreppa út
fyrir sandinn og heim. Morguninn
eftir fór ég aftur að Ásum og kom
aðeins við í Kaupfélaginu og tyllti
Skjóna í pakkhúsportinu á meðan.
Þá spurði pakkhúsmaðurinn, Guðlaug
ur Jón&son, er hann leit á Skjóna: —
Hvað gefurðu Skjóna þínum U1 þess
að hafa hann svona digran og falleg-
an með þessari brúkun? En mér varð
orðfátt, því að galdurinn var ekki
annar en sá að ég gaf honum yfir-
leitt ekki annað en gott og ljúffengt,
snemma slegið hey og tók hann
snemma á gjöf að haustinu. Hann
var allra hesta fljótastur að taka
við sér, sem kallað er, bæði á heyi á
haustin og grængresi á vörin. Aldrei
leið Skjóna litia eins illa á ferðalagi
T t M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
669