Tíminn Sunnudagsblað - 11.10.1964, Blaðsíða 2
BÆNDA NNA
IÁ átjándu og nítjándu öld var
mikið gert-af því í Rússlandi að
prenta og lita stórar, ódýrar mynd
ir, er ætlaðar voru til híbýlaprýði
hjá fátækum almenningi. Söluna
önnuðust farandsalar, sem ferðuð
ust með þær þorp úr þorpi um
hinar miklu sléttur landsins.
Margar þessara mynda voru af
trúarlegum rótum sprottnar, því
að slíkt var dágóður söluvaming-
ur í ■ byggðum strangtrúaðrar
sveitaalþýðu. Aðrir voru af keis-
aranum og öðru stórmenni í lífi
og sögu Rússa, frægum orrustum,
mikilfenglegum stórhýsum eða
fögrum stöðum, sumar sýndu at-
burði og söguhetjur úr alkunnum
þjóðvísum eða munnmælasögum,
og loks voru nokkrar af alls kon-
ar forynjum og kynjadýrum, er
stundum voru hugarsmíðar einar,
en stundum áttu að vera af fom-
aldardýrum eða dýmm í fjarlæg-
um löndum. Fólk hafði úr miklu
að velja og gat kosið sér það, er
hugur þess girntist frekast.
Þessar myndir voru oftast gerð-
ar í litlum prentstofum eða vinnu-
stofum í smábæjum víðs vegar um
landið. Var algengt, að myndin
væri látin ganga mann frá manni,
unz hún var fullgerð, líkt og tíðk-
ast við iðju ýmiss konar. Litaði
þá sami maðurinn ávallt sömu
hluti myndarinnar, en síðan tók
hinn næsti við og litaði aðra
myndarhluta með öðram lit. Að
sjálfsögðu þótti mikils um vert að
nota sem skærasta liti, því að þeir
gengu mest í augun á fólki.
Þessi myndagerð var ekki merki
leg þótt handbragð margra sem við
þetta fengust, væri óaðfinnanlegt.
Eigi að síður hafa sumar þessara
mynda orðið allfrægar á seinni
-tímum. Og með þessum hætti var
fierð hin fyrsta mynd af mammúti
eða loðfíl, sem upp var dregin í
heiminum,, svo að kunnugt sé.
Hún var prentuð árið 1859 —
sama árið og Uppruni tegundanna
eftir Darwin kom út. Það var ekki
fyrr en sjö ámm síðar, að I.
Brandt birti lýsingu á loðfíl,
ásamt mynd, í ritum vísindaaka-
demíunnar í Pétursborg, er þá hét
svo, hvort tveggja í verulegum at-
riðum miðað við vöxt og skapnað
indverskra fíla. Þá var þó til í
skjalasafni akademíunnar teikn-
ing af loðfílsskrokki, sem fannst
við mynni stórfljótsins Lenu árið
1799. Japanskur kaupmaður, Bolt-
únoff, dró mynd þessa mynd upp
á fundarstaðnum, og var hún einn
ig birt í ritum akademíunnar þetta
sama ár með grein um fundinn
eftir K. Bergs.
Mynd sú af loðfíl, sem farand-
salarnir bám í pjönkum sínum
um landið árið 1859, var gerð í
bænum Mestera, sem er við ána
Kljasma, um tvö hundruð og. sjö-
tíu kílómetra norðaustan við
Moskvu. Þar var að verki prentari,
T | M I JN N — SUNNUDAUSBLAÐ
938